Haan de-Peeters
(→De eerste Philipsfabriek) |
(→De eerste Philipsfabriek) |
||
| Regel 101: | Regel 101: | ||
[[file:bukskin fabriekje philips.jpg|left|thumb|350px|Zowel Caspar de Haan als Gerard Philips bieden op het oude bukskinfabriekje in Eindhoven. Philips bouwt er zijn [https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_gloeilampenfabriek_van_Philips eerste gloeilampenfabriek]. Fotostandpunt vanaf de huidige Emmasingel met een bruggetje over de Vest. Bron [http://www.eindhoveninbeeld.com/foto.php?foto=1306#sthash.ibq1iUI0.dpuf Eindhoven in Beeld].]] | [[file:bukskin fabriekje philips.jpg|left|thumb|350px|Zowel Caspar de Haan als Gerard Philips bieden op het oude bukskinfabriekje in Eindhoven. Philips bouwt er zijn [https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_gloeilampenfabriek_van_Philips eerste gloeilampenfabriek]. Fotostandpunt vanaf de huidige Emmasingel met een bruggetje over de Vest. Bron [http://www.eindhoveninbeeld.com/foto.php?foto=1306#sthash.ibq1iUI0.dpuf Eindhoven in Beeld].]] | ||
| − | Op 20 april 1891 vindt in Eindhoven een veiling plaats in het koffiehuis van de heer Stoot van het Eindhovens Mannenkoor. | + | Op 20 april 1891 vindt in Eindhoven een veiling plaats in het koffiehuis van de heer Stoot van het Eindhovens Mannenkoor. De inzet is een fabrieksgebouw met de volgende kenmerken: |
{| style="color: black; background-color: #f2f2f0;" | {| style="color: black; background-color: #f2f2f0;" | ||
Versie van 23 feb 2016 om 20:36
| UNDER CONSTRUCTION
Inderdaad: flarden tekst en ontbrekende passages. Er wordt aan gewerkt. Keer terug naar de Hoofdpagina en kom later graag eens terug! |
Deze pagina beschrijft het huwelijk en gezin van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan (1851) en Maria Martina Peeters (1862). Hij is grootvader van Marcus Jacobus Caspar (Max) de Haan (1920).
Inhoud |
Caspar Franciscus (Cas V) de Haan (1851)
Caspar Franciscus (Cas V) de Haan, zoon van Caspar (Jebke) (Cas IV) de Haan is geboren in 1851 in Eindhoven.
In zijn jonge jaren is Casper misdienaar in de St. Catharinakerk. Zijn familie staat op goede voet met de geestelijkheid, en Caspar is jaren misdienaar. Hij schrijft als 10-jarige een nieuwjaarswens aan de deken en kapelaans van de St. Catharinaparochie.
|
De tekst komt van zijn vader, die inhaakt op de bouw van de nieuwe kerk, waarvan op 10 september 1860 de eerste fundamenten worden gelegd.
Caspar zal vermoedelijk al op jonge leeftijd met zijn enige broer, de drie jaar jongere Thijs, in het schildersbedrijf en glazenmakerij van zijn vader zijn gaan werken.
Maria Martina Peeters (1862)
Maria Martina Peeters, geboren in 1862 in het gehucht Witrijdt bij Luyksgestel, is de dochter van Peter Arnoldus Peeters en Maria Martina Schoenmakers. De familie Peeters wordt beschreven op de pagina Familie Peeters.
Zij gaat in 1881 in Luyksgestel wonen bij haar zuster Elisabeth Peeters, gehuwd Rombauts, vermoedelijk vanwege het overlijden van haar vader in 1879. Haar andere zus is gehuwd met Verhoeven, burgemeester van Luyksgestel.
Maria komt uit een familie van Teuten, reizende kooplieden die internationaal handel dreven door West-Europese landen heen. Teuten handelden in zaken als koperwaren, menselijk haar, textiel, huiden en bloedzuigers. Teuten onderscheidden zich van marskramers door hun strakke organisatie en het werken in compagnieën, zoals een gilde.
De Luyksgestelse teutenfamilie Peeters handelde vooral in koperwaren tussen Denemarken en Nederland. De ouders van Maria waren vermogend. Haar vader Petrus Arnoldus Peeters, tevens landbouwer, laat bij zijn overlijden 93 percelen grond na.
Het gezin van Caspar en Maria
In 1886 huwt de 34-jarige, Caspar de 11 jaar jongere Maria Martina Peeters. Het huwelijk van Caspar en Maria wordt ingezegend in haar geboorteplaats Luyksgestel.
Caspar en Maria gaan na hun huwelijk wonen aan het Stratumseind in Eindhoven, een huis in eigendom van Caspars vader. Na het overlijden van Caspars vader (1894) trekken ze in het ouderlijk huis aan de Kerkstraat. Zijn ongehuwde jongste zusters Louisa en Geertruda gaan in het huis aan het Stratumseind wonen, en beginnen een winkel in kruidenierswaren en drank. Naast Casper woont de familie Vermeeren met een sigarenwinkel.
Hun kinderen zijn allen geboren en overleden in Eindhoven, tenzij anders vermeld. Van de 8 kinderen overlijden Henriette Martina Maria, het eerste kind op vroege leeftijd, en Antonius, achtste kind, die slechts een jaar oud wordt.
|
Caspar overlijdt op 19 september 1927 aan een hartaanval, kort voor zijn 76ste verjaardag tijdens een bespreking in Eindhoven. Zijn vrouw Maria overleeft hem ca. 27 jaar en overlijdt in 1954 in Eindhoven op een leeftijd van 91 jaren oud.
Een zakelijk huishouden
Maria is sober en zuinig, heel anders dan haar schoonmoeder Hendrika Heezemans, die gul was voor haar kinderen. Het verhaal gaat dat Maria Peeters vóór zij 25 jaar gehuwd is, nooit uit Eindhoven is geweest. Het huishouden van Caspar en Maria ademt een zakelijke sfeer. Alle kinderen, met uitzondering van zoon Caspar VI, worden op pensionaten gestuurd. Verjaardagen en Sinterklaas worden nooit uitbundig gevierd.
De jaarlijkse uitspatting is in het najaar als er achter op de achterplaats van hun huis aan de Kerkstraat onder de grote notenboom een varken wordt geslacht. Dochter Henriëtte (Jet) moet meestal, al roerend, het bloed opvangen, het vlees wordt opgezouten zodat het lang bewaard kan blijven, en de organen en andere delen worden verwerkt tot worsten, zult en reuzel. Knecht d'n oude Tyst helpt altijd mee.
Maria’ s soberheid gaat hand in hand met haar zakelijkheid, misschien het gevolg van haar Teutenafkomst. Ze doet de boekhouding van Caspars schildersbedrijf, de kleine drogisterij en de verfhandel, allen in het pand aan de Kerkstraat gevestigd.
Caspar bezoekt tussen zijn werkzaamheden in 's morgens wel eens de '’Phoenix'’ of '’Het Groen Koffiehuis’' om een dagelijkse borreltje te nemen. Het lage ‘’tractement’’ dat hij van zijn zuinige vrouw krijgt is daarvoor niet genoeg. Caspar verkoopt zonder medeweten van zijn vrouw lege glaskisten en lijnolievaten om aan een extra zakcentje te komen voor zijn borreltje.
Op voorspraak van Onze Lieve Vrouw
Rond haar 40e levensjaar wordt Maria ernstig ziek en moet verpleegd worden in Amsterdam. De kinderen worden ondergebracht bij familie; dochter Addie bij oom Thijs, dochter Tiny bij de tantes Truus en Wiesje de Haan, en de zonen Sjef en Huub bij de gezusters Peeters, die een kleine winkel drijven.
Caspar belooft dat hij de vervallen kapel in Maria's geboortedorp Luyksgestel opnieuw zal betegelen als zijn vrouw geneest.
|
De Heilig Kruiskapel aan de rand van het dorp Luyksgestel is een fraai gelegen kapel uit 1727, hoewel al in 1641 gewag werd gemaakt van een heilig huysken. De kapel herbergt zowel oude als moderne kunst en is nog altijd in gebruik voor godsdienstoefeningen en als doop- en trouwlocatie. De kapel wordt omgeven door een tuin waarin zich een openluchtaltaar bevindt waar openluchtmissen kunnen worden gehouden. Van daaruit is er ook een fraai uitzicht op de windmolen en de kerktoren van Luyksgestel. |
Maria komt er weer bovenop, naar eigen zeggen op voorspraak van Onze Lieve Vrouw. Caspar doet zijn belofte gestand; rond 1906 komt er een nieuwe vloer en de kapel wordt opgeknapt.
Met het opknappen van de Heilig Kruiskapel begint Caspar een traditie van onderhoud die zijn nazaten tot ca. 1970 continueren; de Rijksdienst van Monumentenzorg neemt dan het onderhoud over.
Veel afstammelingen zijn nog steeds lid van de in 1972 opgerichte Stichting Vrienden van de kapel van het Heilige Kruis, waarvan Joseph Anton Marie (Jos) de Haan (1924), zoon van Caspar VI (1889), mede-oprichter is. De Stichting zamelt gelden in voor restauratie, onderhoud en vernieuwing van de Kapel.
De eerste Philipsfabriek
Op 20 april 1891 vindt in Eindhoven een veiling plaats in het koffiehuis van de heer Stoot van het Eindhovens Mannenkoor. De inzet is een fabrieksgebouw met de volgende kenmerken:
|
De eerste inschrijving staat op naam van Caspar de Haan; hij biedt ƒ 8.075,- (gulden).Het fabrieksgebouw wordt een week later geveild voor ƒ 12.150,- en komt via aannemer W. Booms uit Eindhoven in bezit van Gerard Philips, werktuigkundig ingenieur uit Zaltbommel.
Het leegstaande fabriekje, waar bukskin werd vervaardigd, wordt de eerste gloeilampenfabriek van het latere elektronicaconcern Philips. Hoewel de hoofdzetel van Philips tegenwoordig in Amsterdam gevestigd is, liggen de wortels van het bedrijf in Eindhoven.
In dit oude fabrieksgebouw, tevens rijksmonument, is sinds 2013 het Philips museum gevestigd.
Fotogalerij
- 1854 thijs de haan.jpeg
Mattheus Jacobus (Thijs) de Haan (1854), de drie jaar jongere broer van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
Caspar Franciscus (Cas V), g eschilderd door Jan Kruisen uit Oirschot in 1913.
Maria Martina Peeters (1862) geschilderd door Charles Eyck..
Geertruda Hendrika Wilhelmina (Truus) de Haan (1858), jongere zus van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan. Eind 19e eeuw. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
Geertruda Hendrika Wilhelmina (Truus) de Haan (1858), jongere zus van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan. begin 20e eeuw Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
Twee jongere zussen van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan: vlnr: Maria Antoinetta (Marietje) de Haan (1853) en Geertruda Hendrika Wilhelmina (Truus) de Haan (1858). Begin 20e eeuw. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
Zelfde setting als vorige foto. Twee jongere zussen van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan: vlnr: Maria Antoinetta (Marietje) de Haan (1853) links, en Geertruda Hendrika Wilhelmina (Truus) de Haan (1858). Begin 20e eeuw. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
Scene uit de speelfilm 'Some like it hot' met Tony Curtis (links) en Jack Lemmon. Ook Marylin Monroe speelde mee (1959)
Twee jongere zussen van Caspar Franciscus (Cas V) de Haan: vlnr; Louisa Maria de Haan (1857), onbekende, en Geertruda Hendrika Wilhelmina (Truus) de Haan (1858). Begin 20e eeuw. Foto: privé-archief J. A. M. de Haan, Eindhoven.
.jpeg)
Bronnen en verantwoording
- Prive-archief van Joseph Anton Marie (Jos) de Haan (1924), zoon van Caspar Joseph Marie (Cas VI) de Haan (1889)
- Mr. A.L.G.M. van Agt, 1976, 400 jaar Hanen. Dit boek van A. van Agt, destijds gemeente-archivaris van Eindhoven, beschrijft de geschiedenis van de familie vanaf haar oorsprong in Borne. De genealogie van de 10 generaties de Haan wordt uitvoerig beschreven.
- Ed Marcelissen, 1980, Van de verwerije en de glaasenmakerije. Dit boek kwam uit ter ere van het 225-jarig bestaan van het schildersbedrijf Caspar de Haan in Eindhoven.
