Nispen van, Familie

Uit FamilieWiki
(Verschil tussen bewerkingen)
Ga naar: navigatie, zoeken
(→Abraham Adriaens (overl. 1638))
(→Dispuut over de afstamming)
 
(285 tussenliggende versies door één gebruiker worden niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{| style="color: black; background-color: #FF3800;" width="55%"
+
[[File:wapen Nispen.jpg|thumb|475px|Het wapen van de familie Van Nispen; In zilver een roodgetongde en genagelde groene leeuw, gedekt met een antieke rode kroon van vijf punten. Helm met groen zilveren wrong en zilver groen dekkleed. Helmteken: De leeuw uitkomende. Het dorpje [https://nl.wikipedia.org/wiki/Nispen Nispen] heeft het in 1998 ook maar tot stadswapen gebombardeerd.]]
−
|'''UNDER CONSTRUCTION'''
+
−
Inderdaad: flarden tekst en ontbrekende passages. Er wordt aan gewerkt. Keer terug naar de [[Hoofdpagina|Hoofdpagina]] en kom later graag eens terug!
+
−
|}
+
−
 
+
−
[[File:wapen Nispen.jpg|thumb|450px|tekst]]
+
  
−
{| class="wikitable" style="float:right; style= "text-align: center; width: 30%"
+
{| class="wikitable" style="float:right; style= "text-align: center"
 
| colspan="2"|'''Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe'''
 
| colspan="2"|'''Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe'''
 
|-
 
|-
Regel 24: Regel 19:
 
|}
 
|}
  
−
Deze pagina beschrijft de voorouders van '''Maycke Abrahamsdr. van Nispen''', overleden voor 1662, dochter van [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]] (overl. 1638). Maycke van Nispen is voorouder van [[Swertz-Ekker|Elizabeth Frederika (Bob) Ekker]].  
+
Deze pagina beschrijft de voorouders van '''Maycke Abrahamsdr. van Nispen''', overleden vóór 1662, dochter van [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]] (overl. 1638). Maycke van Nispen is voorouder van [[Swertz-Ekker|Elizabeth Frederika (Bob) Ekker]].  
  
 
Door Maycke's huwelijk met [[Haak,_Grave,_Families#Grave|Heyndrick Grave]] verdwijnt de achternaam Van Nispen bij haar verdere nakomelingen.
 
Door Maycke's huwelijk met [[Haak,_Grave,_Families#Grave|Heyndrick Grave]] verdwijnt de achternaam Van Nispen bij haar verdere nakomelingen.
Regel 30: Regel 25:
 
== Dispuut over de afstamming ==
 
== Dispuut over de afstamming ==
  
−
[[File:Nispen dordtse tak SK-A-1717.jpg|thumb|400px|left|Met de ''Dordtrechtse tak'' van de Van Nispens waar de afgebeelde Margaretha van Nispen toe behoort, is tot nu toe geen connectie gevonden. Het ligt gezien de beperkte kliek van gegoede ''Van Nispens'' in de Zuidelijke Nederlanden wel voor de hand dat er enige relatie is met onze ''Vlissingse tak''. Portret van de reder Gillis Hooftman (1521) met zijn echtgenote Margaretha van Nispen (1545). Ze staan in een kamer voor een tafel waarop een klok, handschoenen en een brief liggen (Maerten de Vos, 1570, [http://hdl.handle.net/10934/RM0001.collect.6484 Rijksmuseum]).]]
+
[[File:Nispen dordtse tak SK-A-1717.jpg|thumb|450px|left|Met de ''Dordtrechtse tak'' van de Van Nispens waar de afgebeelde Margaretha van Nispen toe behoort, is geen connectie gevonden. Het zou gezien de beperkte kliek van gegoede ''Van Nispens'' in de Zuidelijke Nederlanden wel voor de hand liggen dat er enige relatie is met onze ''Vlissingse tak''. Portret van de reder Gillis Hooftman (1521) met zijn echtgenote Margaretha van Nispen (1545). Ze staan in een kamer voor een tafel waarop een klok, handschoenen en een brief liggen (Maerten de Vos, 1570, [http://hdl.handle.net/10934/RM0001.collect.6484 Rijksmuseum]).]]
  
−
De oorsprong van het patricisch en adellijk geslacht [https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Nispen Van Nispen] is in nevelen gehuld. Wel staat vast dat Christiaen Abrahamsz., zoon van onze voorouder [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]] (overl. 1638), de eerste is die zich ''Van Nispen'' noemt, van waaruit voornoemde adellijke tak zich ontwikkelt.
+
De oorsprong van het patricisch en adellijk geslacht [https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Nispen Van Nispen] is omstreden. Wat vaststaat is dat Christiaen Abrahamsz., zoon van onze voorouder [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]] (overl. 1638), de eerste is die zich consequent ''Van Nispen'' noemt, van waaruit de Nederlandse adellijke tak zich ontwikkelt.
  
−
In de zeventiende eeuw gaat een lid van de familie aan de Universiteit van Leuven studeren en bekeert zich tot het katholicisme. Zijn nazaten huwen met katholieke regenten- en adelsgeslachten.
+
In de 17e eeuw gaat een van zijn nazaten aan de Universiteit van Leuven studeren en bekeert zich tot het katholicisme. Zijn nazaten op hun beurt huwen binnen katholieke regenten- en adelsgeslachten.
 
   
 
   
−
Van wie precies [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]], vader van Christiaen Abrahamsz. van Nispen, afstamt, is niet onomstotelijk vastgesteld. Complicerende factor is dat Abraham nergens de naam Van Nispen hanteert en het onduidelijk is of de toevoeging Adriaans een patroniem of geslachtsnaam is.
+
Van wie precies [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_.28overl._1638.29|Abraham Adriaens]], vader van Christiaen Abrahamsz. van Nispen, afstamt, is niet onomstotelijk vastgesteld. Complicerende factor is dat Abraham, op één uitzondering na, nooit de naam Van Nispen hanteert en het daarom onzeker is of de toevoeging Adriaans een [https://nl.wikipedia.org/wiki/Patroniem patroniem] of geslachtsnaam is.
  
 
Er zijn drie solide onderbouwde reconstructies gemaakt van Abrahams afstamming, allen gepubliceerd in [http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Nederlandsche_Leeuw De Nederlandsche Leeuw]. Rijksarchivaris [https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Fox ''Johan Fox''], werkt zijn versie uit (1990) in reactie op een eerder artikel van ''Mr. G.J .J . van Wimersma Greidanus'' (1989), die op zijn beurt weer reageert op ''H.L. Kruimel'' (1983). Het is een lastig dispuut; alle drie komen ze tot andere voorouders.
 
Er zijn drie solide onderbouwde reconstructies gemaakt van Abrahams afstamming, allen gepubliceerd in [http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Nederlandsche_Leeuw De Nederlandsche Leeuw]. Rijksarchivaris [https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Fox ''Johan Fox''], werkt zijn versie uit (1990) in reactie op een eerder artikel van ''Mr. G.J .J . van Wimersma Greidanus'' (1989), die op zijn beurt weer reageert op ''H.L. Kruimel'' (1983). Het is een lastig dispuut; alle drie komen ze tot andere voorouders.
  
−
Voorlopig hangen we hier de versie van ''Johan Fox'' aan. Deze stelt zich als buitenstaander objectief op en baseert zich op meer vanzelfsprekende en realistische aannames dan Kruimel (vooringenomen) en Wimersma Greidanus (speculatief).
+
[[File:Bergen op Zoom Blaeu 1652 vismarkt v3.jpg|thumb|475px|Kaart van Bergen op Zoom van Blaeu uit 1652. In de uitsnede de Vismarkt en bij de rode pijl het hoekhuis ''Hof van Gelre'' waar Jan Claeszn., broer van Aert Claeszn., woonde.]]
  
−
== Aert Claussone (overl. 1527 of eerder) ==
+
Voorlopig hangen we hier de versie van ''Johan Fox'' aan met [[Nispen_van,_Familie#Aert_Claussone_.28ca._1480.29|Aert Claussone]] (ca. 1480) als ''aartsvader''. Fox stelt zich als buitenstaander objectief op en baseert zich op vanzelfsprekendere en realistischere aannamen dan Kruimel en Wimersma Greidanus. Laatgenoemde heren lijken geforceerd een verband aan te tonen met andere gegoede Nispentakken, zoals de ''Dordtrechtse tak''.
  
−
'''Aert Claussone''' (zoon van Claus) huwt '''Magdalene Petersdr.''' Hun kinderen zijn:
+
== Aert Claussone (ca. 1480) ==
 +
 
 +
'''Aert Claussone''' (zoon van Claus) is vermoedelijk ruim rond 1480 geboren in of rond Bergen op Zoom. Van zijn broer Jan Claussone, timmerman van beroep, staat in ieder geval vast dat hij afkomstig is uit het 14 km oostelijker gelegen dorpje [https://nl.wikipedia.org/wiki/Nispen Nispen], wat de latere geslachtsnaam Van Nispen mooi zou verklaren.
 +
 
 +
Aert Claussone wordt 12 februari 1501 ingeschreven als poorter van Bergen op Zoom en huwt '''Magdalene Petersdr.''' Hun kinderen zijn, volgorde onzeker:
 +
 
 +
[[File:Hof van gelder Bergen op zoom 1.jpg|thumb|335px|left|Zo ziet het pand in Bergen op Zoom waar Jan Claeszn. woonde, broer van Aert Claeszn., er nu uit. Hij had het van 1518 tot 1549 in eigendom, heette het ''Hof van Gelre'' en was gelegen aan de Vismarkt. Tegenwoordig staat het bekend als ''Hof van Gelder''. De Vismarkt, oorspronkelijk de Huidenmarkt,  veranderde rond 1930/40 van naam in Sint-Catharinaplein. ]]
  
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
|
 
|
 
# ''Jan Aertzn.''
 
# ''Jan Aertzn.''
−
# '''''Adriaen Aertzn.'''''
+
# [[Nispen_van,_Familie#Adriaen_Aertzn._.28ca._1515.29|'''''Adriaen Aertzn.''''']] (ca. 1515 - tussen 1568 en 1584), huwt mogelijk tweemaal; 1) Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, 2) onbekende vrouw.
 
# ''Lynken Aertzn.''
 
# ''Lynken Aertzn.''
 
# ''Heylken Aertzn.''
 
# ''Heylken Aertzn.''
 
|}
 
|}
  
−
Aert Claussone overlijdt vòòr 7 februari 1527 volgens een volgens een rentebrief uit Bergen op Zoom. Zijn vier kinderen zijn dan nog minderjarig kinderen en komen onder voogdij van Aert Claussone's broer Jan Claussone (van Nispen), volgens een akte uit Bergen op Zoom:
+
Aert Claussone overlijdt ergens vóór 7 februari 1527 volgens een rentebrief uit Bergen op Zoom. Zijn vier kinderen zijn dan nog minderjarig en komen onder voogdij van Aert Claussone's broer Jan Claussone, volgens een akte uit Bergen op Zoom:
  
 
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
Regel 61: Regel 62:
 
|}
 
|}
  
−
Broer Jan Claeszn., geboren rond 1477, is timmerman van beroep. Hij wordt van 1518 tot 1549 vermeld als eigenaar van het huis het ''Hof van Gelre'' aan de Vismarkt in Bergen op Zoom.
+
Broer Jan Claeszn is geboren rond 1477 en timmerman van beroep. Hij wordt van 1518 tot 1549 vermeld als eigenaar van het huis het ''Hof van Gelre'' aan de Vismarkt in Bergen op Zoom.
  
−
== Adriaen Aertzn. (overl 1584 of eerder) ==
+
== Adriaen Aertzn. (ca. 1515) ==
  
−
'''Adriaen Aertzn.''', alias ''Arents'' of ''Arentsen'', zoon van Aert Claussone, huwt mogelijk '''Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten''', mogelijk zijn tweede vrouw. Zij is de dochter van Marinus Janszn. van Oosten en mogelijk een vouw genaam Digne.
+
'''Adriaen Aertzn.''', alias ''Arents'' of ''Arentsen'', zoon van [[Nispen_van,_Familie#Aert_Claussone_.28ca._1480.29|Aert Claussone]] (ca. 1480), moet ergens ruim rond 1515 geboren zijn. Zijn tweede vrouw is mogelijk '''Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten''', dochter van Marinus Janszn. van Oosten, timmerman, wiens vrouw misschien Digne heet.  
  
−
'''Abraham Adriaens''' is hun kind.
+
[[File:bergen op zoom 1628.jpg|thumb|450px|Kaart met Bergen op Zoom en Steenbergen en de nieuwe vestingwerken. De kaart moet een kwartslag met de klok mee gedraaid worden om het Noorden boven te krijgen. De fortificaties waren onderdeel van de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Linie_van_de_Eendracht Eendrachtslinie], een van de oudste verdedigingslinies van Nederland om de omgeving tegen aanvallen van Spaanse troepen te beschermen vanuit Noord-Brabant (maker Claes Jansz Visscher, 1628)]]
  
−
Adriaen Aertzn. is afkomstig van Bergen op Zoom, en wordt op 2 april 1540 poorter van Vlissingen. In 1559 wordt hij in Vlissingen vermeld als kramer en deken van de schutterij. Hij woont in een huurhuis aan de Lange Noordstraat in Vlissingen. Hij wordt ook genoemd als leverancier van spijkers aan koning Philips II in 1568 ten behoeve van herstelwerkzaamheden aan de gevangenis.
+
Marinus Janszn. van Oosten is gegoed burger van Bergen op Zoom (poorter in 1548) en deken van het timmerliedengilde. Van de kinderen van Adriaen Aertzn. en Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten is alleen bekend:
−
 
+
−
Adriaen Aertzn. overlijdt vòòr 1 mei 1584.
+
−
 
+
−
 
+
−
 
+
−
42. Aangehaalde kohieren van 1577 en 1578, respectievelijk blz. 75 met verwijzing n a ar fol. 16 verso en blz. 57 met verwijzing n a a r fol. 18. Dank zij de van de gemeente-archivaris van Vlissingen ontvangen fotocopieën viel vast te stellen, da t de getaxeerde huurwaarde van ruim 33 pond aanzienlijk beneden die van het huis van Christiaen Marinussen blijft. Vgl. noot 24 en P. K. Dommisse (1913), blz. 112, noot 1. Zie tevens noot 52 hierna.
+
−
 
+
−
43. C. de Waard kon vaststellen, gelijk vermeld, da t Adriaen Aerts in zijn hoedanigheid van deken van de schutterij 30 oktober 1559, toen Vlissingen een nieuw stadhuis nodig had, betrokken
+
−
 
+
−
== Abraham Adriaens (overl. 1638) ==
+
−
 
+
−
[[File:handtekening Abraham Adriaens 1622 Christiaen Abrahams van Nispen 1631.jpg||thumb|400px|De handtekeningen van Abraham Adriaens (boven, in 1622), respectievelijk zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen (in 1631).]]
+
−
 
+
−
'''Abraham Adriaens''', zoon van [[xxx]] (overl. voor 1579), is geboren in Vlissingen. Hij huwt '''Digna Bollaert''' in 1588 in Middelburg. Digna Bollaert, dochter van Anthonis Anthoniszn Bollaert en Digna Piggen, is gedoopt in 1565 in de St. Walburgis in Antwerpen.
+
−
 
+
−
Hun kinderen zijn (volgorde onzeker):
+
  
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
|
 
|
−
# ''Adriaen Abrahamsz. van Nispen'', overleden vóór 27 maart 1637.
+
# [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_van_Nispen_.28ca._1565.29|'''''Abraham Adriaens van Nispen''''']] (ca. 1565 - 1638), huwt Digna Bollaert.  
−
# '''''Maria (Maycke) Abrahamsdr. van Nispen''''', overleden voor 1662, huwt [[Haak,_Grave,_Families#Grave|Heyndrick Grave]].
+
−
# ''Christiaen Abrahamsz. van Nispen'', overleden in 1652 in Vlissingen, lakenkoopman in Vlissingen, huwt Josina van de Steenkiste.
+
 
|}
 
|}
  
−
Digna Bollaert overlijdt vroeg, op ca. 34-jarige leeftijd (1596) in Vlissingen. Abraham Adriaens overlijdt in 1638, ook in Vlissingen.
+
Adriaen Aertzn. is afkomstig van Bergen op Zoom, en wordt op 2 april 1540 poorter van Vlissingen, waar hij in een huurhuis woont aan de Lange Noordstraat; Zijn verhuizing heeft misschien te maken met de verslechterde economische omstandigheden in Bergen op Zoom.
  
−
==== NL 1983 ====
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
Rond 1533 komt er een einde aan de periode van rust en economische bloei van Bergen op Zoom, die de stad kende door zijn bekende jaarmarkten.  De handel loopt terug omdat de stad  te lijden krijgt van oorlogen en verzanding van de Oosterschelde. Antwerpen, nu beter bereikbaar via water door de Westerschelde, neemt de rol van Bergen op Zoom over.
 +
|}
  
−
III Abraham Adriaens(en), blijkens zijn huwelijksintekenakte
+
In Vlissingen wordt Adriaen Aertzn. vermeld als kramer en deken van de schutterij, in welke laatste hoedanigheid hij op 30 oktober 1559 betrokken wordt als Vlissingen een nieuw stadhuis nodig heeft.
−
te Middelburg geb. te Vlissingen, alwaar hij vrijwel
+
−
onafgebroken wordt vermeld vanaf 1588 tot 1637, pachter
+
−
van de impost op het bier te Vlissingen 1588/1589, koopman
+
−
aldaar, schenkt 27 maart 1637 zijn deel van een perceel
+
−
grond aan de Peperdijk te Vlissingen aan de Doops
+
  
−
237
+
[[File:Handtekening Adriaen Arts 1570.jpg|thumb|left|400px|Handtekening en koopmansmerk van Adriaen Arts, ''kramar tot Vlissingen'' (kramer in Vlissingen) onder een borgstelling uit ca. 1570. Adriaen treedt in het plaatsje Axel op als borg op voor Joorys Schepyns (ook Schepen). Bron: Gemeente-archief Axel.]]
  
−
gezinde Gemeente aldaar, tr. Middelburg 7 aug. 1588
+
Bij de uitoefening van zijn beroep begeeft hij zich in dezelfde markt als zijn zwager [[Nispen_van,_Familie#Christiaen.2C_kramer_en_voogd|Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten)]]. Hij wordt namelijk ook genoemd als leverancier van spijkers aan koning Philips II in 1568, in zijn geval ten behoeve van herstelwerkzaamheden aan de gevangenis:
−
Digna Bollaert, ged. Antwerpen (St. W a l b u r g i s ) 6 febr.
+
−
1565, f kort vóór 10 okt. 1600, dr. van Anthonis, koopman
+
−
te Antwerpen, Norwich en Middelburg, en Digna
+
−
Piggen.
+
  
−
Uit de briefwisseling, sedert het laatste decennium
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
van de vorige eeuw gevoerd met verschillende genealogen,
+
|
−
geleid door Mr. J . C. F. van der Meer van Kuffeler
+
: ''Betaelt Adriaen Aertszn. de somme van zesse ponden vijff scellingen zes penningen over de leveringhe van zeeckere nagels bij hem ghelevert binnen tijde dezer rekeninghe, zoe tot behouff van de ghevangenis als anders volgende zijn billiet ende quictancie hier overghelevert, ergo hier de voors (...)
−
blijkt dat daarbij de vraag heeft voorgezeten, wie de
+
|}
−
vader kon zijn van Abraham Adriaens. Eerst later zou,
+
−
nadat verschillende pogingen niet tot het gewenste resultaat
+
−
hadden geleid, wéér de vraag naar voren
+
−
komen of de afstamming door De Launay opgegeven
+
−
toch een kern van waarheid kon bevatten. Deze briefwisseling,
+
−
thans geïnventariseerd, is onder berusting
+
−
van Mevrouw M. L. van Nispen tot Sevenaer — barones
+
−
van Voorst tot Voorst.
+
  
−
Opvallend is daarbij, dat bij de zeer vele vondsten
+
Adriaen Aertszn. en zijn vrouw Maeycke Marinusdr. van Oosten staan dus maatschappelijk op vergelijkbare hoogte. Adriaen had een timmerman in Bergen op Zoom tot oom terwijl Maeycke's vader ook timmerman is.
−
Abraham wordt vermeld als „Abraham Adriaense";
+
−
deze schrijfwijze vinden wij ook terug in het laatste
+
−
kwart van de 16de eeuw bij de huwelijksintekenakten van
+
−
de zusters van Adriaen Adriaense. De toevallige omstandigheid
+
−
dat de vader van Abraham Adriaense Adriaen
+
−
heeft geheten, maakte dat hierbij zowel aan een patroniem
+
−
als aan een tot geslachtsnaam verstard patroniem
+
−
kan worden gedacht. Dit laatste is dan ook het geval.
+
  
−
Bij herhaling wordt er door de onderzoekers op gewezen,
+
====Mayke van Oostens broers ====
−
dat Abraham Adriaens(en) nimmer met de
+
−
naam Van Nispen voorkomt, behalve misschien in een
+
−
akte met zijn zoon Christiaen Abrahams van Nispen,
+
−
die altijd met deze naam voorkomt, in tegenstelling tot
+
−
diens zuster Maycke Abrahams.
+
  
−
Ook werd geen bevredigende oplossing gevonden voor
+
[[File:luyken doopsgezinden verbranding.jpg|thumb|500px|Acht doopsgezinden worden in Amsterdam verbrand in 1549. Hetzelfde lot treft Hans Marinuszn. van Oosten met twee geloofsgenoten in 1569 in Amsterdam. Hans, broer van Mayke van Oosten, de vrouw van Adriaen Aertzn., schrijft zijn familie een roerende brief. Afbeelding van Jan Luyken uit 1685, [https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-78.424 Rijksmuseum].]]
−
het feit dat Abraham Adriaens(en) of zijn vader
+
−
Adriaen nimmer als poorters werden ingeschreven te
+
−
Vlissingen.
+
  
−
De inschrijving als poorter op 2 april 1540 van
+
Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, vrouw van [[Nispen_van,_Familie#Adriaen_Aertzn._.28ca._1515.29|Adriaen Aertzn.]]  heeft drie broers:
−
Adriaen Aerts, van Bergen (=Bergen op Zoom) voldoet
+
−
m.i. thans niet meer (Zie: De oudste generaties
+
−
van Nispen te Bergen op Zoom in de 16de eeuw, door
+
−
Jhr. Mr. A. J. M. van Nispen, 1967).
+
  
−
Waarschijnlijk behoefde Abraham Adriaens (e) of zijn
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
vader deze inschrijving helemaal niet, want hun vader,
+
|
−
resp. grootvader was reeds geboortig van Vlissingen!
+
* [[Nispen_van,_Familie#Jan_levend_verbrand_en_martelaar|''Hans (Jan) Marijnszn van Oosten'']], wagenmaker, geboren rond. ca. 1538.
 +
* [[Nispen_van,_Familie#Christiaen.2C_kramer_en_voogd|''Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten)'']], kramer, overlijdt in 1584; zijn weduwe Digna Porrenaer hertrouwt met Simon Jaspers Parduyn.
 +
* ''David van Oosten'', gehuwd met ) Janneken Cornelis Lodewijksdr. en 2) Sara Huybrechtsdr. Heeren.
 +
|}
  
−
Tekenend voor de relatie tot Vlissingen is het ook dat
+
===== Jan levend verbrand en martelaar =====
−
Daneel Adriaense, koopman te Antwerpen, testamentair
+
−
als -een van de voogden over zijn minderjarige kinderen
+
−
had aangewezen Adriaen Jaspers Creyt, die wel identiek
+
−
is met Adriaen Jaspers, voorkomend als burgemeester
+
−
van Vlissingen tussen 1549 en 1557 7 a.
+
  
−
Blijft de vraag hoe Abraham Adrianse (aldus in de
+
Broer Hans Marinuszn. van Oosten, ook Jan Marijnszn genoemd, wordt vanwege zijn doopsgezinde geloof met twee geloofsgenoten veroordeeld tot de brandstapel.
−
authentieke trouwakte geschreven) door de getuige kon
+
−
laten verklaren dat hij „een vrij j.g. was sonder ouders
+
−
en voogden". Er staat echter niet dat de ouders dood
+
−
waren, doch denkbaar is, dat de gematigde familie
+
−
Adriaense bezwaar had tegen een huwelijk met Digna
+
−
Bollaert, de dochter van de politiek en religieus fel
+
−
bewogen Anthonis Bollaert. Deze immers behoorde met
+
−
zijn vrouw Digna Piggen tot de eersten, die in 1568
+
−
door de Raad van Beroerte werden verbannen met verbeurd-
+
−
verklaring van al hun goederen. Opvallend is ook
+
−
dat Anthonis Bollaert als vader van de bruid wèl consent
+
−
tot het huwelijk gaf.
+
  
−
Niettemin was tekenend voor de positie van de familie
+
De drie ''vrome schaepkens en navolgers Christi'' waaronder ook Hendrik Alewijnsz, een rondtrekkende prediker uit Vlissingen, en Gerrit Duynherder worden in 1569 gevangen genomen en na gemarteld te zijn op 9 februari 1569 in Middelburg  levend verbrand.
−
dat als huwelijksgetuige voor de bruidegom optrad
+
−
Simon Jaspers, die De Waard identificeerde als de latere
+
−
burgemeester Simon Jaspers Perduyn te Middelburg.
+
−
Deze huwde te Middelburg op 26 april 1586 met Digna
+
−
Porrenaer, een weduwe te Vlissingen, die tot een geslacht
+
−
behoorde dat te Vlissingen in de regering zat 7a.
+
  
−
Deze lijn doortrekkend, kan het ons niet verwonderen
+
[[File:luyken doopsgezinden vrouw afscheid.jpg|thumb|left|325px|De doopsgezinde Jacques d'Auchy neemt in 1558 in de gevangenis te Leeuwarden afscheid van zijn vrouw voordat hij terechtgesteld wordt.  
−
dat Jacob van Nispen, na gereformeerd te Cleverskerke
+
Afbeelding van Jan Luyken uit 1685, [https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-44.281 Rijksmuseum].]]
−
te zijn gedoopt op 2 okt. 1675, reeds in 1679 tot
+
  
−
7a. Zie Jaarboek Centr. Bur. voor Genealogie 1948, blz. 19 e.v.,
+
Hans (of Jan) Marinuszn. van Oosten is pas dertig jaar oud en schrijft een roerende brief enkele dagen voor hij de vuurdood moet ondergaan ''die hy uyt sijn gevangenis aen sijn lieve broeders en susters gesonden heeft''. Hij laat een vrouw en dochter achter:
−
Vroedschapslijsten van Vlissingen, door C. A. van Woelderen.
+
−
8. De Ned. Leeuw 1948, 9.
+
  
−
238
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''(...) ick bidde u doch vriendelijcken: wilt doch mijn kindt mede wat gade slaen, alsoo vele als gij maer kondt ende ick heb ’et Suster tot Vlissingen oock gebeden ende Christiaen oock (...)
 +
|}
  
−
schépen van Vlissingen werd verkozen. Na hem volgen
+
Hij refereert in zijn brief expliciet naar zijn zuster Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, die in Vlissingen woont, en zijn broer [[Nispen_van,_Familie#Christiaen.2C_kramer_en_voogd|Christiaen]].
−
dan nog enkele van zijn nakomelingen s.
+
  
−
De heer Van Woelderen laat het in het midden wie
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
de te Cleverskerke gedoopte Jacob van Nispen is geweest:
+
|
−
Jacob van Nispen senior of junior. M.i. is dit
+
De mennonieten winnen aanhangers in Middelburg en Zierikzee als [https://nl.wikipedia.org/wiki/Leenaert_Bouwens Leenaert Bouwens], een doopsgezinde oudste, bij zijn zwerftochten in 1557 terecht komt  in Zeeland. In 1566 volgt een korte periode waar andersdenkenden zich in de openbaarheid wagen. landvoogdes [https://nl.wikipedia.org/wiki/Margaretha_van_Parma Margaretha van Parma] lijkt genegen de geloofsverboden te versoepelen (de zogenaamde [https://nl.wikipedia.org/wiki/Plakkaat plakkaten]) naar aanleiding van een [https://nl.wikipedia.org/wiki/Smeekschrift_der_Edelen Smeekschrift] van 200 edelen.
−
geen vraag, waar Jacob van Nispen senior reeds vier
+
−
jaren later tot schepen van Vlissingen werd verkozen;
+
−
als Doopsgezind zou dit niet mogelijk zijn geweest.
+
  
−
Thans volgen nog enkele gegevens betreffende de
+
Het is van korte duur. De bevolking klaagt over kooplieden, waaronder ook buitenlandse, die in Middelburg de gevoelens van deze ''sekte'' zijn toegedaan. De machthebbers voeren de vervolging op en gaan in 1567 stelselmatig (weer) op zoek naar gereformeerden maar ook mennonieten, met als resultaat de hechtenis en verbranding van Hans Marinuszn. van Oosten en zijn geloofsgenoten. Ze worden tegenwoordig beschouwd als martelaren.
−
verdere levensloop van Abraham Adriaense aan de hand
+
|}
−
van de briefwisseling van de heer C. de Waard te Middelburg
+
−
9.
+
  
−
Het Waterschapsarchief, dat met 1612 begint, vermeldt
+
===== Christiaen, kramer en voogd =====
−
Abraham Adriaensen voortdurend als gelande,
+
−
15 aug. 1618 werd hij gekozen tot gezworene.
+
  
−
9 okt. 1625 wordt een overeenkomst getroffen tussen
+
[[File:Vlissingen vogelvlucht beursstraat 1669 v2.jpg|thumb|550px|Zicht op Vlissingen vanuit zee door Petrus Segaers, 1669 ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeeuws_maritiem_muZEEum Zeeuws Maritiem muZEEum]). Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten) woonde in 1577  in het huis ''de Flessche'' aan de Zuidstraat in Vlissingen. Deze straat is ergens in de zestiende eeuw hernoemd naar Beursstraat naar het daar opgetrokken [https://nl.wikipedia.org/wiki/Beursgebouw_(Vlissingen) Beursgebouw] (zie uitsnede). Christiaen Cramer moet ergens links/achter de voorloper van het huidige Beursgebouw gewoond hebben.]]
−
de dijkgraaf en gezworenen en Job Porrenaar, Pieter
+
−
van Hecke en Abraham Adriaens betreffende de
+
−
havenschorren, voortijds behorende tot de havenschorren
+
−
(no. 8, brief 63, d.d. 30 aug. 1908).
+
−
De rekeningen van de 100ste penning vermelden
+
−
Abraham Adr. als eigenaar van 3% gemeten boomgaard
+
−
onder West-Souburg („een brandpunt van de
+
−
Doopers"); hij kocht die boomgaard in 1603; tot 1639
+
−
blijft de boomgaard op zijn naam voorkomen. In 1640
+
−
staat de boomgaard in de rekeningen op naam van
+
−
Abraham Adriaensen's erfgenamen, in het jaar daarop
+
−
op naam van Hendrick de Grave (schoonzoon) (no. 8,
+
−
brief 21, d.d. 17 febr. 1907) (Rechterl. Archief van het
+
−
Vrije van Sluis).
+
  
−
26 nov. 1641: akte waarbij Heyndrick Grave causa
+
Broer Christiaen komt voor als Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten), zo genoemd vanwege zijn beroep van kramer, ook  uitgeoefend door zijn zwager [[Nispen_van,_Familie#Adriaen_Aertzn._.28ca._1515.29|Adriaen Aertzn.]].
−
uxoris en Christiaen Abrahamsz. van Nispen, erfgenamen,
+
−
ten sterfhuize van hun vader zalr. Abraham
+
−
Adriaensen hun vaders land te Groede verkopen.
+
  
−
25 jan. 1647 wordt land overgedragen aan „Sr. Christiaen
+
Afkomstig uit Bergen op Zoom wordt hij poorter van Vlissingen in 1569 en komt in 1579 voor als deken van de schutterij aldaar. In 1577 en 1578 blijkt hij als eigenaar het huis ''de Flessche'' aan de Zuidstraat in Vlissingen te bewonen.
−
Abrahamsen van Nispen, wonende te Vlissingen,
+
−
over wyen Abraham van Nispen desselfs soon ten desen
+
−
present is".
+
  
−
In 1650 worden bij tal van verschillende akten aanzienlijke
+
Hij overlijdt in 1584 waarna zijn weduwe Digna Porrenaer hertrouwt in Middelburg met [http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nnbw/#source=3&page=486&view=imagePane Simon Jaspers Parduyn (Perduyn)], enkele jaren burgemeester van Middelburg en elders op deze pagina afgebeeld.
−
partijen land, schorren en blikken overgedragen
+
−
aan de erfgenamen van Abraham Adriaensen
+
−
(onder wie Sr. Christiaen Abr. van Nispen), die Abraham
+
−
Adriaensen in de eerste jaren van de 17de eeuw
+
−
had gekocht.
+
−
Deze landerijen liggen in IJsendijke, Gaternissen,
+
−
Groede, Oostburg-ambacht en Schoondijke.
+
  
−
12 juni 1660: Josyneken van Steenkiste, weduwe en
+
Christiaen is vermoedelijk daarvoor kort (enkele jaren) voogd van [[Nispen_van,_Familie#Abraham_Adriaens_van_Nispen_.28ca._1565.29|Abraham Adriaens van Nispen]] geweest, zoon van Adriaen Aertzn., en zal hem veel hebben nagelaten.
−
boedelhoudster van Christiaen van Nispen, draagt land
+
−
in Bresande en Groede op aan haar zoon Jacob van
+
−
Nispen en aan haar dochter Maria van Nispen „over
+
−
dewelcke Sr. Joris van Homade, haren man" staat
+
−
(Abraham Adriaensen wordt hierbij als grootvader genoemd)
+
−
.
+
  
−
18 nov. 1660: Maria van Nispen, echtgenote van Joris
+
[[File:kwitantie Christiaen Marinissen Cramer betaling spijkers.jpg|thumb|375px|left|Eigenhandig geschreven kwitantie van Christiaen Marinissen Cramer van de betaling van spijkers. Foto Rijksarchief Zeeland]]
−
van Homade, koopman te Middelburg, draagt land in
+
−
Bresande, Groede en Breskens op aan haar broeder
+
−
Jacobus van Nispen, koopman te Vlissingen, haar aangekomen
+
−
bij het overlijden van salr. Josynken van
+
−
Steenkiste, wed. Christiaen van Nispen, hun vader en
+
−
moeder (Alles onder no. 8, brief 21, d.d. 14 april 1907
+
−
van C. de Waard).
+
  
−
Zie voor Digna Bollaert, haar verwanten en haar familierelatie
+
Het verklaart tenminste Abrahams plots toegenomen welvaart  en de naamgeving van zijn zoon Christiaen. Blijkbaar blijven de banden ook hecht met Abrahams ''stiefoom''; Simon Jaspers Parduyn is getuige in 1588 bij zijn ondertrouw.
−
tot de familie Adriaensen: Bijlage I I I .
+
  
−
U i t het huwelijk van Abraham Adriaens [en) en Digna
+
Treffend voor de uitoefening van Christiaans  kramersbedrijf  is een rekeningpost uit 1568 die vastlegt dat hij voor ca. 33 pond spijkers voor 'de werken van de koning' (Philips II) heeft geleverd:
−
Bollaert volgen drie kinderen:
+
  
−
1. Adriaen Abrahams, „weeze van Abraham Adriaens,
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
daer moeder aff was Dingetje B o l l a r t s " wordt op 12
+
|
−
dec. 1600 een rente van £ 3 bewezen ten laste van
+
: ''Betaelt Christiaen Mariniszn. de somme van driendertich ponden drie scellingen zes penningen over zeeckere leveringe van nagels ende anders, ghelevert tot behouff van ’s konincx wercken tot Vlissinghe binnen ’t jaer dezer rekeninghe, volgende zijn billiet ende quictancie hier overgelevert, ergo hier de voors (...)''
−
Cent Claes; dit k i n d sterft na 3 nov. 1611, wanneer er
+
''
−
nog sprake is van ,,de drie weesen van Abraham
+
|}
  
−
9. Hier en in hetgeen volgt zal, waar gebruik werd gemaakt van
+
Ook is er een eigenhandige kwitantie aangetroffen van Christiaen Marinissen Cramer aangetroffen van de betaling van (wederom) geleverde spijkers, deze keer bestemd voor geconfisqueerde huizen in 1576 (afbeelding).
−
een „Overzicht van een verzameling stukken betreffende de
+
−
familie van Nispen" worden volstaan met de verwijzing naar
+
−
het inventarisnummer, gevolgd door het nummer van de desbetreffende
+
−
brief.
+
  
−
239
+
== Abraham Adriaens van Nispen (ca. 1565) ==
  
−
Adriaenssen (De W a a r d , no. 8, brief 11, d.d. 30 aug.
+
[[File:handtekening Abraham Adriaens 1622 Christiaen Abrahams van Nispen 1631 v2.jpg||thumb|425px|De handtekeningen van Abraham Adriaens (boven, in 1622), respectievelijk zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen (in 1631).]]
−
1906 en brief 12, d.d. 14 okt. 1906, rekeningen van
+
−
de 50—80ste penning) 9 a .
+
  
−
2. Maycke Abrahamsdr. van Nispen, tr. Heyndrick de
+
'''Abraham Adriaens van Nispen''', zoon van
−
Grave (,,Graven"), tezamen vermeld 1637—1654,
+
[[Nispen_van,_Familie#Adriaen_Aertzn._.28ca._1515.29|Adriaen Aertzn.]] (ca. 1515), is geboren in Vlissingen, ergens rond 1565. Hij huwt [[Bollaert,_Breuseghem,_Families#Bollaert|'''Digna Bollaert''']] op 8 augustus  1588 in Middelburg. Zij is gedoopt in 1565 in de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Walburgiskerk_(Antwerpen) Sint-Walburgiskerk] in Antwerpen en de dochter van Anthonis Anthoniszn Bollaert, een politiek en religieus fel bewogen calvinist, en Digna Piggen.
−
beiden f vóór 20 maart 1662.
+
  
−
26 nov. 1641 verkoop van land te Groede (zie boven).
+
Zij krijgen de volgende kinderen (volgorde onzeker):
−
20 maart 1662 wordt land te Groede verkocht door
+
−
Sr. Cornelis Graven, Johannes Proons, in huwelijk hebbende
+
−
Dina Graven, Pieter Pietersz. Haeck, in huwelijk
+
−
hebbende Johanna Graven, en Cornelis Sijdervelt, als
+
−
in huwelijk hebbende Anna Graven, kinderen en erfgenamen
+
−
van de eersamen Heyndrick Graven en Maeycken
+
−
Abrahams (no. 8, brief 23, d.d. 14 april 1907).
+
  
−
Idem 2 aug. 1662: Sr. Jacob van Nispen als erfgenaam
+
{| class="wikitable"
−
van Christiaen van Nispen, en Pieter Pietersen
+
|
−
Haeck als erfgenaam van Heyndrick Graven, verkopen
+
# ''Adriaen Abrahamsz. van Nispen'', overleden vóór 27 maart 1637.
−
land te Groede (Rechterl. Archief van Het Vrije van
+
# '''''Maria (Maycke) Abrahamsdr. van Nispen''''' (vóór 1596 - vóór 1662), huwt [[Haak,_Grave,_Families#Grave|Heyndrick Grave]].
−
Sluis).
+
# ''Christiaen Abrahamsz. van Nispen'', overleden in 1652 in Vlissingen, lakenkoopman in Vlissingen, huwt Josina van de Steenkiste.
−
Cornelis Heyndrix Grave was koopman te Rotterdam.
+
|}
−
 
+
−
3. Christiaen Abrahamsz., van Nispen, koopman te V l i s singen,
+
−
draagt een huis op de Peperdijk op aan de
+
−
Doopsgezinde Gemeente, f Vlissingen, begr. ald. 26
+
−
mei 1652, tr. Josina van Steenkiste, f Vlissingen en
+
−
ald. begr. 12 aug. 1660, dr. van Jacob en Cornelia van
+
−
Averbeeck.
+
−
H i e r u i t het geslacht V a n Nispen, thans behorende tot
+
−
de Nederlandse adel.
+
−
 
+
−
C. de Waard werkt o.a. het rechterlijk archief van
+
−
Breskens door (no. 8, brief 55), waarin Abraham
+
−
Adriaensen talloze malen voorkomt vanaf 1610, voor
+
−
het laatst genoemd 1 maart 1638: Abraham Adriaensen
+
−
contra Daniël de Clercq.
+
−
 
+
−
Kort daarop moet hij zijn overleden, want 24 jan.
+
−
1639 dient Christiaen Abrahamsen contra Daniël de
+
−
Clercq in dezelfde zaak. Deze komt daarop regelmatig
+
−
voor in de protocollen van Breskens tot circa 1652. De
+
−
weduwe van Christiaen Abrahamsen wordt voor het
+
−
eerst vermeld 25 jan. 1655.
+
−
 
+
−
26 sept. 1657 worden de koopconditiën vastgesteld
+
−
van een huis, schuur en stalling van wege Jouffr. Josinken,
+
−
weduwe van Cristiaen van Nispen, met Sr. Heindrick
+
−
Grave, koopman te Vlissingen (no. 8, brief 55).
+
−
 
+
−
9a. Hij kan identiek zijn met Adriaen van Nispen, leraar der Doopsgezinden
+
−
te Vlissingen 1650—1656.
+
−
 
+
−
10. De Ned. Leeuw 1947, kol. 385—386.
+
−
 
+
−
BIJLAGE II NISPEN DORDRECHT NIET GEDAAN
+
−
 
+
−
249
+
−
 
+
−
BIJLAGE m . Bollaert.
+
−
 
+
−
Anders dan bij de familie Van Buyten, waar een vrij gesloten
+
−
beeld van deze familie kon worden gegeven, zullen wij ons bij de
+
−
familie Bollaert voorlopig moeten bepalen tot een kort fragment,
+
−
maar dat is dan ook reeds belangwekkend genoeg. Dragers van de
+
−
naam Bollaert zijn zowel in Zuidwestelijk Noord-Brabant en in Zeeland
+
−
vrij talrijk, maar ook in West-Vlaanderen en in de provincie
+
−
 
+
−
250
+
−
 
+
−
Antwerpen köftit de naam veelvuldig voor, doch het onderlinge
+
−
verband is veelal niet aanwijsbaar.
+
−
 
+
−
Anthonis Bollaert Anthonissone, koopman te Antwerpen, later
+
−
achtereenvolgens te Norwich en te Middelburg, tr. Antwerpen
+
−
(O.L.Vr.) 21 okt. 1550 Digna Piggen, geb. aldaar, dr. van Godevaert
+
−
Gysbrechts Piggen en Johanna van Breuseghem.
+
−
 
+
−
Vrijwel zeker is hij een zoon van Anthonis Thonissone,
+
−
die 30 dec. 1512 met Janne Colens, „gezeten te
+
−
Berendrecht, en Cornelis Bollaert, cleermaker te Antwerpen,
+
−
optreedt als naeste vrunden van Franse Christoffels"
+
−
(141, 269).
+
−
 
+
−
Het Calvinisme toegedaan, vinden wij Anthonis Bollaert
+
−
dan ook onder de aalmoezeniers van de Calvinistentempel
+
−
Mollekensraem te Antwerpen.
+
−
 
+
−
Deze tempel was voltooid met Kerstmis 1566, doch
+
−
werd reeds op 4 juni 1567 op hoog bevel afgebroken!
+
−
Bij vonnis van de Bloedraad d.d! 12 juni 1568 werd hij
+
−
tegelijk met een aantal Antwerpenaren, waaronder zijn
+
−
vrouw Digna Piggen verbannen met verbeurdverklaring
+
−
van al hun goederen (Rekenkamer te Brussel no. 111,
+
−
fol. 11).
+
−
 
+
−
Anthonis Bollaert was inmiddels uitgeweken naar
+
−
Norwich, van waar hij later naar Zeeland overkwam en
+
−
er 11 april 1589 poorter van Middelburg werd; hij
+
−
woonde te Middelburg op De Dam in Den Engel IÖ.
+
−
 
+
−
Hiermede is echter vóór en na de komst van Alva de
+
−
rol van de familie Bollaert te Antwerpen nog niet uitgespeeld.
+
−
 
+
−
15 jan. 1557 werd een scheiding gemaakt van de
+
−
nalatenschap van Magdalena van den Bempden tussen
+
−
haar erfgenamen: Anthonis Bollaert wijlen Anthonissone
+
−
pro se et nomine Gheerde en Janne Bollaert, zijn broeders,
+
−
Martyne Bollaert, zijn zuster, en Peteren Ghysbrechts,
+
−
haar wettige man, Kathelyne Bollaert, zijn
+
−
zuster, en Frangois de Clerck, Francois Bollaert wijlen
+
−
Christoffelsone pro se, verder de drie kinderen van een
+
−
Jan Bollaert: Adriaen, Elisabeth, gehuwd met Jacob
+
−
Koelkerst, en Quiryne Bollaert, gehuwd met Joost Boogaert
+
−
(265, 366).
+
−
 
+
−
Van meer belang zijn voor ons de relaties van Digna
+
−
Piggen:
+
−
 
+
−
10 april 1553 wordt een scheiding gemaakt tussen de
+
−
nakomelingen van Petronella Vervloet:
+
−
 
+
−
Peter, Gillis, Steven en Frangois van Bruesegem, „gebruederen,
+
−
wettige sonen van Steven van Breusegem de
+
−
oude, daer moeder af was wijlen Peternella Vervloet,
+
−
Jan Gamel als getrout hebbende Jacomyne van Breusegem,
+
−
suster van voorsegde gebruederen voor hem selven
+
−
en voorts in de name van Cornelien van Breusegem,
+
−
oic huerlieder suster; Frangois Piggen wijlen Godevaertszone,
+
−
daer moeder aff was Johanna van Bruesegem,
+
−
oic der voirs. gebruederen suster was, Cornelie Piggen
+
−
sijn suster, weduwe Jan Beenebroeck, Digne Piggen
+
−
met Anthonis Bollaert, eius marito, voor hen selven, Jan
+
−
van Breen als man en momboir van Kathelyne Piggen,
+
−
voorts Peter en Gielis van Breusegem als momboiren
+
−
van Gysbrecht en Margrieten Piggen, oyck wettige kinderen
+
−
van Godevaerts Piggen, alle respect, kinderen,
+
−
kintskinderen en erfgenamen van Petronella Vervloet,
+
−
beloopende elcx gedeelten daeraf ter somme van 1881
+
−
f 14 s. 8 d. Brabants, minnelijck met malcanderen gedeylt
+
−
(Antw. schepenreg. 1553, R.H.I).
+
−
 
+
−
1 juli 1577: Dimpna Piggen, wijlen Godevaertsdr.,
+
−
„daer moeder aff was Johanna van Breusegem, met
+
−
Anthonisse Bollaert, heuren wettige man, kwiteert
+
−
Franchoyse van Breusegem wijlen Stevenssone wegens
+
−
het beheer van de goederen gekomen van Gielis van
+
−
Breusegem en Jouffr. Cornelie van Breusegem, oom eD
+
−
moeye (Schepenreg. 1577, M.N.I, 337).
+
−
 
+
−
Volgt er nog een van een aantal belangrijke akten, te
+
−
uitvoerig om ze hier alle te kunnen aanhalen.
+
−
 
+
−
29 jan. 1580: „Ghysbrecht Piggen, Jouffr. Cathelyne
+
−
Piggen met Janne van Breen, heuren wettigen manne,
+
−
Jouffr. Cornelie Piggen met Aerde Borreman, heuren
+
−
 
+
−
16. Mededeling van Dr. A. Gielens te Antwerpen en C. de Waard
+
−
te Middelburg; zie Archief onderzoek Van Nispen no. 10, brief
+
−
186, en no. 19, briefwisseling met Dr. A. Gielens te Antwerpen.
+
−
 
+
−
251/252
+
−
 
+
−
wettigen manne, elck voor hen selven ende alle in de
+
−
name van Franchois Piggen, heuren broeder, dewelcke
+
−
zij hierinne vervingen, de voors. Aerde Borremans noch
+
−
in den name ende als curateur van Margriete Piggen,
+
−
des voors. Ghysbrecht's suster, simpel ende innocent
+
−
wesende, dewelcke hij hierinne vervinck, de voors. Jan
+
−
van Br een noch in de name van Dimpna Piggen, huysvrouwe
+
−
van Anthonis Bollaert, van welcke hij gemachticht
+
−
is bij procuratie, alle kinderen ende kindskinderen
+
−
van wijlen Godevaert Piggen ende Jouffr. Johanna van
+
−
Breusegem; Jan Gamel, oudt-schepen deser stadt,
+
−
Jouffr. Anna Gamel, huysvrouwe van Jacques van
+
−
Yewerven, Jouffr. Marie Gamel, oock hen sustere, met
+
−
Jacques de la Faille, heuren wettige manne, elck voor
+
−
hen selven, alle de voors. comparanten noch in den
+
−
name van Jouffr. Jacobmyne Ruts Valeriusdochter, daer
+
−
moeder af was Jouffr. Elisabeth Gamel, des voors.
+
−
Jans zuster, ende Wouteren Bolle, heuren manne, Jouffr.
+
−
Elisabeth Ruts, heur suster, ende Hans Puts, heuren
+
−
wettige manne, ende de onbejaerde kinderen des voors.
+
−
wijlen Valerius Rutz, gaven t'erve Peeter van Malle,
+
−
huydevetter, ende Marie van den Broeck, eius uxori,
+
−
een huys, geheeten den Haen, ende noch twee huysen
+
−
daerneffens, beyde geheeten de Linde, in de Cammerstraete,
+
−
gelijck wijlen Gillis van Breusegem ende Jouffr.
+
−
Maria de Mera deselve huysingen by cope vercreghen
+
−
hebben op 8 november (15)52" (1580 M.N.II, 419—
+
−
421).
+
−
 
+
−
28 mei 1583: „Frangois Piggen, wijlen Govertssone
+
−
pro se, Jan van Breen in den name van Anthony Bollaert,
+
−
coopman, residerende tot Middelborch, ende
+
−
Jouffr. Digneken Piggen, wijlen Govaertsdr., sijne huysvrouwe,
+
−
de voors. Jouffr. Digneken present wesende bij
+
−
procuratie 21 december 1579 onder segel der stede van
+
−
Middelburch, vercochten Aerde Borreman in de name
+
−
van Margriete Piggen, des voors. Frangois sustere,
+
−
simpel ende innocent hun aandeel in een rente (schepenbr.
+
−
1583 M.N.I, 490).
+
−
 
+
−
13 febr. 1586: de erfgenamen van Franchois Pippen,
+
−
o.a. Godevaert Franssen in den name als gemechtich
+
−
van Anthonis Bollaert als man en voocht van Dignen
+
−
Bollaert te Middelburg kwiteren voor ontvangst van
+
−
hun aandeel in de nalatenschap van Franchois Piggen
+
−
(schepenbr. 1586 K.B.I, 11).
+
−
 
+
−
N.B. Deze akten allen aangehaald door L. Bisschop
+
−
te Antwerpen in zijn aantekeningen ten gemeentearchieve
+
−
aldaar.
+
−
 
+
−
SCHEMA
+
−
 
+
−
Nog nadrukkelijker zou de uitgebreide afstammingstabel kunnen
+
−
zijn, die loopt over Gheerde van Baerle, man van Johanna van Buyten
+
−
(zuster van Margrieta); het geslacht Van Baerle is door vier
+
−
verschillende huwelijken met het geslacht Piggen verbonden (De
+
−
Ned. Leeuw 1948, 121, 122, 124, en 126).
+
−
 
+
−
Uit het huwelijk van Anthonie Bollaert en Digna Piggen (volgorde
+
−
onzeker):
+
−
 
+
−
1. Neelken Bollaert, blijkens het lidmatenregister van de Hervormde
+
−
Kerk te Middelburg lidmaat geworden 3 nov. 1577, komende van
+
−
Norwich, tr. Claes Hillebrants (Arch. onderzoek Van Nispen,
+
−
no. 8, 12).
+
−
 
+
−
2. Maria Bollaert, lidmaat te Middelburg in jan. 1579, tr. Lenaert
+
−
Sluitelink; als diens weduwe nog bij het transport van het vaderlijk
+
−
huis 4 maart 1608 (Arch. onderzoek Van Nispen, no. 8, 184).
+
−
 
+
−
3. Jacob Bollaert; komende van Vlissingen, neemt hij zijn intrek bij
+
−
zijn vader te Middelburg in de Stroopoort 12 aug. 1601, vermeld
+
−
bij het transport van het huis in de Stroopoort 4 maart 1608;
+
−
11 april 1608 zijden lakenkoper in de Donderbusse op de Lange
+
−
Delft bij de Stroopoort (Arch. onderz. Van Nispen no. 8, 4 en
+
−
10, 184).
+
−
 
+
−
4. Sara Bollaert, van Norwich, lidmaat te Middelburg in 1586, tr.
+
−
Middelburg 3 maart 1590 Guillaume de Knuyt, j.m. van Gent,
+
−
tezamen vermeld bij het transport van het huis in de Stroopoort
+
−
4 maart 1608; 25 april 1618 wordt hij vermeld als behuwd-oom
+
−
van de kinderen van Matthys Molckman.
+
−
 
+
−
253/245
+
−
 
+
−
5. Susanna Boïlaert, ged. Antwerpen (St. Walburgis) 8'okt; 1562,
+
−
t jong.
+
−
 
+
−
6. Susanna Boïlaert, ged. Antwerpen (St. Walburgis) 14 nov. 1563,
+
−
lidmaat te Middelburg in 1586, tr. Hans van der Meulen, tezamen
+
−
als boven 4 maart 1608.
+
−
 
+
−
7. Digna Boïlaert, ged. Antwerpen (St. Walburgis) 14 nov. 1563,
+
−
t vóór 20 dec. 1599, wanneer haar weduwnaar een „paaibrief"
+
−
koopt ten behoeve van zijn wezen, tr. Middelburg 7 aug. 1588
+
−
Abraham Adriaense, geb. Vlissingen, poorter van Middelburg,
+
−
als zodanig vermeld 5 mei 1601, koopman, t Vlissingen omstreeks
+
−
1638, zn. van Adriaen Adriaens(en) en Margriete van
+
−
Buyten.
+
−
 
+
−
4 maart 1608 is Abraham Adriaanssen, in huwelijk
+
−
gehad hebbende Dina Boïlaert, vader en oppermomboir
+
−
van zijn onbejaarde weeskinderen, aanwezig bij het
+
−
transport van het huis van haar vader Anthonie Boïlaert
+
−
(arch. onderzoek Van Nispen no. 8,12 en 10,184).
+
−
 
+
−
8. Esther Boïlaert, ged. Antwerpen (St. Walburgis) 25 juni 1566,
+
−
nog in leven 25 april 1618, tr. Middelburg 11 febr. 1589 Matthys
+
−
Molckman, met attestatie komende van Utrecht 27 dec. 1587,
+
−
thesaurier der stad Middelburg, testeert aldaar 31 dec. 1615, t
+
−
vóór 25 april 1618.
+
−
 
+
−
25 april 1618 aanvaardt Esther Bollaer, wed. Matthys
+
−
'Molckman, als moeder van drie minderjarige kinderen
+
−
de voogdij; getuigen zijn daarbij Jan Claessen van
+
−
Ysenhoute als behuwdbroeder, en Quillaume de Knuyt
+
−
als behuwde oom van de kinderen (weesreg. 4948)
+
−
(Idem Arch. onderz. Van Nispen, no. 8,12 en 10,184).
+
−
 
+
−
9. Johanna Boïlaert, tr. le Jan Hillebrants; tr. 2e Lieven Adriaenssen;
+
−
de laatste bewijst zijn kinderen het moederlijk goed op 9
+
−
jan. 1597 tot een bedrag van 1633 £ 6 sch. en 8 gr.; hij hertr.
+
−
Maria Offmans.
+
−
 
+
−
9 juni 1605 compareren Jvr. Maria Offmans, wed. van
+
−
Lieven Adriaenssen, geassisteerd met Gijsbrecht Tryssens,
+
−
notaris, als voogd, Anthony Boïlaert en Michiel
+
−
Lowyssen, mitsgaders Philips de Schieter en denzelven
+
−
Michiel Lowijssen resp. voogden van de voor- en naweezen
+
−
van den voorn. Lieven Adriaenssen, en transporteren
+
−
een huis en hof in de Korte Delft (Arch. onderzoek
+
−
Van Nispen, no. 10,184).
+
  
−
Bij het transport van het huis van Anthony Boïlaert
+
Digna Bollaert wordt begraven na een huwelijk dat amper zeveneneenhalfjaar heeft geduurd; ze overlijdt op ca. 34-jarige leeftijd (1596) in Vlissingen. Abraham Adriaens overleeft haar meer dan veertig jaar en overlijdt in 1638, ook in Vlissingen.
−
op 4 maart 1608 worden zij niet vermeld; vermoedelijk
+
−
waren zij uitgekocht; daarentegen is Anthony Boïlaert
+
−
als grootvader getuige bij het huwelijk van zijn kleinzoon
+
−
Nicolaes Hillebrants in 1601 (trouwboek Middelburg
+
−
1601, fol. 45, doch niet verder aangeduid; zie Arch.
+
−
onderzoek Van Nispen, no. 8,12b.).
+
  
−
==== REST ====
+
[[File:Parduyn, Simon Jasperse 4.jpg|thumb|left|300px|[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nnbw/#source=3&page=486&view=imagePane Simon Jaspers Parduyn (Perduyn)], enkele jaren burgemeester van Middelburg en door Prins Willem van Oranje kort voor hij door moordenaarshand valt tot notaris benoemd.Hij is getuige in 1588 bij Abrahams ondertrouw. Hij huwt de weduwe van Abrahams oom Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten), broer van zijn moeder Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten. Zeeuwsch Museum.]]
  
 +
Als Abraham Adriaens van Nispen huwt wordt getuigd dat hij ''een vrij j.g. was sonder ouders en voogden'' (een vrij jonggezel zonder ouders of voogden). Hij moet zijn ouders ergens vóór 1 mei 1584 verloren hebben; hun namen komen namelijk niet voor in de kerkrekeningen die vanaf die datum geregistreerd  worden.
  
−
koopman aldaar, pachter van de bierimpost 1588/'89, vermeld als poorter van Middelburg 5 mei 1601, kocht een boomgaard in West-Souburg (1603) en land in Groede en omgeving, gekozen tot gezworene van het waterschap 15 aug. 1618, schonk zijn deel van een perceel grond in Vlissingen aan de Doopsgezinde Gemeente aldaar 27 maart 1637
+
Na het overlijden van zijn moeder Maeycke, moet haar broer [[Nispen_van,_Familie#Christiaen.2C_kramer_en_voogd|Christiaen Marinissen Cramer]] (van Oosten) zich over hem ontfermd hebben als voogd van moederskant tot zijn meerderjarigheid. Denkbaar is dat er bij het overlijden van vader Adriaen geen familielid van zijn kant bij de hand is om zijn plaats in te nemen en Abraham hierdoor nooit een voogd van vaderszijde heeft gehad.
  
−
Adriaen Aertszn. en zijn vrouw Maeycke Marinusdr. van Oosten staan maatschappelijk op vergelijkbare hoogte. Adriaen had een timmerman in Bergen op Zoom tot oom terwijl Maeycke's vader ook timmerman is.
+
Dit verklaart mogelijk ook het feit dat Abraham maatschappelijk en financieel de meerdere is van zijn vader Adriaen. Abraham kan zijn fortuin te danken hebben aan deze (kinderloze) oom en voogd [[Nispen_van,_Familie#Christiaen.2C_kramer_en_voogd|Christiaen Marinissen Cramer]] (van Oosten); het stelde hem in staat zich maatschappelijk op te werken. Dit laat onverlet dat zijn vaders positie als deken van een van de drie schuttersgilden in Vlissingen niet  onderschat moet worden.
  
−
Abraham Adriaense moet zijn ouders vóór 1 mei 1584 verloren hebben, omdat de kerkrekeningen, waarin het begraafrecht verantwoord is, op deze d atum een aanvang nemen en hun namen in deze rekeningen niet voorkomen. Toen moeder Maeycke overleden was - misschien reeds vóór 1580, maa r op zijn laatst niet lang da arn a - moet h a ar broeder Christiaen van Oosten alias Cramer als voogd van moederskant zijn opgetreden. Denkbaar is, da t er bij het overlijden van vader Adriaen geen familielid van zijn kant bij de hand was om zijn plaats in te nemen en Abraham hierdoor nooit een voogd van vaderszijde heeft gehad.  
+
Abraham Adriaens van Nispen is rond en na zijn huwelijk (1586) koopman in Vlissingen, pachter van de bierimpost (1586-1589) en collecteur van de verse vistol (1590). Hij is gegoed in Vlissingen en Breskens, Groede en West-Souburg, en gezworene van het waterschap Groede en Baanst (1618).
  
−
H. L. Kruimel heeft opgemerkt, dat Abraham’s maatschappelijke positie boven die van Adriaen Aerts alias Arents uitstak. Vader Adriaen stond in financiële welstand onmiskenbaar bij zijn zoon  Abraham, maar ook bij zijn zwager Christiaen van Oosten ten a c h te r42. Aan de andere kant dient Adriaen’s maatschappelijke positie als deken van een der drie schuttersgilden te Vlissingen toch niet te worden o nderschat43. Nageslacht van Christiaen van Oosten is niet bekend. Het heeft er alle schijn van, dat hij geen kinderen heeft nagelaten en dat Abraham zijn fortuin aan oom Christiaen te danken had. Mijns inziens lijdt het geen twijfel, dat het fortuin, dat we bij vader Adriaen nog missen, maar dat de zoon Abraham volop ter beschikking had, de m a a tschappelijke opgang van het geslacht in hoge mate heeft bepaald.
+
In 1637 schenkt hij zijn helft van een huis aan de Peperdijk te Vlissingen aan de Doopsgezinde gemeente in die stad.
  
−
==== Van doopsgezind naar katholiek naar adel====
+
==== Van doopsgezind via katholiek naar adel====
  
 
[[File:Adriaen van Nispen.jpg|thumb|400px|3e generatie Adriaen van Nispen, kleinzoon van Abraham Adriaens via zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen, is geboren in Vlissingen maar verhuist naar Leiden (poorter in 1643) waar hij lakenkoopman wordt.]]
 
[[File:Adriaen van Nispen.jpg|thumb|400px|3e generatie Adriaen van Nispen, kleinzoon van Abraham Adriaens via zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen, is geboren in Vlissingen maar verhuist naar Leiden (poorter in 1643) waar hij lakenkoopman wordt.]]
Regel 625: Regel 211:
 
#G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst?, jrg. 106 (1989), 66 - 78.
 
#G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst?, jrg. 106 (1989), 66 - 78.
 
#J. Fox, De ouders van Abraham Adriaens van Nispen, jrg. 107(1990), 2-21
 
#J. Fox, De ouders van Abraham Adriaens van Nispen, jrg. 107(1990), 2-21
−
#G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst?, jrg. 107 (1990), 21-35.
+
#G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst? (bis), jrg. 107 (1990), 21-35.
  
 
[[Category:Inhoud]]
 
[[Category:Inhoud]]
 
[[Category:Familie]]
 
[[Category:Familie]]
−
[[Category:Under Construction]]
 

Huidige versie van 22 aug 2017 om 17:23

Het wapen van de familie Van Nispen; In zilver een roodgetongde en genagelde groene leeuw, gedekt met een antieke rode kroon van vijf punten. Helm met groen zilveren wrong en zilver groen dekkleed. Helmteken: De leeuw uitkomende. Het dorpje Nispen heeft het in 1998 ook maar tot stadswapen gebombardeerd.
Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe
Ekker
Stork
Craan
Breekpot
Grave > Haak
van Nispen
Breuseghem > Bollaert

Deze pagina beschrijft de voorouders van Maycke Abrahamsdr. van Nispen, overleden vóór 1662, dochter van Abraham Adriaens (overl. 1638). Maycke van Nispen is voorouder van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker.

Door Maycke's huwelijk met Heyndrick Grave verdwijnt de achternaam Van Nispen bij haar verdere nakomelingen.

Inhoud

[bewerken] Dispuut over de afstamming

Met de Dordtrechtse tak van de Van Nispens waar de afgebeelde Margaretha van Nispen toe behoort, is geen connectie gevonden. Het zou gezien de beperkte kliek van gegoede Van Nispens in de Zuidelijke Nederlanden wel voor de hand liggen dat er enige relatie is met onze Vlissingse tak. Portret van de reder Gillis Hooftman (1521) met zijn echtgenote Margaretha van Nispen (1545). Ze staan in een kamer voor een tafel waarop een klok, handschoenen en een brief liggen (Maerten de Vos, 1570, Rijksmuseum).

De oorsprong van het patricisch en adellijk geslacht Van Nispen is omstreden. Wat vaststaat is dat Christiaen Abrahamsz., zoon van onze voorouder Abraham Adriaens (overl. 1638), de eerste is die zich consequent Van Nispen noemt, van waaruit de Nederlandse adellijke tak zich ontwikkelt.

In de 17e eeuw gaat een van zijn nazaten aan de Universiteit van Leuven studeren en bekeert zich tot het katholicisme. Zijn nazaten op hun beurt huwen binnen katholieke regenten- en adelsgeslachten.

Van wie precies Abraham Adriaens, vader van Christiaen Abrahamsz. van Nispen, afstamt, is niet onomstotelijk vastgesteld. Complicerende factor is dat Abraham, op één uitzondering na, nooit de naam Van Nispen hanteert en het daarom onzeker is of de toevoeging Adriaans een patroniem of geslachtsnaam is.

Er zijn drie solide onderbouwde reconstructies gemaakt van Abrahams afstamming, allen gepubliceerd in De Nederlandsche Leeuw. Rijksarchivaris Johan Fox, werkt zijn versie uit (1990) in reactie op een eerder artikel van Mr. G.J .J . van Wimersma Greidanus (1989), die op zijn beurt weer reageert op H.L. Kruimel (1983). Het is een lastig dispuut; alle drie komen ze tot andere voorouders.

Kaart van Bergen op Zoom van Blaeu uit 1652. In de uitsnede de Vismarkt en bij de rode pijl het hoekhuis Hof van Gelre waar Jan Claeszn., broer van Aert Claeszn., woonde.

Voorlopig hangen we hier de versie van Johan Fox aan met Aert Claussone (ca. 1480) als aartsvader. Fox stelt zich als buitenstaander objectief op en baseert zich op vanzelfsprekendere en realistischere aannamen dan Kruimel en Wimersma Greidanus. Laatgenoemde heren lijken geforceerd een verband aan te tonen met andere gegoede Nispentakken, zoals de Dordtrechtse tak.

[bewerken] Aert Claussone (ca. 1480)

Aert Claussone (zoon van Claus) is vermoedelijk ruim rond 1480 geboren in of rond Bergen op Zoom. Van zijn broer Jan Claussone, timmerman van beroep, staat in ieder geval vast dat hij afkomstig is uit het 14 km oostelijker gelegen dorpje Nispen, wat de latere geslachtsnaam Van Nispen mooi zou verklaren.

Aert Claussone wordt 12 februari 1501 ingeschreven als poorter van Bergen op Zoom en huwt Magdalene Petersdr. Hun kinderen zijn, volgorde onzeker:

Zo ziet het pand in Bergen op Zoom waar Jan Claeszn. woonde, broer van Aert Claeszn., er nu uit. Hij had het van 1518 tot 1549 in eigendom, heette het Hof van Gelre en was gelegen aan de Vismarkt. Tegenwoordig staat het bekend als Hof van Gelder. De Vismarkt, oorspronkelijk de Huidenmarkt, veranderde rond 1930/40 van naam in Sint-Catharinaplein.
  1. Jan Aertzn.
  2. Adriaen Aertzn. (ca. 1515 - tussen 1568 en 1584), huwt mogelijk tweemaal; 1) Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, 2) onbekende vrouw.
  3. Lynken Aertzn.
  4. Heylken Aertzn.

Aert Claussone overlijdt ergens vóór 7 februari 1527 volgens een rentebrief uit Bergen op Zoom. Zijn vier kinderen zijn dan nog minderjarig en komen onder voogdij van Aert Claussone's broer Jan Claussone, volgens een akte uit Bergen op Zoom:

als voight ende tot behoeff van Aerde Claussoene zijns broeders vier weeskinderen geheeten Jan, Adriaen, Lynken ende Heylken, dair moeder aff is Magdalene Petersdochter.

Broer Jan Claeszn is geboren rond 1477 en timmerman van beroep. Hij wordt van 1518 tot 1549 vermeld als eigenaar van het huis het Hof van Gelre aan de Vismarkt in Bergen op Zoom.

[bewerken] Adriaen Aertzn. (ca. 1515)

Adriaen Aertzn., alias Arents of Arentsen, zoon van Aert Claussone (ca. 1480), moet ergens ruim rond 1515 geboren zijn. Zijn tweede vrouw is mogelijk Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, dochter van Marinus Janszn. van Oosten, timmerman, wiens vrouw misschien Digne heet.

Kaart met Bergen op Zoom en Steenbergen en de nieuwe vestingwerken. De kaart moet een kwartslag met de klok mee gedraaid worden om het Noorden boven te krijgen. De fortificaties waren onderdeel van de Eendrachtslinie, een van de oudste verdedigingslinies van Nederland om de omgeving tegen aanvallen van Spaanse troepen te beschermen vanuit Noord-Brabant (maker Claes Jansz Visscher, 1628)

Marinus Janszn. van Oosten is gegoed burger van Bergen op Zoom (poorter in 1548) en deken van het timmerliedengilde. Van de kinderen van Adriaen Aertzn. en Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten is alleen bekend:

  1. Abraham Adriaens van Nispen (ca. 1565 - 1638), huwt Digna Bollaert.

Adriaen Aertzn. is afkomstig van Bergen op Zoom, en wordt op 2 april 1540 poorter van Vlissingen, waar hij in een huurhuis woont aan de Lange Noordstraat; Zijn verhuizing heeft misschien te maken met de verslechterde economische omstandigheden in Bergen op Zoom.

Rond 1533 komt er een einde aan de periode van rust en economische bloei van Bergen op Zoom, die de stad kende door zijn bekende jaarmarkten. De handel loopt terug omdat de stad te lijden krijgt van oorlogen en verzanding van de Oosterschelde. Antwerpen, nu beter bereikbaar via water door de Westerschelde, neemt de rol van Bergen op Zoom over.

In Vlissingen wordt Adriaen Aertzn. vermeld als kramer en deken van de schutterij, in welke laatste hoedanigheid hij op 30 oktober 1559 betrokken wordt als Vlissingen een nieuw stadhuis nodig heeft.

Handtekening en koopmansmerk van Adriaen Arts, kramar tot Vlissingen (kramer in Vlissingen) onder een borgstelling uit ca. 1570. Adriaen treedt in het plaatsje Axel op als borg op voor Joorys Schepyns (ook Schepen). Bron: Gemeente-archief Axel.

Bij de uitoefening van zijn beroep begeeft hij zich in dezelfde markt als zijn zwager Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten). Hij wordt namelijk ook genoemd als leverancier van spijkers aan koning Philips II in 1568, in zijn geval ten behoeve van herstelwerkzaamheden aan de gevangenis:

Betaelt Adriaen Aertszn. de somme van zesse ponden vijff scellingen zes penningen over de leveringhe van zeeckere nagels bij hem ghelevert binnen tijde dezer rekeninghe, zoe tot behouff van de ghevangenis als anders volgende zijn billiet ende quictancie hier overghelevert, ergo hier de voors (...)

Adriaen Aertszn. en zijn vrouw Maeycke Marinusdr. van Oosten staan dus maatschappelijk op vergelijkbare hoogte. Adriaen had een timmerman in Bergen op Zoom tot oom terwijl Maeycke's vader ook timmerman is.

[bewerken] Mayke van Oostens broers

Acht doopsgezinden worden in Amsterdam verbrand in 1549. Hetzelfde lot treft Hans Marinuszn. van Oosten met twee geloofsgenoten in 1569 in Amsterdam. Hans, broer van Mayke van Oosten, de vrouw van Adriaen Aertzn., schrijft zijn familie een roerende brief. Afbeelding van Jan Luyken uit 1685, Rijksmuseum.

Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, vrouw van Adriaen Aertzn. heeft drie broers:

[bewerken] Jan levend verbrand en martelaar

Broer Hans Marinuszn. van Oosten, ook Jan Marijnszn genoemd, wordt vanwege zijn doopsgezinde geloof met twee geloofsgenoten veroordeeld tot de brandstapel.

De drie vrome schaepkens en navolgers Christi waaronder ook Hendrik Alewijnsz, een rondtrekkende prediker uit Vlissingen, en Gerrit Duynherder worden in 1569 gevangen genomen en na gemarteld te zijn op 9 februari 1569 in Middelburg levend verbrand.

De doopsgezinde Jacques d'Auchy neemt in 1558 in de gevangenis te Leeuwarden afscheid van zijn vrouw voordat hij terechtgesteld wordt. Afbeelding van Jan Luyken uit 1685, Rijksmuseum.

Hans (of Jan) Marinuszn. van Oosten is pas dertig jaar oud en schrijft een roerende brief enkele dagen voor hij de vuurdood moet ondergaan die hy uyt sijn gevangenis aen sijn lieve broeders en susters gesonden heeft. Hij laat een vrouw en dochter achter:

(...) ick bidde u doch vriendelijcken: wilt doch mijn kindt mede wat gade slaen, alsoo vele als gij maer kondt ende ick heb ’et Suster tot Vlissingen oock gebeden ende Christiaen oock (...)

Hij refereert in zijn brief expliciet naar zijn zuster Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten, die in Vlissingen woont, en zijn broer Christiaen.

De mennonieten winnen aanhangers in Middelburg en Zierikzee als Leenaert Bouwens, een doopsgezinde oudste, bij zijn zwerftochten in 1557 terecht komt in Zeeland. In 1566 volgt een korte periode waar andersdenkenden zich in de openbaarheid wagen. landvoogdes Margaretha van Parma lijkt genegen de geloofsverboden te versoepelen (de zogenaamde plakkaten) naar aanleiding van een Smeekschrift van 200 edelen.

Het is van korte duur. De bevolking klaagt over kooplieden, waaronder ook buitenlandse, die in Middelburg de gevoelens van deze sekte zijn toegedaan. De machthebbers voeren de vervolging op en gaan in 1567 stelselmatig (weer) op zoek naar gereformeerden maar ook mennonieten, met als resultaat de hechtenis en verbranding van Hans Marinuszn. van Oosten en zijn geloofsgenoten. Ze worden tegenwoordig beschouwd als martelaren.

[bewerken] Christiaen, kramer en voogd
Zicht op Vlissingen vanuit zee door Petrus Segaers, 1669 (Zeeuws Maritiem muZEEum). Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten) woonde in 1577 in het huis de Flessche aan de Zuidstraat in Vlissingen. Deze straat is ergens in de zestiende eeuw hernoemd naar Beursstraat naar het daar opgetrokken Beursgebouw (zie uitsnede). Christiaen Cramer moet ergens links/achter de voorloper van het huidige Beursgebouw gewoond hebben.

Broer Christiaen komt voor als Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten), zo genoemd vanwege zijn beroep van kramer, ook uitgeoefend door zijn zwager Adriaen Aertzn..

Afkomstig uit Bergen op Zoom wordt hij poorter van Vlissingen in 1569 en komt in 1579 voor als deken van de schutterij aldaar. In 1577 en 1578 blijkt hij als eigenaar het huis de Flessche aan de Zuidstraat in Vlissingen te bewonen.

Hij overlijdt in 1584 waarna zijn weduwe Digna Porrenaer hertrouwt in Middelburg met Simon Jaspers Parduyn (Perduyn), enkele jaren burgemeester van Middelburg en elders op deze pagina afgebeeld.

Christiaen is vermoedelijk daarvoor kort (enkele jaren) voogd van Abraham Adriaens van Nispen geweest, zoon van Adriaen Aertzn., en zal hem veel hebben nagelaten.

Eigenhandig geschreven kwitantie van Christiaen Marinissen Cramer van de betaling van spijkers. Foto Rijksarchief Zeeland

Het verklaart tenminste Abrahams plots toegenomen welvaart en de naamgeving van zijn zoon Christiaen. Blijkbaar blijven de banden ook hecht met Abrahams stiefoom; Simon Jaspers Parduyn is getuige in 1588 bij zijn ondertrouw.

Treffend voor de uitoefening van Christiaans kramersbedrijf is een rekeningpost uit 1568 die vastlegt dat hij voor ca. 33 pond spijkers voor 'de werken van de koning' (Philips II) heeft geleverd:

Betaelt Christiaen Mariniszn. de somme van driendertich ponden drie scellingen zes penningen over zeeckere leveringe van nagels ende anders, ghelevert tot behouff van ’s konincx wercken tot Vlissinghe binnen ’t jaer dezer rekeninghe, volgende zijn billiet ende quictancie hier overgelevert, ergo hier de voors (...)

Ook is er een eigenhandige kwitantie aangetroffen van Christiaen Marinissen Cramer aangetroffen van de betaling van (wederom) geleverde spijkers, deze keer bestemd voor geconfisqueerde huizen in 1576 (afbeelding).

[bewerken] Abraham Adriaens van Nispen (ca. 1565)

De handtekeningen van Abraham Adriaens (boven, in 1622), respectievelijk zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen (in 1631).

Abraham Adriaens van Nispen, zoon van Adriaen Aertzn. (ca. 1515), is geboren in Vlissingen, ergens rond 1565. Hij huwt Digna Bollaert op 8 augustus 1588 in Middelburg. Zij is gedoopt in 1565 in de Sint-Walburgiskerk in Antwerpen en de dochter van Anthonis Anthoniszn Bollaert, een politiek en religieus fel bewogen calvinist, en Digna Piggen.

Zij krijgen de volgende kinderen (volgorde onzeker):

  1. Adriaen Abrahamsz. van Nispen, overleden vóór 27 maart 1637.
  2. Maria (Maycke) Abrahamsdr. van Nispen (vóór 1596 - vóór 1662), huwt Heyndrick Grave.
  3. Christiaen Abrahamsz. van Nispen, overleden in 1652 in Vlissingen, lakenkoopman in Vlissingen, huwt Josina van de Steenkiste.

Digna Bollaert wordt begraven na een huwelijk dat amper zeveneneenhalfjaar heeft geduurd; ze overlijdt op ca. 34-jarige leeftijd (1596) in Vlissingen. Abraham Adriaens overleeft haar meer dan veertig jaar en overlijdt in 1638, ook in Vlissingen.

Simon Jaspers Parduyn (Perduyn), enkele jaren burgemeester van Middelburg en door Prins Willem van Oranje kort voor hij door moordenaarshand valt tot notaris benoemd.Hij is getuige in 1588 bij Abrahams ondertrouw. Hij huwt de weduwe van Abrahams oom Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten), broer van zijn moeder Maria (Mayke) Marinsdr. van Oosten. Zeeuwsch Museum.

Als Abraham Adriaens van Nispen huwt wordt getuigd dat hij een vrij j.g. was sonder ouders en voogden (een vrij jonggezel zonder ouders of voogden). Hij moet zijn ouders ergens vóór 1 mei 1584 verloren hebben; hun namen komen namelijk niet voor in de kerkrekeningen die vanaf die datum geregistreerd worden.

Na het overlijden van zijn moeder Maeycke, moet haar broer Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten) zich over hem ontfermd hebben als voogd van moederskant tot zijn meerderjarigheid. Denkbaar is dat er bij het overlijden van vader Adriaen geen familielid van zijn kant bij de hand is om zijn plaats in te nemen en Abraham hierdoor nooit een voogd van vaderszijde heeft gehad.

Dit verklaart mogelijk ook het feit dat Abraham maatschappelijk en financieel de meerdere is van zijn vader Adriaen. Abraham kan zijn fortuin te danken hebben aan deze (kinderloze) oom en voogd Christiaen Marinissen Cramer (van Oosten); het stelde hem in staat zich maatschappelijk op te werken. Dit laat onverlet dat zijn vaders positie als deken van een van de drie schuttersgilden in Vlissingen niet onderschat moet worden.

Abraham Adriaens van Nispen is rond en na zijn huwelijk (1586) koopman in Vlissingen, pachter van de bierimpost (1586-1589) en collecteur van de verse vistol (1590). Hij is gegoed in Vlissingen en Breskens, Groede en West-Souburg, en gezworene van het waterschap Groede en Baanst (1618).

In 1637 schenkt hij zijn helft van een huis aan de Peperdijk te Vlissingen aan de Doopsgezinde gemeente in die stad.

[bewerken] Van doopsgezind via katholiek naar adel

3e generatie Adriaen van Nispen, kleinzoon van Abraham Adriaens via zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen, is geboren in Vlissingen maar verhuist naar Leiden (poorter in 1643) waar hij lakenkoopman wordt.

Hoewel de familie Van Nispen van oudsher doopsgezind is zullen nazaten van Abraham Adriaens, via zijn zoon Christiaen Abrahamsz. van Nispen overgaan tot het katholieke geloof.

Abraham en zijn zoon Christiaen (2e generatie), lakenkoopman van beroep, zijn nog trouwe mennonieten en schenken in 1637 delen van hun huis aan de Peperdijk in Vlissingen aan de doopsgezinde gemeente.

Op zijn beurt treedt Christiaens zoon Adriaen van Nispen (3e generatie, overleden ca. 1654) op als leraar van de doopsgezinden in Middelburg. Hij is evenals zijn vader lakenkoopman. Gedurende enkele jaren oefent hij zijn bedrijf uit in Leiden, waar hij in 1645 huwt met Johanna van Hoogmade.

4e generatie Christiaen (Christianus Franciscus) van Nispen (1653), want jongste zoon van Adriaen vestigt zich definitief als lakenkoopman in Leiden. Zijn oudste broer Abraham (Amandus) ontfermt zich over hem na de dood van hun ouders. Abraham is in 1671 overgegaan tot het rooms-katholiek geloof en in Leuven gaan studeren, waar hij in 1675 tot priester wordt gewijd.

Vermoedelijk onder invloed van deze broer bekeert ook Christiaen zich in dat jaar tot het rooms-katholicisme, hoewel lijfsbehoud ook een reden kan zijn; als doopsgezinde waren je lijf en goed nooit zeker bij de voortdurende godsdiensttwisten. Nazaten van 4e generatie Christiaen van Nispen zullen huwen met katholieke regenten- en adelsgeslachten.

[bewerken] Bronnen en verantwoording

Uitgaven van De Nederlandsche Leeuw:

  1. H.L. Kruimel, De oudste generaties van het geslacht Van Nispen en hun verwanten, jrg. 100 (1983), 225 - 254.
  2. G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst?, jrg. 106 (1989), 66 - 78.
  3. J. Fox, De ouders van Abraham Adriaens van Nispen, jrg. 107(1990), 2-21
  4. G.J.J. van Wimersma Greidanus, Het laatste woord over de Van Nispen-afkomst? (bis), jrg. 107 (1990), 21-35.
Overgenomen van "http://gallusmagnus.nl/index.php?title=Nispen_van,_Familie&oldid=48432"
Persoonlijke instellingen
Naamruimten
Varianten
Handelingen
Navigatie
Hulpmiddelen