Waterreus-Tijssen

Uit FamilieWiki
(Verschil tussen bewerkingen)
Ga naar: navigatie, zoeken
(Marieke Tijssen (1867))
 
(128 tussenliggende versies door één gebruiker worden niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{| style="color: black; background-color: #ffffcc;" width="100%"
 
{| style="color: black; background-color: #ffffcc;" width="100%"
|Over de drukker Marcus die zo vroom drukt dat hij pauselijke lintjes ontvangt. Over een enkel antisemitisch boek dat er tussendoor glipt, en zijn neef van der Lubbe die onthoofd wordt vanwege de Reichstagbrand.  
+
 
|Over zijn levenslustige Marieke uit een muzikaal nest die vroeg overlijdt. En dan die 'Ollandse vrouw' die voor hem geregeld wordt, en nooit echt aardt in Limburg. Wel praktisch ingesteld en 4 kinderen baren, maar ze kon niet van de fles afblijven.
+
|Hoe de drukker Marcus Waterreus uit Roermond zo vroom drukt dat hij pauselijke lintjes ontvangt; de ''Pro Ecclesia et Pontifice''. Een enkel antisemitisch boek glipt er uit tussen alle katholieke bladen en boeken in.
 +
 
 +
|En zijn verre neef [[Lubbe_van_der,_Familie#Marinus_en_de_Reichstagbrand|Marinus van der Lubbe]] die onthoofd wordt vanwege de Reichstagbrand. Over Marcus'  levenslustige Marieke uit een muzikaal nest die vroeg overlijdt, amper een jaar na de geboorte van Angelina, haar enige kind.  
 +
 
 +
|En dan die 'Ollandse vrouw', Bernardina, de goede partij die voor hem geregeld wordt; ze zal nooit echt aarden in Limburg. Best wel praktisch ingesteld en vier kinderen op de wereld zetten, maar ze kon niet van de fles afblijven.
 +
 
 
|}
 
|}
  
  
[[File:Marcus Waterreus 1 v2.jpg|thumb|450px|left|Marcus Cornelius Josephus Waterreus op jonge leeftijd]]
+
[[File:huwelijk waterreus tijssen.jpeg|thumb|525px|Huwelijksfoto (1888) van Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) en Marieke Tijssen (1867), ]]
 +
 
 +
{| class="wikitable" style="float:right; style= "text-align: center"
 +
|colspan="2"|'''Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe'''
 +
|-
 +
|colspan="2"|[[Haan_de-Swertz|''De Haan-Swertz'']]
 +
|-
 +
|colspan="2"|[[Haan_de-Waterreus|''De Haan-Waterreus'']]
 +
|-
 +
|colspan="2"|[[Waterreus-Tijssen|''Waterreus-Tijssen'']]
 +
|-
 +
|[[Waterreus,_Familie|Waterreus]]
 +
|[[Tijssen,_Familie|Tijssen]]
 +
|}
 +
 
 +
Deze pagina beschrijft Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) en zijn twee huwelijken en gezinnen met respectievelijk Marieke Tijssen (1867) en Bernardina Frerkers.
 +
 
 +
Marcus Waterreus is vader van [[Haan_de-Waterreus#Angelina_.28Lina.29_Waterreus_.281892.29|Angelina (Lina) Waterreus]] en via die lijn grootvader en naamgever van [[Haan_de-Swertz#Max_de_Haan|Marcus Jacobus Caspar Maria (Max) de Haan]] (1920).
  
 
== Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) ==
 
== Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) ==
  
'''Marcus Cornelius Josephus Waterreus''' is geboren in 1861 te Delft. Hij is de zoon van [[Waterreus,_Familie#Jacobus_Waterreus_.281824.29|Jacobus Waterreus]] en Cornelia Adriana Groenewegen. Marcus trouwt tweemaal. Zijn eerste vrouw, '''Marieke Tijssen''', overlijdt een jaar na hun enige kind. Met zijn tweede vrouw Bernardina Clasina Frerkers kreeg hij 4 kinderen.  
+
'''Marcus Cornelius Josephus Waterreus''' is geboren in 1861 te Delft. Hij is de zoon van [[Waterreus,_Familie#Jacobus_Waterreus_.281824.29|Jacobus Waterreus]] en Cornelia Adriana Groenewegen. Marcus trouwt tweemaal.
 +
 
 +
[[File:Marcus Waterreus 1 v2.jpg|thumb|225px|left|Marcus Cornelius Josephus Waterreus op jonge leeftijd]]
 +
 
 +
Zijn eerste vrouw, '''Marieke Tijssen''', overlijdt één jaar na hun enige kind. Met zijn tweede vrouw Bernardina Clasina Frerkers kreeg hij 4 kinderen.  
  
 
Marcus heeft een eigen drukkerij en uitgeverij van boeken en tijdschriften in Roermond. Marcus Cornelius Josephus Waterreus overlijdt in 1939 op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven.
 
Marcus heeft een eigen drukkerij en uitgeverij van boeken en tijdschriften in Roermond. Marcus Cornelius Josephus Waterreus overlijdt in 1939 op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven.
Regel 15: Regel 41:
 
== Marieke Tijssen (1867) ==
 
== Marieke Tijssen (1867) ==
  
Marcus Cornelius Josephus Waterreus huwt zijn eerste vrouw Maria Elisabeth Hubertina (Marieke) Tijssen in 1888 te Roermond. Marieke Tijssen is geboren in 1867 in Roermond, en is de dochter van Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen en Petronella Angelina Hubertina Franssen.
+
Marcus Cornelius Josephus Waterreus huwt zijn eerste vrouw '''Maria Elisabeth Hubertina (Marieke) Tijssen''' in 1888 te Roermond.  
  
Marieke is pas 19 als ze trouwt. Bij het huwelijk zijn aanwezig; zijn neef Eugene Waterreus (koopman te Rotterdam), haar broer Henry Tijssen (muziekleraar), haar oom Alphonse Franssen (kantoorbediende te Roermond) en zijn beste vriend Frans Gerard Hubert Luijten (secretariebeambte te Roermond).
+
[[file:Marieke Tijssen V5.jpg|thumb|200px|Marieke Tijssen, de eerste vrouw van Marcus Cornelius Josephus Waterreus, op ca. 24-jarige leeftijd (1892)]]
  
[[file:Marieke Tijssen V2.jpg|thumb|362px|Marieke Tijssen, de eerste vrouw van Marcus Cornelius Josephus Waterreus, op ca. 24-jarige leeftijd (1892)]]
+
Marieke Tijssen is geboren in 1867 in Roermond, en is de dochter van [[Tijssen,_Familie#Petrus_Josephus_Hubertus_.28Jos.29_Tijssen_.281837.29|Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen (1837)]] en Petronella Angelina Hubertina Franssen. Haar voorouders worden beschreven op de pagina [[Tijssen,_Familie|familie Tijssen]]. Marieke  heeft een zwakke gezondheid en overlijdt op 25 jarige leeftijd (1893) in Roermond.
  
[[File:Franssen en Tijssen v2.jpg|thumb|362px|Angelina Franssen en Jos Tijssen, de ouders van Marieke Tijssen.]]
+
== Marcus en Marieke; een kort huwelijk ==
 +
 +
Hoe Marieke Tijssen en Marcus Waterreus kennismaken is onbekend.
  
Marcus en Marieke krijgen drie kinderen. Twee overlijden op vroege leeftijd, maar de derde, een meisje, blijft leven:
+
Mariekes vader, Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen woont wel in de buurt. In de Bakkerstraat in Roermond, een zijstraat van de Minderbroederstraat waar de drukkerij van Marcus is gehuisvest drijft Jos Tijssen een eigen bakkerij. De ''tameletten van Tiesen'' zijn in Roermond geliefd; gekookte gesuikerde siroop in rondjes uitgegoten op stukjes boterpapier en verhard op koude steen.
  
* [[Haan_de-Waterreus#Angelina_.28Lina.29_Waterreus_.281892.29|'''Angelina Adriana Josephina Maria (Lina) Waterreus''']] (1892, Roermond - 1987, Eindhoven)
+
Marieke is pas 19 als ze trouwt. Bij het huwelijk zijn aanwezig; zijn neef Eugene Waterreus (koopman te Rotterdam), haar broer [http://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Tijssen Henri Tijssen], (muziekleraar), haar oom Alphonse Franssen (kantoorbediende te Roermond) en zijn beste vriend Frans Gerard Hubert Luijten (secretariebeambte te Roermond).
  
Marieke Tijssen heeft een zwakke gezondheid en overlijdt op 25 jarige leeftijd (1893) in Roermond, één jaar na de geboorte van Angelina, haar enige kind. In tegenstelling tot haar moeder en haar overleden broertjes heeft Angelina een ijzeren constitutie en wordt 95 jaar oud.
+
Marcus en Marieke krijgen drie kinderen. Twee overlijden op vroege leeftijd, maar de derde, een meisje, blijft leven:
  
Uit de memoires van Angelina Waterreus blijkt dat Marieke Tijssen een vrolijke en opgewekte vrouw was. Als Mariekes schoonvader -een ernstig man van weinig woorden die op de bovenste verdieping woont- uit kaarten gaat roept zij naar haar schoonmoeder; ''Zoi, noe konne veer beginnen'' (zo, nu kunnen wij beginnen), om dan met haar schoonmoeder lol te maken en wat te gaan zingen.
+
[[File:Henri Tijssen.jpg|thumb|left|375px|[http://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Tijssen Henri Tijssen], Mariekes broer, componist van het Limburgs volkslied ''Limburg mijn vaderland'']]
  
Toen ze wist dat ze zou gaan sterven, zag ze de jonge Angelina in de kamer staan en zei ''Is‘t neet erg te motte sjterve as ze zo’n sjoon kiendje hubst?'' (is het niet erg om te moeten sterven als je zo'n mooi kindje hebt?).
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# [[Haan_de-Waterreus#Angelina_.28Lina.29_Waterreus_.281892.29|'''''Angelina Adriana Josephina Maria (Lina) Waterreus''''']] (1892, Roermond - 1987, Eindhoven). Zij huwt [[Haan_de-Waterreus#Caspar_VI_de_Haan_.281889.29|Caspar Joseph Marie (Cas VI) de Haan]]
 +
|}
  
=== De Tijssens; Limburgs en muzikaal===
+
Angelina is naar grootmoeder Angelina Franssen vernoemd, echtgenote van [[Tijssen,_Familie#Petrus_Josephus_Hubertus_.28Jos.29_Tijssen_.281837.29|Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen (1837)]]. Angelina Waterreus zal later nog enige tijd bij haar grootouders Tijssen wonen, en daarna geregeld aanwippen.
  
Hoe Marieke Tijssen en Marcus Waterreus kennismaken is onbekend. Feit is dat Mariekes vader, Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen, in de Bakkerstraat in Roermond woont, een zijstraat van de Minderbroederstraat waar de drukkerij van Marcus is gehuisvest. Jos Tijssen drijft daar een eigen bakkerij en de ''tameletten van Tiesen'' zijn in Roermond geliefd; gekookte gesuikerde siroop in rondjes uitgegoten op stukjes boterpapier en verhard op koude steen.
+
Marieke Tijssen heeft een zwakke gezondheid en overlijdt op 25 jarige leeftijd (1893) in Roermond, één jaar na de geboorte van Angelina, haar enige kind. In tegenstelling tot haar moeder en haar overleden broertjes heeft Angelina een ijzeren constitutie en wordt 95 jaar oud.
  
Joannes Tijssen, de vader van Jos Tijssen, is koopman in granen, winkelier en tevens schepen van de gemeente Wessem, maar overlijdt vroeg, als Jos Tijssen 5 jaar oud is. Eenmaal wees geworden wordt Jos Tijssen grootgebracht bij een oom en tante in Wessem, en komt daarna als bakkersknecht in de leer bij Guillaume Johannes Hubertus Langenhoff, bakker in Roermond.
+
Uit de memoires van Angelina Waterreus blijkt dat Marieke Tijssen een vrolijke en opgewekte vrouw was. Als Mariekes schoonvader -een ernstig man van weinig woorden die op de bovenste verdieping woont- uit kaarten gaat roept zij naar haar schoonmoeder:
  
[[File:Henri Tijssen.jpg|thumb|250px|left|[http://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Tijssen Henri Tijssen], Mariekes broer, componist van het Limburgs volkslied ''Limburg mijn vaderland'']]
+
[[File:Franssen en Tijssen v2.jpg|thumb|350px|Angelina Franssen en Jos Tijssen, de ouders van Marieke Tijssen.]]
  
In 1860 huwt Jos Tijssen in Roermond met Petronella Hubertina Angelina Franssen, dochter van de brouwer Henricus Franssen en Maria Apolonia Pex. Angelina Waterreus is naar deze grootmoeder Angelina Franssen vernoemd. Angelina Waterreus heeft nog enige tijd bij haar grootouders Tijssen gewoond en kwam er regelmatig.
+
{| style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''Zoi, noe konne veer beginnen'' (zo, nu kunnen wij beginnen).
 +
|}
 +
om dan met haar schoonmoeder lol te maken en wat te gaan zingen. Toen ze wist dat ze zou gaan sterven, zag ze de jonge Angelina in de kamer staan en zei:
  
Het echtpaar van Jos Tijssen en Angelina Franssen krijgt acht kinderen van wie er zes volwassen worden. Het gezin heeft muziektalent. Zoon [http://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Tijssen Henri Tijssen], Mariekes broer, is de componist van het Limburgs volkslied [http://nl.wikipedia.org/wiki/Limburgs_volkslied ''Limburg mijn vaderland''], bekend van de eerste woorden ''Waar in ’t bronsgroen eikenhout...''. De tekst is van zijn vriend Gerard Krekelenberg.
+
{| style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''Is‘t neet erg te motte sjterve as ze zo’n sjoon kiendje hubst?''
 +
: (is het niet erg om te moeten sterven als je zo'n mooi kindje hebt?)
 +
|}
  
 
== Vroege weduwnaar hertrouwt snel ==  
 
== Vroege weduwnaar hertrouwt snel ==  
Regel 49: Regel 88:
 
=== Een lang verstandshuwelijk ===
 
=== Een lang verstandshuwelijk ===
  
Een jaar na de dood van Marieke Tijssen huwt Marcus Waterreus, inmiddels 33 jaar oud, opnieuw. Een weduwnaar kan namelijk niet lang alleen blijven met een klein kind, dus wordt er gezocht naar een geschikte kandidaat. Zijn moeder kent nog een achternicht in Delft, die een huwbare stiefdochter heeft en die niet onbemiddeld is; '''Bernardina Frerkers'''.
+
Een jaar na de dood van Marieke Tijssen huwt Marcus Waterreus, inmiddels 33 jaar oud, opnieuw. Een weduwnaar kan namelijk niet lang alleen blijven met een klein kind, dus wordt er gezocht naar een geschikte kandidaat. Zijn moeder kent nog een achternicht in Delft, die een huwbare stiefdochter heeft en die niet onbemiddeld is; ''Petronella Bernardina Clasina Frerkers'' (1869 - 1933), Bernardina genoemd.
 +
 
 +
[[file:1921 waterreus familie v2.jpeg|thumb|500px|Het gehele gezin Waterreus met de Angelina's verloofde/echtgenoot Cas de Haan. De foto kan gemaakt zijn ter ere van hun verloving of trouwen (ca 1918). Zie ''who is who'' op een andere afbeelding in deze paragraaf. ]]
  
[[file:1921 waterreus familie.jpeg|thumb|500px|Het gehele gezin Waterreus met de Angelina's verloofde/echtgenoot Cas de Haan. De foto kan gemaakt zijn ter ere van hun verloving of trouwen (ca 1918).]]
+
Het wordt een verstandshuwelijk. In 1894 treedt Marcus in Roermond in het huwelijk met Bernardina Frerkers. Het echtpaar brengt 5 kinderen voort, waarvan 4 de volwassenheid behalen:
  
Het wordt een verstandshuwelijk. In 1894 treedt Marcus in Roermond in het huwelijk met Petronella Bernardina Clasina Frerkers. Het echtpaar brengt 5 kinderen voort, waarvan 4 de volwassenheid behalen:  
+
{| style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 
# ''Maria Bernardina Cornelia Josephina (Mia) Waterreus'' (1897 - 1955). Ze trouwt met  Johannes Joordens (1883 - 1962)
 
# ''Maria Bernardina Cornelia Josephina (Mia) Waterreus'' (1897 - 1955). Ze trouwt met  Johannes Joordens (1883 - 1962)
 
# ''Elisabeth Wilhelmina Maria Anthonia (Betsie) Waterreus'' (1900). Ze trouwt met  Alouisius Hendricus Anthonius Ballings (1901 - 1963)
 
# ''Elisabeth Wilhelmina Maria Anthonia (Betsie) Waterreus'' (1900). Ze trouwt met  Alouisius Hendricus Anthonius Ballings (1901 - 1963)
 
# ''Adrianus Cornelius Josephus Antonius (Arie) Waterreus'' (1902)
 
# ''Adrianus Cornelius Josephus Antonius (Arie) Waterreus'' (1902)
 
# ''Gerardina Petronella Antonia Maria (Gerry) Waterreus'' (g. 1905). Ze trouwt met C Koks.
 
# ''Gerardina Petronella Antonia Maria (Gerry) Waterreus'' (g. 1905). Ze trouwt met C Koks.
 +
|}
  
[[file:1921 waterreus familie NAMES.jpg|thumb|200px|De namen bij de vorige foto]]
+
[[file:1921 waterreus familie NAMES.jpg|thumb|225px|De namen bij de vorige foto]]
  
 
Marcus en Bernardina gaan op latere leeftijd in Deurne wonen, waar Bernardina in 1933 sterft op 64-jarige leeftijd. Marcus overlijdt 6 jaar later (1939) op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven in het huis van zijn dochter Angelina en schoonzoon Caspar die hij graag mocht en waar hij regelmatig logeerde.
 
Marcus en Bernardina gaan op latere leeftijd in Deurne wonen, waar Bernardina in 1933 sterft op 64-jarige leeftijd. Marcus overlijdt 6 jaar later (1939) op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven in het huis van zijn dochter Angelina en schoonzoon Caspar die hij graag mocht en waar hij regelmatig logeerde.
Regel 76: Regel 119:
 
''.
 
''.
  
[[File:Marcus Waterreus 3 V3.jpg|thumb|450px|Marcus Cornelius Josephus Waterreus rond de eeuwwisseling, ca. 40 oud. Hij draagt de onderscheiding ''Pro Ecclesia et Pontifice'', elders op deze pagina afgebeeld.]]
+
[[File:Marcus_Waterreus_3_V4.jpg|thumb|450px|Marcus Cornelius Josephus Waterreus rond de eeuwwisseling, ca. 40 oud. Hij draagt de onderscheiding ''Pro Ecclesia et Pontifice'', elders op deze pagina afgebeeld.]]
  
 
Hij geeft diverse periodieken uit zoals ''Het Kerkklokje, Het Kerkelijk nieuws- en advertentieblad'' en het ''Weekblad van den Limburgschen Landbouwbond en den Zuid-Nederlandschen zuivelbond'', op dat moment het meest verspreide blad in de provincies Limburg en Noord-Brabant.   
 
Hij geeft diverse periodieken uit zoals ''Het Kerkklokje, Het Kerkelijk nieuws- en advertentieblad'' en het ''Weekblad van den Limburgschen Landbouwbond en den Zuid-Nederlandschen zuivelbond'', op dat moment het meest verspreide blad in de provincies Limburg en Noord-Brabant.   
Regel 90: Regel 133:
 
===Een antisemitisch boek glipt er tussendoor===
 
===Een antisemitisch boek glipt er tussendoor===
  
Tussen de vele uitgaven en publicaties die Marcus Waterreus drukt komt ook een omstreden boekwerkje voor uit 1892 dat ''De jood: Een waarschuwend woord aan den Christen'' heet. De auteur is de jezuïet Hendrichs onder het pseudoniem A. van Ros. Hoewel het voorwoord geruststelt lijkt te stellen dat er geen antisemitische bedoelingen zijn, volgt een eindeloze reeks pseudo-feiten en geruchten die de eeuwenlange joodse machtswellust zouden moeten staven. Een citaat:
+
Tussen de vele uitgaven en publicaties die Marcus Waterreus drukt komt ook een omstreden boekwerkje voor uit 1892 dat ''De jood: Een waarschuwend woord aan den Christen'' heet. De auteur is de jezuïet Hendrichs onder het pseudoniem A. van Ros. Hoewel het voorwoord gerust lijkt te stellen dat er geen antisemitische bedoelingen zijn, volgt een eindeloze reeks pseudo-feiten en geruchten die de eeuwenlange joodse machtswellust zouden moeten staven. Een citaat:
  
:: ''Keren wij terug tot die ''scheiding'' tussen Joden en Christenen, tot de krachtdadige, onvermoeide tegenwerking van hun macht en hun aanzien - dan zal Nederland ten minste, nu het wellicht nog tijd is, van het jodengevaar gered worden!
+
[[File:Marcus Waterreus.jpg|250px|thumb|Marcus Cornelius Josephus Waterreus op latere leeftijd]]
 +
 
 +
{| style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''Keren wij terug tot die scheiding tussen Joden en Christenen, tot de krachtdadige, onvermoeide tegenwerking van hun macht en hun aanzien - dan zal Nederland ten minste, nu het wellicht nog tijd is, van het jodengevaar gered worden!
 +
|}
  
 
Tijdens een [http://www.lgogterhorst.nl/terugblik/2014/joden.htm lezing] in Limburg in 2014 bespreekt mr. H. van der Bruggen het breed verspreide antisemitisme en haalt ook aan dat dit gevoed werd door uitgaves van drukkerij Waterreus. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er in Roermond Joodse winkelierfamilies zoals Hiegentlich en Goedhart en lag er aan het Stationsplein een zogenaamd Jodenhotel.
 
Tijdens een [http://www.lgogterhorst.nl/terugblik/2014/joden.htm lezing] in Limburg in 2014 bespreekt mr. H. van der Bruggen het breed verspreide antisemitisme en haalt ook aan dat dit gevoed werd door uitgaves van drukkerij Waterreus. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er in Roermond Joodse winkelierfamilies zoals Hiegentlich en Goedhart en lag er aan het Stationsplein een zogenaamd Jodenhotel.
Regel 102: Regel 150:
 
[[File:familie Waterreus ca 1926 NAMEN.jpg|thumb|250px|De namen bij de vorige foto]]
 
[[File:familie Waterreus ca 1926 NAMEN.jpg|thumb|250px|De namen bij de vorige foto]]
  
Bernardina's vader, Herman Heinrich Frerkers, een Duitser die naar Delft is gekomen, is tapper en slijter in Delft, en later directeur van de rederij ''De Schie''. Hermans vrouw overlijdt vroeg en hij blijft zitten met drie kleine kinderen, waarvan Bernardina, 14 jaar oud, de jongste is. Zijn tweede vrouw, Adriana Johanna Drabbe en dus stiefmoeder van Bernardina is familie van Marcus Waterreus; haar vader (Peter Drabbe) is de broer van Marcus' grootmoeder Maria Drabbe.
+
Bernardina's vader, Herman Heinrich Frerkers, een Duitser die naar Delft is gekomen, is tapper en slijter in Delft. Hij wordt later directeur van de rederij ''De Schie''. Hermans vrouw overlijdt vroeg en hij blijft zitten met drie kleine kinderen, waarvan Bernardina, 14 jaar oud, de jongste is. Zijn tweede vrouw, Adriana Johanna Drabbe en dus stiefmoeder van Bernardina is familie van Marcus Waterreus; haar vader (Peter Drabbe) is de broer van Marcus' grootmoeder Maria Drabbe.
  
Voor Bernardina Frerkers is de overgang van het Hollandse Delft naar het Bourgondische Roermond groot. Uit het boek ''Een bloemenkorf vol souvenirs-Herinneringen'' van dochter Angelina Waterreus komt naar voren dat Bernardina vol verwachting naar Roermond komt maar zich niet aan de Limburgse mentaliteit kan aanpassen. Haar man, van oorspong een Delftenaar, woont al vanaf zijn vierde jaar in Roermond en is 'verlimburgd' om het zo te zeggen, en spreekt dialect met zijn vrienden, op kantoor en op de drukkerij.
+
Voor Bernardina Frerkers is de overgang van het Hollandse Delft naar het Bourgondische Roermond ingrijpend. Uit het boek ''Een bloemenkorf vol souvenirs-Herinneringen'' van dochter Angelina Waterreus komt naar voren dat Bernardina vol verwachting naar Roermond komt maar zich niet aan de Limburgse mentaliteit kan aanpassen. Haar man, van oorspong een Delftenaar, woont al vanaf zijn vierde jaar in Roermond en is 'verlimburgd' om het zo te zeggen, en spreekt dialect met zijn vrienden, op kantoor en in de drukkerij.
  
 
Marcus Waterreus houdt bijvoorbeeld graag de kegelavond aan, eens in de week, waar Angelina haar moeder over hoort mopperen; ''in Holland laat de man zijn vrouw niet thuis''. Dan heeft Marcus nog zijn vereniging 'Geloof en wetenschap' waar hij secretaris van is en die alleen uit mannen bestaat. Limburg is een ontgoocheling voor Bernardina.
 
Marcus Waterreus houdt bijvoorbeeld graag de kegelavond aan, eens in de week, waar Angelina haar moeder over hoort mopperen; ''in Holland laat de man zijn vrouw niet thuis''. Dan heeft Marcus nog zijn vereniging 'Geloof en wetenschap' waar hij secretaris van is en die alleen uit mannen bestaat. Limburg is een ontgoocheling voor Bernardina.
Regel 110: Regel 158:
 
Bernardina heeft een druk huishouden en ze heeft een flinke dienstbode in dienst. Die moet alles op z’n Hollands doen, en als ze het anders doet, roept Bernardina ''O dat is weer op z’n Limburgs!'' Bernardina staat Marcus in de drukkerij veel bij, althans in de eerste jaren; zij helpt mee met het inpakken en versturen van drukwerk. Volgens dochter Angelina zou ze een betere zakenvrouw zijn geweest dan haar vader. Zij verwijt haar man later ook dat hij te soepel is geweest en met zich liet spelen door de concurrentie. Met echt Limburgse mensen kan ze niet goed overweg, maar ze is goed van hart; wie in haar smaak valt krijgt alles van haar gedaan.
 
Bernardina heeft een druk huishouden en ze heeft een flinke dienstbode in dienst. Die moet alles op z’n Hollands doen, en als ze het anders doet, roept Bernardina ''O dat is weer op z’n Limburgs!'' Bernardina staat Marcus in de drukkerij veel bij, althans in de eerste jaren; zij helpt mee met het inpakken en versturen van drukwerk. Volgens dochter Angelina zou ze een betere zakenvrouw zijn geweest dan haar vader. Zij verwijt haar man later ook dat hij te soepel is geweest en met zich liet spelen door de concurrentie. Met echt Limburgse mensen kan ze niet goed overweg, maar ze is goed van hart; wie in haar smaak valt krijgt alles van haar gedaan.
  
=== Neef Marinus en de Reichstagbrand ===
+
==Fotogalerij Marcus Waterreus==
  
[[file:marinus van der lubbe.jpg|thumb|300px|left|Neef Rinus van der Lubbe die vanwege de brand van de Reichtstag in 1933 de doodstraf krijgt.]]
+
<gallery>
 
+
[http://nl.wikipedia.org/wiki/Marinus_van_der_Lubbe Marinus (Rinus) van der Lubbe] (1909, Leiden - 1934, Leipzig, Saksen), achterneef van Marcus Cornelius Josephus Waterreus is een Nederlandse communist die veroordeeld wordt voor brandstichting van de Reichstag op 27 februari 1933 in Berlijn. De Reichstag was tot de Tweede Wereldoorlog het Duitse parlementsgebouw. Na de vereniging van Oost- en West-Duitsland is die functie van het gebouw in 1991 weer hersteld.
+
 
+
Rinus van der Lubbe krijgt in 1934 de doodstraf en wordt onthoofd. Hij wordt beschouwd als het eerste Nederlandse slachtoffer van de Nazi's.
+
 
+
Zijn daad en zijn dood hebben in Duitsland en internationaal grote gevolgen: de nazi's winnen een week later de Duitse verkiezingen, en o.m. Nobelprijswinnaar Albert Einstein neemt door de brand en het proces tegen Van der Lubbe stelling tegen de nazi's. De nazi's gebruiken de gelegenheid om de Duitse communisten volledig uit te schakelen en hen op te sluiten in concentratiekampen.
+
 
+
Nog steeds is er twijfel over de vraag of van der Lubbe de ware aanstichter is. Een hypothese is dat de Nazi's zelf de brand hebben aangestoken als alibi om schoon schip te maken met communisten en ander 'uitschot'. Het is echter nooit bewezen. Hoewel er getuigenissen zijn van een gesprek waarin een nazikopstuk dit suggereerde, hebben andere collega's na de oorlog dit afgedaan aan pocherij.
+
 
+
De families Waterreus en van der Lubbe hebben innige familiebanden. Naast het huwelijk van [[Waterreus,_Familie#Jacobus_Waterreus_.281785.29|Jacobus Waterreus]], Marcus' grootvader, met Joanna van der Lubbe, trouwt ook Marcus' nicht  Margaretha Waterreus (1765) met ene Joannes van der Lubbe (1752).
+
 
+
===Fotogalerij Marcus Waterreus===
+
 
+
<gallery widths=345px heights=345px>
+
  
 
image:bsdelft1861g_088 - Version 2.jpg| Registratie van de geboorte van Marcus Cornelius Josephus Waterreus (29 mei 1861, Delft)
 
image:bsdelft1861g_088 - Version 2.jpg| Registratie van de geboorte van Marcus Cornelius Josephus Waterreus (29 mei 1861, Delft)
  
image:Reichstagsbrand.jpg|Reichstagsbrand in Berlijn, waarvoor Marinus van der Lubbe de doodstraf krijgt (1933)
+
image:heeroom Adriaan Waterreus eind jaren 30.jpeg|Heeroom Adriaan Waterreus, de 1 jaar jongere broer van Marcus Cornelius Josephus Waterreus, viert  zijn 50 jaar priesterschap vermoedelijk rond 1940. voor ''who is who'' zie andere afbeelding
  
image:heeroom Adriaan Waterreus eind jaren 30.jpeg|Heeroom Adriaan Waterreus, de 1 jaar jongere broer van Marcus Cornelius Josephus Waterreus, viert vermoedelijk zijn 50 jaar priesterschap. Vanaf rechts: Cas VI de Haan (3e) en zijn vrouw Angelina Waterreus (6e). Foto eind jaren '30 van de 20e eeuw.
+
image:heeroom adriaan waterreus 50 jaar.jpg|''Who is who'' bij de andere foto; de (vermoedelijke) viering van 50 jaar priesterschap van heeroom Adriaan Waterreus, de 1 jaar jongere broer van Marcus Cornelius Josephus Waterreus.  
  
 
</gallery>
 
</gallery>
 +
 +
[[Category:Inhoud]]
 +
[[Category:Gezin]]

Huidige versie van 18 nov 2018 om 12:44

Hoe de drukker Marcus Waterreus uit Roermond zo vroom drukt dat hij pauselijke lintjes ontvangt; de Pro Ecclesia et Pontifice. Een enkel antisemitisch boek glipt er uit tussen alle katholieke bladen en boeken in. En zijn verre neef Marinus van der Lubbe die onthoofd wordt vanwege de Reichstagbrand. Over Marcus' levenslustige Marieke uit een muzikaal nest die vroeg overlijdt, amper een jaar na de geboorte van Angelina, haar enige kind. En dan die 'Ollandse vrouw', Bernardina, de goede partij die voor hem geregeld wordt; ze zal nooit echt aarden in Limburg. Best wel praktisch ingesteld en vier kinderen op de wereld zetten, maar ze kon niet van de fles afblijven.


Huwelijksfoto (1888) van Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) en Marieke Tijssen (1867),
Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe
De Haan-Swertz
De Haan-Waterreus
Waterreus-Tijssen
Waterreus Tijssen

Deze pagina beschrijft Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861) en zijn twee huwelijken en gezinnen met respectievelijk Marieke Tijssen (1867) en Bernardina Frerkers.

Marcus Waterreus is vader van Angelina (Lina) Waterreus en via die lijn grootvader en naamgever van Marcus Jacobus Caspar Maria (Max) de Haan (1920).

Inhoud

[bewerken] Marcus Cornelius Josephus Waterreus (1861)

Marcus Cornelius Josephus Waterreus is geboren in 1861 te Delft. Hij is de zoon van Jacobus Waterreus en Cornelia Adriana Groenewegen. Marcus trouwt tweemaal.

Marcus Cornelius Josephus Waterreus op jonge leeftijd

Zijn eerste vrouw, Marieke Tijssen, overlijdt één jaar na hun enige kind. Met zijn tweede vrouw Bernardina Clasina Frerkers kreeg hij 4 kinderen.

Marcus heeft een eigen drukkerij en uitgeverij van boeken en tijdschriften in Roermond. Marcus Cornelius Josephus Waterreus overlijdt in 1939 op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven.

[bewerken] Marieke Tijssen (1867)

Marcus Cornelius Josephus Waterreus huwt zijn eerste vrouw Maria Elisabeth Hubertina (Marieke) Tijssen in 1888 te Roermond.

Marieke Tijssen, de eerste vrouw van Marcus Cornelius Josephus Waterreus, op ca. 24-jarige leeftijd (1892)

Marieke Tijssen is geboren in 1867 in Roermond, en is de dochter van Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen (1837) en Petronella Angelina Hubertina Franssen. Haar voorouders worden beschreven op de pagina familie Tijssen. Marieke heeft een zwakke gezondheid en overlijdt op 25 jarige leeftijd (1893) in Roermond.

[bewerken] Marcus en Marieke; een kort huwelijk

Hoe Marieke Tijssen en Marcus Waterreus kennismaken is onbekend.

Mariekes vader, Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen woont wel in de buurt. In de Bakkerstraat in Roermond, een zijstraat van de Minderbroederstraat waar de drukkerij van Marcus is gehuisvest drijft Jos Tijssen een eigen bakkerij. De tameletten van Tiesen zijn in Roermond geliefd; gekookte gesuikerde siroop in rondjes uitgegoten op stukjes boterpapier en verhard op koude steen.

Marieke is pas 19 als ze trouwt. Bij het huwelijk zijn aanwezig; zijn neef Eugene Waterreus (koopman te Rotterdam), haar broer Henri Tijssen, (muziekleraar), haar oom Alphonse Franssen (kantoorbediende te Roermond) en zijn beste vriend Frans Gerard Hubert Luijten (secretariebeambte te Roermond).

Marcus en Marieke krijgen drie kinderen. Twee overlijden op vroege leeftijd, maar de derde, een meisje, blijft leven:

Henri Tijssen, Mariekes broer, componist van het Limburgs volkslied Limburg mijn vaderland
  1. Angelina Adriana Josephina Maria (Lina) Waterreus (1892, Roermond - 1987, Eindhoven). Zij huwt Caspar Joseph Marie (Cas VI) de Haan

Angelina is naar grootmoeder Angelina Franssen vernoemd, echtgenote van Petrus Josephus Hubertus (Jos) Tijssen (1837). Angelina Waterreus zal later nog enige tijd bij haar grootouders Tijssen wonen, en daarna geregeld aanwippen.

Marieke Tijssen heeft een zwakke gezondheid en overlijdt op 25 jarige leeftijd (1893) in Roermond, één jaar na de geboorte van Angelina, haar enige kind. In tegenstelling tot haar moeder en haar overleden broertjes heeft Angelina een ijzeren constitutie en wordt 95 jaar oud.

Uit de memoires van Angelina Waterreus blijkt dat Marieke Tijssen een vrolijke en opgewekte vrouw was. Als Mariekes schoonvader -een ernstig man van weinig woorden die op de bovenste verdieping woont- uit kaarten gaat roept zij naar haar schoonmoeder:

Angelina Franssen en Jos Tijssen, de ouders van Marieke Tijssen.
Zoi, noe konne veer beginnen (zo, nu kunnen wij beginnen).

om dan met haar schoonmoeder lol te maken en wat te gaan zingen. Toen ze wist dat ze zou gaan sterven, zag ze de jonge Angelina in de kamer staan en zei:

Is‘t neet erg te motte sjterve as ze zo’n sjoon kiendje hubst?
(is het niet erg om te moeten sterven als je zo'n mooi kindje hebt?)

[bewerken] Vroege weduwnaar hertrouwt snel

[bewerken] Een lang verstandshuwelijk

Een jaar na de dood van Marieke Tijssen huwt Marcus Waterreus, inmiddels 33 jaar oud, opnieuw. Een weduwnaar kan namelijk niet lang alleen blijven met een klein kind, dus wordt er gezocht naar een geschikte kandidaat. Zijn moeder kent nog een achternicht in Delft, die een huwbare stiefdochter heeft en die niet onbemiddeld is; Petronella Bernardina Clasina Frerkers (1869 - 1933), Bernardina genoemd.

Het gehele gezin Waterreus met de Angelina's verloofde/echtgenoot Cas de Haan. De foto kan gemaakt zijn ter ere van hun verloving of trouwen (ca 1918). Zie who is who op een andere afbeelding in deze paragraaf.

Het wordt een verstandshuwelijk. In 1894 treedt Marcus in Roermond in het huwelijk met Bernardina Frerkers. Het echtpaar brengt 5 kinderen voort, waarvan 4 de volwassenheid behalen:

  1. Maria Bernardina Cornelia Josephina (Mia) Waterreus (1897 - 1955). Ze trouwt met Johannes Joordens (1883 - 1962)
  2. Elisabeth Wilhelmina Maria Anthonia (Betsie) Waterreus (1900). Ze trouwt met Alouisius Hendricus Anthonius Ballings (1901 - 1963)
  3. Adrianus Cornelius Josephus Antonius (Arie) Waterreus (1902)
  4. Gerardina Petronella Antonia Maria (Gerry) Waterreus (g. 1905). Ze trouwt met C Koks.
De namen bij de vorige foto

Marcus en Bernardina gaan op latere leeftijd in Deurne wonen, waar Bernardina in 1933 sterft op 64-jarige leeftijd. Marcus overlijdt 6 jaar later (1939) op een leeftijd van 77 jaar in Eindhoven in het huis van zijn dochter Angelina en schoonzoon Caspar die hij graag mocht en waar hij regelmatig logeerde.

Marcus Cornelius Josephus Waterreus is begraven op het St. Catharinakerkhof. Vanwege de bijzondere band die zijn kleinzoon Max de Haan(1920) met hem had, verzocht Max dat de stoffelijke resten van zijn grootvader verplaatst zouden worden naar zijn eigen laatste rustplaats. Dit is ook gebeurd bij zijn overlijden in 2007.

[bewerken] Drukker met pauselijk eerbetoon

Stoomdrukkerij M. Waterreus in Roermond. In de deuropening Marcus Cornelius Josephus Waterreus, zijn vrouw en zijn dochter Angelina Waterreus (ca 1907).

Marcus Waterreus treedt niet in de onderwijssporen van zijn vader en wordt drukker. Voor een vakopleiding tot boekdrukker keert hij tijdelijk terug naar zijn geboortestad Delft; hij woont er bij winkelier Th.F.J. van Leipsig aan de Wijnhaven. Hij blijft drie jaar weg en volgt ook een deel van zijn opleiding in Leiden.

Eenmaal terug begint hij in 1886 een drukkerij in een bijgebouw in de tuin, waar zijn vader nog een tijdlang een eigen schooltje heeft. Het aanvankelijk bescheiden bedrijfje groeit uit tot een drukkerij en uitgeverij van boeken en tijdschriften.

In 1887 wordt een snelpers geplaatst en in 1892 een grotere, formaat Columbier, met gaskrachtmachine en ,stereotype-inrichting. Hij verandert zijn bedrijfsnaam in Stoomdrukkerij M. Waterreus .

Marcus Cornelius Josephus Waterreus rond de eeuwwisseling, ca. 40 oud. Hij draagt de onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice, elders op deze pagina afgebeeld.

Hij geeft diverse periodieken uit zoals Het Kerkklokje, Het Kerkelijk nieuws- en advertentieblad en het Weekblad van den Limburgschen Landbouwbond en den Zuid-Nederlandschen zuivelbond, op dat moment het meest verspreide blad in de provincies Limburg en Noord-Brabant.

Onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice'

Zijn concurrent en grootste rivaal is de Roermondse drukkerij Romen en Zonen waarvan verteld wordt dat die op minder collegiale wijze klanten van Marcus afnam.

Voor zijn verdiensten als drukker wordt hij beloond met twee pauselijke onderscheidingen: de Bene Merenti en de Pro Ecclesia et Pontifice.

Deze laatste onderscheiding voor bewezen diensten aan de Rooms-katholieke Kerk of geloof werd door Paus Leo XIII ingesteld ter gelegenheid van zijn 50-jarig jubileum als priester (1888).

[bewerken] Een antisemitisch boek glipt er tussendoor

Tussen de vele uitgaven en publicaties die Marcus Waterreus drukt komt ook een omstreden boekwerkje voor uit 1892 dat De jood: Een waarschuwend woord aan den Christen heet. De auteur is de jezuïet Hendrichs onder het pseudoniem A. van Ros. Hoewel het voorwoord gerust lijkt te stellen dat er geen antisemitische bedoelingen zijn, volgt een eindeloze reeks pseudo-feiten en geruchten die de eeuwenlange joodse machtswellust zouden moeten staven. Een citaat:

Marcus Cornelius Josephus Waterreus op latere leeftijd
Keren wij terug tot die scheiding tussen Joden en Christenen, tot de krachtdadige, onvermoeide tegenwerking van hun macht en hun aanzien - dan zal Nederland ten minste, nu het wellicht nog tijd is, van het jodengevaar gered worden!

Tijdens een lezing in Limburg in 2014 bespreekt mr. H. van der Bruggen het breed verspreide antisemitisme en haalt ook aan dat dit gevoed werd door uitgaves van drukkerij Waterreus. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er in Roermond Joodse winkelierfamilies zoals Hiegentlich en Goedhart en lag er aan het Stationsplein een zogenaamd Jodenhotel.

[bewerken] Een grote stap voor Bernardina

Familiebijeenkomst van de Waterreuzen. In het midden Marcus Waterreus en Bernardina Frerkers die haar kleindochter Mia de Haan op schoot heeft (1926)
De namen bij de vorige foto

Bernardina's vader, Herman Heinrich Frerkers, een Duitser die naar Delft is gekomen, is tapper en slijter in Delft. Hij wordt later directeur van de rederij De Schie. Hermans vrouw overlijdt vroeg en hij blijft zitten met drie kleine kinderen, waarvan Bernardina, 14 jaar oud, de jongste is. Zijn tweede vrouw, Adriana Johanna Drabbe en dus stiefmoeder van Bernardina is familie van Marcus Waterreus; haar vader (Peter Drabbe) is de broer van Marcus' grootmoeder Maria Drabbe.

Voor Bernardina Frerkers is de overgang van het Hollandse Delft naar het Bourgondische Roermond ingrijpend. Uit het boek Een bloemenkorf vol souvenirs-Herinneringen van dochter Angelina Waterreus komt naar voren dat Bernardina vol verwachting naar Roermond komt maar zich niet aan de Limburgse mentaliteit kan aanpassen. Haar man, van oorspong een Delftenaar, woont al vanaf zijn vierde jaar in Roermond en is 'verlimburgd' om het zo te zeggen, en spreekt dialect met zijn vrienden, op kantoor en in de drukkerij.

Marcus Waterreus houdt bijvoorbeeld graag de kegelavond aan, eens in de week, waar Angelina haar moeder over hoort mopperen; in Holland laat de man zijn vrouw niet thuis. Dan heeft Marcus nog zijn vereniging 'Geloof en wetenschap' waar hij secretaris van is en die alleen uit mannen bestaat. Limburg is een ontgoocheling voor Bernardina.

Bernardina heeft een druk huishouden en ze heeft een flinke dienstbode in dienst. Die moet alles op z’n Hollands doen, en als ze het anders doet, roept Bernardina O dat is weer op z’n Limburgs! Bernardina staat Marcus in de drukkerij veel bij, althans in de eerste jaren; zij helpt mee met het inpakken en versturen van drukwerk. Volgens dochter Angelina zou ze een betere zakenvrouw zijn geweest dan haar vader. Zij verwijt haar man later ook dat hij te soepel is geweest en met zich liet spelen door de concurrentie. Met echt Limburgse mensen kan ze niet goed overweg, maar ze is goed van hart; wie in haar smaak valt krijgt alles van haar gedaan.

[bewerken] Fotogalerij Marcus Waterreus

Persoonlijke instellingen
Naamruimten
Varianten
Handelingen
Navigatie
Hulpmiddelen