Swertz-Armee

Versie van 22 jan 2015 om 13:53

Johannes Fredericus Augustus (Frits) Swertz (1862)

Johannes Fredericus Augustus (Frits) Swertz, zoon van Johann Carl Swertz, is geboren op 22 juli 1862 in Amsterdam.

Hij huwt Catharina Paulina (Cato) Armee op 24 januari 1888 in Utrecht. Zij is geboren in 1864 in Utrecht en dochter van Johannes Armee en Anna Catharina Sophia Cohu, een familie met verre Belgische wortels, maar al geruime tijd in Utrecht woonachtig. Cato's voorouders worden beschreven op de pagina's Armee, familie en Brieder den, Familie.

Volgens het militierapport van de ca. 20-jarige Frits Swertz in 1882 is hij 1,73 m lang, 5 cm meer dan gemiddeld voor die tijd. Hij heeft een

ovaal aangezigt, hoog voorhoofd, blaauwe oogen, gewone neus, ... mond, ronde kin, blond haar en wenkbraauwen, en geen merkbare teekenen.

Hij is als jongvolwassene winkelbediende en woont in Utrecht, terwijl zijn ouders in Amsterdam wonen. Hij heeft blijkbaar een remplaçant gestrikt, een plaatvervanger voor zijn militaire dienst; Hans Bergsma, die op 5 mei 1882 ingelijfd wordt in het 7e Regiment van de Infanterie.

Cato en Frits krijgen pas 9 respectievelijk 11 jaar na hun trouwen kinderen, beiden in Utrecht geboren:

1. Joannes Maria Antonius (Jan) (3 april 1897)
2. Johan Carel Maria (Carel) (25 oktober 1899)

De families Armee en Cohu woonden sinds begin 19e eeuw aan de Korte Minrebroederstraat in Utrecht achter het stadhuis. Ook Frits Swertz woont er in bij zijn vrouw Cato tot 1903. Vermoedelijk is het oorspronkelijke pand gesloopt om plaats te maken voor de nieuwe aanbouw achter het stadhuis van na de 50-jaren 20e eeuw midden rechts op de (recente) foto.

Het ouderlijk huis van Cato Armee is Korte Minnebroederstraat in Utrecht, ook Minrebroederstraat genoemd. Als zij wordt geboren woont ook haar grootmoeder Catharina Sophia de Brieder, weduwe van Stephanus Cohu, in deze straat; Cohu (Wed S.) Korte Minnebroederstraat, Achter 't Stadhuis F14, vermoedelijk hetzelfde adres.

Het oorspronkelijke pand is hoogstwaarschijnlijk gesloopt om plaats te maken voor de nieuwe aanbouw achter het stadhuis van na de 50-jaren van de 20e eeuw.

Frits zal later gaan inwonen op dit adres. In Utrechtse adresboeken wordt hij vermeld als handelsagent op dit adres in 1891 - 1893 en 1987 -1998 dus na zijn trouwen en rond de geboorte van zijn twee kinderen.

Feitelijke scheiding Frits en Cato

De twee kinderen van Frits en Cato Swertz; Johan Carel Maria (Carel) (links) en Joannes Maria Antonius (Jan) (foto 1902)

Op 27 juli 1903 worden Frits, zijn vrouw Cato en kind Carel ingeschreven in Amsterdam, Haarlemmerdijk 75. Zes jaar later (28 april 1909) worden Cato en kind Carel weer ingeschreven in Utrecht ... zonder Frits. Ze gaan wonen aan de Neude 4 bis, ook het adres van de ongetrouwde zus van Cato; Elisabeth Maria Armee (1866). Kind Jan Swertz wordt nergens genoemd bij de verhuizingen.

De families Armee en Cohu woonden sinds begin 19e eeuw aan de Korte Minrebroederstraat in Utrecht achter het stadhuis. Ook Frits Swertz woont er in bij zijn vrouw Cato tot 1903. Vermoedelijk is het oorspronkelijke pand gesloopt om plaats te maken voor de nieuwe aanbouw achter het stadhuis van na de 50-jaren 20e eeuw midden rechts op de (recente) foto.

De vraag is of het niet meer 'boterde' tussen Frits en Cato. Als je het apart wonen van Frits en Cato combineert met het feit dat de kinderen pas na 9 jaar komen, dat er maar twee kinderen worden geboren, en dat Frits niet op de bruiloft van zijn zoon verschijnt, lijkt het er wel sterk op. Gien Swertz, Frits' kleindochter via zoon Jan Swertz weet het volgende uit overlevering. Zij was 10 jaar toen haar oma overleed;

Mij werd verteld dat opa Swertz een brief ging posten en nooit meer terugkwam. Dat werd een gevleugelde uitspraak in onze familie voor iemand die de kuierlatten nam. Opa Swertz is gaan wonen in Amsterdam bij zijn nicht, naar men zegt. We hebben natuurlijk altijd gedacht dat dit zijn vriendin was, maar zeker weten we het niet.

Bij mijn grootmoeder Cato in huis woonde haar ongetrouwde zus, tante Em. Zij had een loopoog en dat vond ik eng toen ik klein was. Het was rood en lebberig en het huis was altijd donker.

De overlevering van 'even een brief posten' kan misschien aangedikt of verzonnen zijn. Zo zijn er vergelijkbare verhalen met variaties als 'een pakje sigaretten halen'. Feit is dat Frits en Cato Swertz gescheiden leven vanaf 1909 en dat Cato de kinderen verder opvoedt als ze respectievelijk 13 en 10 jaar oud zijn.

Frits blijft wonen in Amsterdam, in 1912 staat hij geregistreerd op de Keizersgracht nr 450 of 400. Hij overlijdt op een leeftijd van 66 jaren (1929), zijn vrouw Cato (Catharina) als ze 75 jaren oud is. Katrien Swertz is vernoemd naar deze grootmoeder. Elisabeth Maria Armee, de ongetrouwde inwonende zus van Cato, wordt ondanks haar loopoog toch nog 88 jaar oud. Ze overlijdt in 1954.