Vollenhoven van, Familie
Veel is bekend over de Vollenhovens dankzij pianospelende meester Pieter. Als hij prinses Margriet huwt wroet een leger historici door zijn vermeende aristocratische wortels tot er een bastaardzoon van een graaf van Holland verschijnt. Vroege Vollenhovens (Wolfert en zijn zoon Lubbert) zijn schippers in Schiedam en doopsgezind; ze worden gemeden uit openbare ambten maar zijn economisch succesvol. |
De kinderen van de broers Coenraedt (lakenverkoper) en Anthony (groot-haringreder) kunnen het goed vinden; neef Anthony en nicht Catharina trouwen met elkaar en krijgen zes kinderen, waaronder Cornelis. Hij vertrekt naar Rotterdam en wordt koopman in vlas. Zijn zoon Jan blijft ook in het vak; koopman en touwslager. Gaandeweg rijk en remonstrants geworden gaan ze de politiek in en worden regenten. |
Cornelis, zoon van Jan wordt wethouder en burgemeester van Rotterdam, en zit later in het parlement. Hij zet zich in voor de BV Nederland en waait met elke wind mee; hij papt net zo snel aan met Bataafse revolutionairen, de Napoleons, als Orangisten. De Vollenhovens blijven politiek en zaken handig combineren; de vervuilende fabriek van zeepfabrikant en wethouder François kan gewoon in het centrum blijven. |
Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe | |
Rijshouwer | |
van Vollenhoven | |
Havelaar | van der Hoeven |
Deze pagina beschrijft de voorouders van Johanna van Vollenhoven, dochter van Cornelis van Vollenhoven (1783), en overgrootmoeder van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker. Door het huwelijk van Johanna met Jan Rijshouwer verdwijnt de naam Vollenhoven bij haar directe nazaten, op een enkele na vanwege het wederom 'inhuwelijken' van een van Vollenhoven.
Inhoud |
Rijshouwers en Vollenhovens
De stamboom van Johanna van Vollenhoven is goed gedocumenteerd. Zij is namelijk een voorouder van Mr. Pieter van Vollenhoven (1939), echtgenoot van prinses Margriet van Oranje-Nassau.
De wegen van de families van Vollenhoven en Rijshouwer (onze tak) scheiden zich bij de kinderen van Johanna van Vollenhoven en Jan Rijshouwer. Waar Jakob Peter Rijshouwer (1839) Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus huwt, trouwt zijn zus Cornelia Rijshouwer (1833) met Pieter van Vollenhoven (1828), wijnkoper en overgrootvader van genoemde Mr. Pieter van Vollenhoven.
Ook het familiewapen is goed vastgelegd. Volgens een uitgave uit 1926 ziet deze er als volgt uit (zie afbeelding):
|
De achternaam van Vollenhoven is een toponiem; een aanduiding van geografische aard. Bijna alle achternamen die met van beginnen zijn toponiemen. Bij de vele verhandelingen over de Van Vollenhovens ontbreekt echter een verklaring voor deze afkomst, dat toch bijna niet anders kan wijzen dan naar het stadje Vollenhove. Daar liggen ook de roots van de familie Ekker -een andere tak van onze voorouders- vanaf telg Albert Hendrik Ekker (1728).
Eerste burger in het Koninklijk Huis
Als het huwelijk tussen prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven wordt aangekondigd (1965) stort zich een leger historici op de nobele achtergronden van Pieter. Het is voor het eerst dat een niet-adellijke burger met een lid van de Koninklijk Huis trouwt.
De tak van Pieter van Vollenhoven bestaat vooral uit zakenlieden. Eerder (17e eeuw) hebben zich wel twee takken afgesplitst die inhuwen in de Nederlandse adel.
Het gespit brengt meer naar boven et voilà: aristocratische wortels. Via een bastaardzoon van een graaf van Holland is de afkomst aantoonbaar uit middeleeuwse vorsten, terug te herleiden tot Karel de Grote.
Er blijkt zelfs verwantschap tussen de beide verloofden. De attributie in oude familiepapieren naar d'eedlen ridder Radinck van Vollenhoven (overleden in Zwolle, 1212) wordt echter als niet houdbaar beoordeeld en terzijde gelegd.
Pieter van Vollenhoven blijkt twee 'Karel-de-Grote-haakjes' te hebben. De ene loopt via François van Vollenhoven, de andere via Adriana van der Sijden, echtgenote van Johannis Rijshouwer(1770), een van onze voorouder.
Meerdere geloven op een kussen daar slaapt de ...
Het geslacht van Vollenhoven wordt in de vroege 18e eeuw een patriciërsfamilie van aanzien; rijkgeworden koopmannen die in latere generaties regenten en bestuurders voorbrengen.
Het zijn echter geen stereotype patriciërs; als doopsgezinden, voorlopers van de huidige mennonieten, komen ze niet in aanmerking voor hoge posities in de door de hervormden gedomineerde maatschappij.
Gaandeweg komen andere confessies in de familie, getuigend van een grote diversiteit; hervormden, remonstranten, doopsgezinden, luthersen, rooms-katholieken en een joods echtpaar de Jonge-Cohen.
Ook het type beroepen varieert, zoals blijkt uit deze passage uit De Nederlandsche Leeuw uitgave 1965. Deze staat deels in het teken staat van het aanstaande huwelijk van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven.
|
|
Wolfert Lubbertszoon
Wolfert of Wolphert, zoon van Lubbert, is de vroegst bekende van Vollenhoven hoewel de achternaam nog niet werd gevoerd. Hij is schipper en komt voor het eerst voor in een acte van 6 december 1578 in Schiedam. Wolfert is volgens de familie-aantekeningen gehuwd met Dieuwertje van de Werve, beide families zullen een omvangrijk nageslacht krijgen in vooral Rotterdam en Amsterdam.
Zijn vader Lubbert komt voor in het Kohier van het Hoofdgeld te Schiedam. Wolfert en zijn vader staan ook in het Register van de suppoosten van den schippersambachten in Schiedam. Er zijn meer vermeldingen waaruit blijkt dat hij schipper is.
Het Schiedam van toen was een klein stadje omgeven door polders. Door verzanding lag het al niet meer aan de Merwe (nu: Maas), maar was er wel goed mee verbonden. Twee oostelijke stadjes, Delfshaven en Rotterdam, bleven wel aan de Maas liggen. In Schiedam vormden de toegangswegen de dijken en de kaden, en via de stadspoorten kwam men de stad binnen. |
Veel namen hiervan bestaan nog steeds. De drie stadjes zijn nu versmolten tot het huidige Rotterdam. |
Drie zonen zijn met naam en toenaam bekend
|
Zoon Thonis Wolfertszn, schipper te Schiedam en burger te Rotterdam, is gehuwd met Aagtgen Adriaensdr. Zijn zoon Wolphert wordt ook schipper en later korenkooper in Rotterdam. Zijn dochter Maertgen voert voor het eerst de achternaam van Vollenhoven. Ze trouwt met ene WiIlemsz. (de) Stoppelaer uit Haarlem die koopman is in Neurenberger waren.
Onder de vroegste Van Vollenhovens treffen we diverse beroepen aan; schippers, lakenkopers, korenkopers, reders, (groot)haringreders, vlaskopers, touwslagers, pondgaarders en een enkele predikant.
Zeldzaam is echter het beroep van de derde zoon Jan Wolfertsz.; boekdrukker. Hij is er vroeg bij voor Schiedam einde 16e eeuw. De boekdrukkunst zal in de 17e eeuw een grote bloei doormaken. Producten van drukkers, zoals de in Antwerpen en Leiden werkende Christoffel Plantijn, worden als superieur beschouwd.
Wolfert heeft twee zwagers; broers van zijn vrouw of echtgenoten van zijn zussen. Ze zijn verder naamloos. Wolfert wordt op 10 juni 1623 in de kerk in Schiedam begraven, zijn echtgenote overlijdt op 1 januari 1633, ook in Schiedam.
Lubbert Wolfertsz. (1578)
Lubbert Wolfertsz., zoon van Wolfert Lubbertsz. en geboren in 1578 in Schiedam is schipper, en later lakenkoper en reder te Schiedam. Hij woont aan de Hoogstraat in Schiedam. Hij trouwt met Maritgen Coenraets van der Muijl, huijsvrou van Lubbert Wolversz, geboren in 1581 in Schiedam, en dochter van Coenraet Jansz. van der Muijl en Mensje Jansdr. Juist.
Zes van hun 9 kinderen overleven hun jeugd. Alle gebeurtenissen vinden plaats in Schiedam tenzij anders vermeld.
|
Lubbert overlijdt in 1663 in Schiedam op een leeftijd van 84 jaren, zijn vrouw in 1659 in Schiedam op een leeftijd van 77 jaren.
De laatste mennoniet
In 1630 is Lubbert lid van de doopsgezinde kerkenraad. Hij is vermoedelijk de laatste echte actieve doopsgezinde, ook baptist of mennoniet genoemd.
Tot eind 18e eeuw treffen we doopsgezinde Van Vollenhovens aan die ook trouwen met geloofsgenoten, maar dit houdt op einde 18e eeuw; opkomende generaties worden gaandeweg remonstrants. Aangezien er van Lubberts vrouw geen doopdatum is gevonden, is de kans groot dat zij ook doopsgezind is.
Bij onze voorouders zijn de vroegste generaties van de familie Breekpot ook doopsgezind. In de paragraaf In de doopsgezinde leer van Menno wordt de doopsgezinde leer uitgelegd.
Zoon Jan; van lakenkoopman tot Franse adel
Jan van Vollenhoven (1614), de derde zoon is koopman te Amsterdam. Hij huwt Maria Haesbaert. Zijn kinderen worden ook lakenkoopmannen of trouwen met mensen uit die sector, en een enkele houtkoopman. Zoon Jacob verdrinkt, zijnde met de schuit uit Edam komende, overboord gevallen, daarbij blijkbaar zijn broer Hendrik meesleurend, die ook verdrinkt.
Dit is een tak van de van Vollenhovens die zich in de adel inhuwt; achter-achter-kleindochter Johanna Anna van Vollenhoven (1767) trouwt met baron Jan van Styrum (1737), vrijmetselaar, hoog Bataafs bestuurder, behorend zowel tot de Nederlandse als de Franse adel.
Coenraedt (1611) en Anthony van Vollenhoven (1617)
Nee, Coenraedt en Anthony van Vollenhoven vormen niet het eerste getrouwde homopaar uit de geschiedenis, maar ze zijn wel broers die beiden stamvaders zijn van Johanna van Vollenhoven. Hun kinderen Anthony van Vollenhoven en Catharina van Vollenhoven, volle neef en nicht, trouwen namelijk met elkaar; zie de stamboom hier en verdere paragrafen.
Coenraedt van Vollenhoven (1611)
Coenraedt van Vollenhoven, zoon van Lubbert van Vollenhoven (1578) is geboren in 1611 in Schiedam, en wordt lakenkoper in Haarlem. Coenraadt is driemaal getrouwd geweest. Met zijn eerste vrouw Marijtje IJsdrandsdr. van Bergum (Bergom) heeft hij één dochter, Marya van Vollenhoven (1636 - 1670). Ze is geboren in het jaar dat haar moeder overlijdt, vermoedelijk in haar kraambed. Marya van Vollenhoven trouwt met Hendrik van Diepenbroek.
In 1638 huwt Coenraedt voor de tweede maal met Machteld Strick, geboren in 1614 in Nijmegen. Ze krijgen de volgende kinderen.
|
Twee jaar na het overlijden van zijn vrouw Machteld Strick (ze is 52 jaar oud) hertrouwt Coenraedt in 1669 met Geertruy Wijbrandsdr. Coenraadt overlijdt tien jaar later (1679) in Haarlem op een leeftijd van 67 jaar, zijn derde vrouw in 1688. Van Coenraadt en zijn kinderen is verder weinig bekend. Behalve Catharina zijn er geen nazaten van enige maatschappelijke betekenis.
Anthony van Vollenhoven (1617)
Anthony van Vollenhoven, geboren in 1617 in Schiedam en aldaar groot-haringreder, is ook een zoon van Lubbert van Vollenhoven (1578). Hij trouwt met Maertgen Aleweijns Koning, geboren in 1620 in Schiedam, dochter van Alewijn Hendricksz. Koning en Engeltje Jacobdr. Ze krijgen de volgende kinderen.
|
Zoon Alewijn
De eerste zoon Alewijn van Vollenhoven (1641 - 1688, Dordrecht) is koopman en pondgaarder, een oud-Rotterdams woord voor een opkoper van koren die deze waar op de markt slijt en daarvoor provisie ontvangt. Alewijn overlijdt op ca. 47-jarige leeftijd. Voor zijn dood geeft hij volmacht aan zijn broer Anthony, en laat met zijn vrouw een mutueel testament opmaken. Wellicht was hij terminaal ziek en trof daarom maatregelen.
De tak van Alewijn brengt bestuurders voort zoals Joost van Vollenhoven (1814-1889), burgemeester van Rotterdam, wiens kleinzoon en naamgenoot Joost van Vollenhoven (1877) met zijn ouders naar Algiers vertrekt en daar de Franse nationaliteit aanneemt. Hij wordt gouverneur van Indochina en Frans-West-Afrika voor de Franse regering.
Alewijns kleinzoon Cornelis vertrekt met de V.O.C. naar Kaapstad/Zuid Afrika. Vermoedelijk leven hier nog afstammelingen. Anthony overlijdt in 1707 in Schiedam op een leeftijd van 89 jaren, zijn vrouw in 1673 in Schiedam op een leeftijd van 53 jaren.
Anthony van Vollenhoven (1643)
Anthony van Vollenhoven, haringreder, heilige geestmeester en regent van de Stadsarmenkamer en Burgerweeshuis in Schiedam, is de zoon van Anthony van Vollenhoven en geboren in 1643. Hij huwt tweemaal. Zijn eerste vrouw heet Grietje Schols, geboren in 1645 in Amsterdam. Zij overlijdt op haar 22e in het kraambed in Schiedam (1666), amper een jaar na hun huwelijk.
Anthony huwt voor de tweede maal met zijn nicht Catharina van Vollenhoven, geboren in 1652 in Haarlem en dochter van Coenraedt van Vollenhoven. Hun vaders zijn broers. Samen krijgen ze de 9 kinderen waarvan 3 jong overlijden. Alle gebeurtenissen vinden plaats in Schiedam tenzij anders vermeld.
|
Anthony overlijdt in 1714 in Schiedam op een leeftijd van 70 jaar, zijn vrouw 13 jaar later ook in Schiedam op een leeftijd van 75 jaar (1727).
Cornelis van Vollenhoven (1690)
Cornelis van Vollenhoven, koopman in vlas, is zoon van Anthony van Vollenhoven (1643) en Catharina van Vollenhoven.
Cornelis is geboren in 1690. Hij huwt Anna van Ingen, geboren 1691, dochter van Willem van Ingen en Josina Schaapharder. Vijf kinderen zijn bekend. Alle gebeurtenissen spelen zich af in Rotterdam.
|
De eerste zoon Anthony van Vollenhoven (1714 - 1786) is olieslager en gehuwd met Maria Messchert, wiens moeder een 'Van Ingen' is, familie van Anthony's moeder Anna.
Een nazaat van Anthony, de rooms-katholieke Maurits Willem Raedinck van Vollenhoven (1882 - 1976, Madrid), is buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Madrid. Hij trouwt in 1921 met de Spaanse Maria Christina de Borbón y Madan (1886), nicht van de Spaanse koning. Hij is daarmee volgens dit artikel één van de zes Nederlandse 'gewone burgers' die buitenlandse royalty huwt. Hij is enigszins vergeten, wellicht omdat hij partij koos voor het fascistische Franco-regiem in Spanje.
Cornelis van Vollenhoven overlijdt in 1768 op een leeftijd van 77 jaren, zijn vrouw in 1761 op een leeftijd van 69 jaren.
Jan van Vollenhoven (1723)
Jan van Vollenhoven, koopman en touwslager, is zoon van Cornelis van Vollenhoven (1690), geboren in 1723 in Rotterdam.
Hij huwt tweemaal. Zijn eerste vrouw, Francina van der Wallen (1725) en dochter van Pieter van der Wallen en Agatha van Brakel overlijdt in 1748, hetzelfde jaar als haar enige kind, vermoedelijk duidend op sterfte in het kraambed:
|
Deze zoon wordt koopman en touwslager, directeur van de Mij. van Assurantie, Discontering en Beleeningen, commissaris van zowel het Waterrecht, als het Zeegerecht. De dochter van Pieter, Francina, huwt Antoni Messchert, bierbrouwer D’Oranjeboom en touwslager. De brouwerij wordt in 1882 overgenomen door Van Vollenhoven vatbier. Na recentere overnames verdwijnt de brouwerij maar niet de merknaam.
Jan van Vollenhoven huwt voor de tweede maal met Maria van der Hoeven, geboren in 1730 in Rotterdam, en dochter van François van der Hoeven en Johanna Leers. Haar familie wordt beschreven op de pagina Familie van der Hoeven. De volgende kinderen zijn bekend. Gebeurtenissen spelen zich af in Rotterdam, tenzij anders gemeld.
|
Jan van Vollenhoven overlijdt in 1770 in Rotterdam op een leeftijd van 46 jaren, zijn vrouw Maria van der Hoeven in 1798 in Rotterdam op een leeftijd van 68 jaren.
Cornelis van Vollenhoven (1753)
Cornelis van Vollenhoven, politicus en zoon van Jan van Vollenhoven (1723), is geboren in 1753 in Rotterdam. Hij huwt Johanna Bosch, geboren 1754 in Rotterdam, en dochter van Salomon Bosch en Geertruida van den Hoek. De volgende kinderen zijn bekend. Gebeurtenissen spelen zich af in Rotterdam, tenzij anders gemeld.
|
Cornelis van Vollenhoven overlijdt in 1835 in Rotterdam op een leeftijd van 82 jaren, zijn vrouw in 1835 in Rotterdam op een leeftijd van 81 jaren.
Meewaaien met elke politieke wind
Cornelis van Vollenhoven is politicus (wethouder, burgemeester van Rotterdam, en parlamentslid), voorzitter van de Rotterdamse kamer van koophandel en commissaris van assurantie, averije en zeezaken.
Cornelis van Vollenhoven treedt, met zijn broer François, tijdens de Bataafse Revolutie rond 1795 op de voorgrond. Hoewel wel daarop geïnspireerd, was het geen bloedige Franse Revolutie (1789) maar een keurige burgerlijke revolte tegen de adel en het oude bestel. Erfstadhouder Willem V moet het veld ruimen.
Cornelis maakt deel uit van de Commissie die een ontwerp-regeringsreglement opstelt, en wordt in augustus 1797 gekozen als lid van de Tweede Nationale Vergadering. Nederland is van 1795 tot 1801 een republiek op Franse leest geschoeid, de facto een vazalstaat van Frankrijk.
Van 1798 tot 1803 is Cornelis van Vollenhoven lid van de Rotterdamse gemeenteraad, en als voorzitter van de Rotterdamse kamer van koophandel (ruim 20 jaar) krijgt hij ruimte om zich te profileren.
In 1806 spreekt hij in de beurs Lodewijk Napoleon toe als vader des vaderlands en zingt met de heren hunnen liederen te zijner ere. Zijn ideaal is dat Lodewijks broer, keizer Napoleon Bonaparte ...
|
Als Willem I in 1813, na de nederlaag van Napoleon bij de Slag bij Leipzig -tegen zijn zin- teruggehaald wordt, papt Cornelis even snel weer aan met de kersverse koning. Hij spreekt met hem over handelsaangelegenheden en de teruggave der koloniën, waarbij hij vooral doelt op de de Zuid-Amerikaanse meilleures colonies.
Iets dubieuzer is een verhandeling die hij schrijft over...
|
Cornelis treedt in 1814 toe als lid van de Vergadering van Notabelen ter beoordeling van de Grondwet. Hij is achtereenvolgens vroedschap (1814-1816), burgermeester (1820-1824) en wethouder (1824-1832) van Rotterdam en lid der Staten van Holland.
Zijn broer François
François van Vollenhoven is olieslager en zeepfabrikant. Hij runt een zeperij genaamd De Olifant, die net als menig ander fabriekje, midden in de stad lag. De stank wordt voor lief genomen; belangrijkste zorg is dat de vervuilende zeepziederijen niet direct naast een brouwerij komt te liggen, daar ziet de gemeente op toe.
Net als zijn broer volgt François een gecombineerde zakelijke-politieke carrière. Hij is naast zeepfabrikant ook wethouder en vroedschap van Rotterdam (1795), en president van de weeskamer Rotterdam.
François van Vollenhoven huwt met Margaretha Cornelia Snellen. Via zijn nakomelingen komen we uiteindelijk terecht bij Mr. Pieter van Vollenhoven, echtgenoot van prinses Margriet van Oranje-Nassau:
Van vader op zoon:
|
Cornelis van Vollenhoven (1783)
Cornelis van Vollenhoven, koopman te Rotterdam, is zoon van de gelijknamige Cornelis van Vollenhoven (1753). Hij is geboren in 1783 in Rotterdam en huwt in 1805 Maria Elisabeth Havelaar, geboren in 1784 in Rotterdam, dochter van Jacob Petrus Havelaar (1760) en Anna de Lange. Haar familie wordt beschreven op de pagina Familie Havelaar.
De volgende kinderen zijn bekend. Gebeurtenissen spelen zich af in Rotterdam, tenzij anders gemeld. Opvallend dat er van 4 van de 8 kinderen geen echtgenoten bekend zijn.
|
Cornelis van Vollenhoven overlijdt in 1844 in Arnhem op een leeftijd van 60 jaren, zijn vrouw in 1862 in Rotterdam op een leeftijd van 78 jaren.