Breekpot, Familie

Uit FamilieWiki
(Verschil tussen bewerkingen)
Ga naar: navigatie, zoeken
(→Pieter, Indo-Europese scribent)
 
(786 tussenliggende versies door één gebruiker worden niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{| style="color: black; background-color: #FF3800;" width="55%"
+
[[file: grafkelder Breekpot - voorplaat.jpg|thumb|500px|[[Breekpot,_Familie#Cornelis_Breekpot_.281710.29|Cornelis Breekpot]] (1710) is exponent van zijn familie. Hier de steen van de voormalige familiegrafkelder waar hij rust. Het opschrift luidt; ''Hier Onder Rust D'oud Mallabaars Commandeur Corn. Breekpot En Familie''. Foto: privé-archief T. de Haan, Delft.]]
−
|'''UNDER CONSTRUCTION'''
+
−
Inderdaad: flarden tekst en ontbrekende passages. Er wordt aan gewerkt. Keer terug naar de [[Hoofdpagina|Hoofdpagina]] en kom later graag eens terug!
+
−
|}
+
  
−
 
+
{| class="wikitable" style="float:right; style= "text-align: center"
−
{| class="wikitable" style="float:right; style= "text-align: center; width: 35%"
+
| colspan="2"|'''Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe'''
−
!Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe  
+
 
|-
 
|-
−
|[[Haan_de,_Familie|de Haan]]
+
| colspan="2"|[[Ekker,_Familie|Ekker]]
 
|-
 
|-
−
|[[Swertz,_Familie|Swertz]]
+
| colspan="2"|[[Stork,_Familie|Stork]]
 
|-
 
|-
−
|[[Ekker,_Familie|Ekker]]
+
| colspan="2"|[[Craan,_Familie|Craan]]
 
|-
 
|-
−
|[[Stork,_Familie|Stork]]
+
| colspan="2"|[[Breekpot,_Familie|Breekpot]]
 
|-
 
|-
−
|[[Craan,_Familie|Craan]]
+
|[[Haak,_Grave,_Families|Grave > Haak]]
−
|-
+
|[[Ongewassen,_Familie|Ongewassen]]
−
|[[Breekpot,_Familie|Breekpot]]
+
 
|}
 
|}
  
−
Deze pagina beschrijft de voorouders van '''xxx'' (xxxx), dochter van [[xxx|xxx]] (xxxx). Zij is voorouder van [[xxx|xxx]] (xxxx). Door haar huwelijk met [[xxx|xxx]] (xxxx) verdwijnt de achternaam xxx bij haar verdere nakomelingen.
+
Deze pagina beschrijft de voorouders van Johanna Henriëtte Breekpot (1738), dochter van [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Breekpot_.281710.29|Cornelis Breekpot]] (1710). Zij is betovergrootmoeder van [[Swertz-Ekker|Elizabeth Frederika (Bob) Ekker]].
 +
 
 +
Door haar huwelijk met [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]] (1728) verdwijnt de achternaam Breekpot bij haar verdere nakomelingen.
 +
 
 +
== Breekpot ... een pottenbreker? ==
 +
 
 +
[[File:broken-pot.jpg|thumb|100px|left|Scherven brengen geluk.]]
 +
 
 +
Inderdaad.Volgens de [http://stamboommaken.be/stambomen/familie-breckpot/ Belgisch stamboomsite] is de naam ontstaan als bijnaam voor een pottenbreker. Er bestaan veel varianten: ''Breekpot, Brepot, Brépot, Breckpot, Breeckpot''.
 +
 
 +
In België komt vooral de naam Breckpot voor in Vlaanderen rond Antwerpen, Mechelen, Leuven en Aalst. In Wallonië treft men enkele naamdragers rond Luik aan. Enkelen migreerden naar Noord-Frankrijk. In Nederland vinden we de naam Breekpot rond Amsterdam, Deventer, ‘s-Hertogenbosch, Vught, Roermond, Heusden en Uden.  
  
 +
Onze ‘’Breekpotten’’ zijn afkomstig uit de steden [https://nl.wikipedia.org/wiki/Middelburg_(Zeeland) Middelburg] en [https://nl.wikipedia.org/wiki/Goes Goes] in de huidige provincie [https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeeland_(provincie) Zeeland].
  
 
== David Breekpot (ca. 1560) ==  
 
== David Breekpot (ca. 1560) ==  
−
David werd geboren rond 1560.  Hij overleed voor 1614-07-07 op een leeftijd van minder dan rond 54 years, 6 months.  Hij trouwde met Neelke Leenaertsdr..
 
  
−
Opmerkingen bij David Breekpot
+
[[File:leertouwer.jpg|thumb|500px|left|David Breekpot is leertouwer. Te zien is hoe een leertouwer op de voorgrond het leer gladschaaft terwijl zijn maatje links het leer soepel trapt. Prent uit [http://www.dbnl.org/titels/titel.php?id=luyk001mens01 Spiegel van 't menschelyk bedryf] van Jan en Caspar Luyken, (fotomechanische herdruk van uitgave 1767).]]
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
  
−
David Breekpot leertouwer te Goes,
+
'''David Breekpot''' is geboren rond 1560. Hij huwt '''Neelke Leenaertsdr.'''. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:
−
identiek met David Cornelisz., aan wie op 24 okt. 1580 te Goes procuratie werd gegeven (r.a. Zeeuwse eilanden 2038, p. 64) ? Evenals de hier behandelde familie Craen zal mogelijk ook het geslacht Breekpot uit Vlaanderen gekomen zijn. Op 7 aug. 1534 wordt Jan Willemssone Breeckpot alias Ruysselaer, kleermaker uit Aspelare (Oost-Vlaanderen), poorter van Antwerpen. Aldaar komt de naam later regelmatig voor. Een andere migrant, Geert Janssone Breeckpot, straetwercker, die op 9 mei 1561 poorter van Antwerpen werd, was echter afkomstig uit Gangelt, land van Gulik (verg. Zeitschrift des Aachener Geschichtsvereins 1962/-63 blz. 415, nr. 228).
+
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Davidsz._Breekpot_.28ca._1590.29|'''''Cornelis Davidsz. Breekpot''''']] (ca. 1590 - vóór 1657).
 +
|}
  
−
mogelijk afkomstig uit Brussel. Hij was wellicht een broer van Joos Breeckpot, leertouwer te Brussel, die aldaar (St. Goedele) een zoon David laat dopen op 21 aug. 1601. De naam Breekpot komt daar ook eerder reeds voor.
+
David Breekpot overlijdt vóór 1614 op een leeftijd van hooguit ca. 54 jaar oud. Zijn vrouw Neelke Leenaertsdr. woont als weduwe in Goes in 1614 en overlijdt ergens vóór 1618.
  
−
Echtgeno(o)t(e):Neelke Leenaertsdr.
+
David Breekpot is leertouwer in Goes. Het geslacht Breekpot komt mogelijk uit Vlaanderen. In Antwerpen komt de naam later regelmatig voor. Zo wordt in 1534 Jan Willemssone Breeckpot (alias Ruysselaer), kleermaker uit Aspelare (Oost-Vlaanderen), poorter van Antwerpen.
−
Zij overleed voor 1618-01-28.
+
  
−
Opmerkingen bij Neelke Leenaertsdr.
+
Een andere migrant, Geert Janssone Breeckpot, straetwercker, wordt in 1561 poorter van Antwerpen en was echter afkomstig uit Gangelt, land van Gulik.
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
−
Neelke Leenaertsdr., woonde als weduwe te Goes op7 juli 1614
+
  
−
Kinderen van Neelke Leenaertsdr. en David Breekpot
+
Onze David Breekpot is wellicht een broer van Joos Breeckpot, leertouwer te Brussel, die aldaar (St. Goedele) een zoon David laat dopen in. 1601.
−
# Cornelis Davidszn. Breekpot. Cornelis Davidszn. werd geboren rond 1590. Hij overleed voor 1657.
+
  
−
== Cornelis Davidszn. Breekpot (ca. 1590) ==
+
Ook in Brussel komt de naam Breekpot voor.
  
−
Cornelis Davidszn. Breekpot werd geboren rond 1590.  Hij overleed voor 1657 op een leeftijd van minder dan rond 67 years.  Hij was de zoon van David Breekpot en Neelke Leenaertsdr.. Hij trouwde met Tanneke Wachters.
+
== Cornelis Davidsz. Breekpot (ca. 1590) ==
  
−
Opmerkingen bij Cornelis Davidszn. Breekpot
+
'''Cornelis Davidsz. Breekpot''', zoon van [[Breekpot,_Familie#David_Breekpot_.28ca._1560.29|David Breekpot]] (ca. 1560) is geboren rond 1590, vermoedelijk in Goes. Hij huwt '''Tanneke Wachters'''. Zij worden beiden lid van de doopsgezinde gemeente te Middelburg in 1642. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Cornelisz._Breekpot_.281628.29|'''''Cornelis Cornelisz. Breekpot''''']] (1628, Middelburg - na 1668).
 +
|}
  
−
Cornelis Davidsz. Breekpot, geb. te Goes?. In 1642 lid van de doopsgez. gemeente te Middelburg,. Cornelis Davidsz. Breekpot koopt namens zijn moeder Neelken Leenaerts, weduwe van David Breekpot, leertouwer, een huis in de Lange Vorststraat te Goes op 7 juli 1614 (r.a. Zeeuwse eilanden 1753 f. 134); haar erfgenamen verkopen dit huis op 12 febr. 1618, nadat de zondagse geboden i.v.m. deze verkoop op 28 jan. 1618 geregistreerd waren (id. 1754 f. 27; de geboden achterin dit deel).
+
[[File:Menno Simons v2.jpg|thumb|400px|De eerste generaties Breekpot zijn [https://nl.wikipedia.org/wiki/Doopsgezinden doopsgezinden], ook baptisten of mennonieten genoemd naar oprichter  [https://nl.wikipedia.org/wiki/Menno_Simons Menno Simons], hier afgebeeld. Baptisten werden gezien als gewetensvol, hardwerkend, vlijtig en spaarzaam. Dat ze alleen Gods gezag erkenden en geen wereldlijke bracht hen wel in problemen.]]
  
−
Tanneke Wachters.
+
Cornelis Davidsz. Breekpot overlijdt vóór 1657 op een leeftijd van minder dan 67 jaar. Zijn vrouw Tanneke Wachters overlijdt tussen 1662 en 1663.
−
Zij overleed tussen 1662 en 1663.
+
  
−
Opmerkingen bij Tanneke Wachters
+
Mogelijk is hij geboren in Goes. Hij koopt daar in 1614 namens zijn moeder, de weduwe Neelken Leenaerts, een huis in de Lange Vorststraat. Haar erfgenamen verkopen dit huis weer in 1618, nadat de zondagse geboden i.v.m. deze verkoop geregistreerd waren.
  
−
Nederlandse Leeuw 1969. lid van de doopsgez. gemeente te Middelburg in 1642
+
==== In de doopsgezinde leer van Menno ====
  
−
Kinderen van Tanneke Wachters en Cornelis Davidszn. Breekpot
+
De eerste generaties Breekpot zijn [https://nl.wikipedia.org/wiki/Doopsgezinden doopsgezinden], ook wel baptisten of mennonieten genoemd. Bij onze voorouders komen we deze religieuze stroming ook tegen bij de Van Vollenhovens, zie paragraaf [[Vollenhoven_van,_Familie#De_laatste_mennoniet|De laatste mennoniet]].  
−
# Cornelis Corneliszn. Breekpot. Cornelis Corneliszn. werd geboren in 1628 in Middelburg.  Hij overleed na 1668-02-19.
+
  
−
== Cornelis Corneliszn. Breekpot (1628) ==
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
Het christelijk kerkgenootschap van doopsgezinden is medio 16e eeuw opgericht door [https://nl.wikipedia.org/wiki/Menno_Simons Menno Simons], gewezen pastoor van Witmarsum in Friesland.
  
−
Cornelis Corneliszn.  Breekpot werd geboren in 1628 in Middelburg.  Hij overleed na 1668-02-19 op een leeftijd van meer dan 40 years, 1 month. Hij was de zoon van Cornelis Davidszn. Breekpot en Tanneke Wachters. Hij trouwde Mayken Pietersdr. Noortdijck op 1653-01-05 in Middelburg .  
+
De radicale uitgangspunten verschillen erg van die van de ''mainstream'' protestante bewegingen. Baptisten geloven dat alleen mondigen gedoopt kunnen worden, vandaar de ''volwassenendoop''. Ze erkennen alleen Gods gezag en zijn zelfstandig verantwoordelijk voor hun doen en laten; je daden zijn al wat telt, niet (loze) woorden of beloften. Er werd intern streng afgerekend op overtreding van leefregels.  
  
−
Opmerkingen bij Cornelis Corneliszn. Breekpot
+
Baptisten werden gezien als gewetensvol, hardwerkend, vlijtig en spaarzaam. Ondanks hun deugden botsten hun leefregels wel met het bestaande gezag, reden dat baptisten lang gemarginaliseerd en vervolgd zijn; militair gezag werd niet erkend, en men weigerde dus ook de dienstplicht.  
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
De leer leeft nu vooral voort bij de Mennonieten en de Amish in Noord- en Zuid-America, afstammelingen van vervolgde en gevluchte baptisten uit Noord-Europa. Tegenwoordig zijn er nog maar ca. 10.000 doopsgezinden in Nederland. De huidige Nederlandse baptisten zijn een stuk vrijzinniger en kennen een grote vrijheid en diversiteit in geloofsopvattingen.
 +
|}
  
−
Cornelis Cornelisz. Breekpot, makelaar in Middelburg, lid van de doopsgez. gemeente tot 7 april 1658. Nadat hij op 28 nov. 1657 reeds was „aangeseyt sijn handt tot het Avontmaal toe te houden" werd 7 april 1658 „besloten met al de presente broeders dat men C. Breekpot zijn broederschap zal opseggen". Blijkens een request d.d. 19 febr. 1668 heeft „Cornelis Breckpodt, mackelaer wondt op de Beestemeert" het wachtgeld ,,in veel jaeren niet betaelt noch willen betaelen hoe dyckmaels hij van den onfangher gemandt is gewest" (Arch. Doopsgez. gem. Middelburg, inv. nr. 26, stuk 2).
+
== Cornelis Cornelisz. Breekpot (1628) ==
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
[[File:doopsgezinde gemeente Middelburg prent.jpg|thumb|350px|left|Boven: Doopsgezinde kerk aan de Hoogstraat, Middelburg, datering onbekend. Uitleg bij het andere plaatje.]]
  
−
Hun ouderschap van Cornelis Breekpot is zeer waarschijnlijk , doch niet strikt bewezen. Er is een ander echtpaar dat ook in aanmerking kan komen: David Cornelisz. Breekpot, werd lid van de Doopsgezinde gemeente te Middelburg 30 sept. 1646, t 3 maart 1654, tr . te Bergen op Zoom Levijntie van Sluis, die op 28 nov. 1657, buiten de gemeente hertrouwd zijnde en onbeleefde bejegeningen gevende, aangezegd wordt haar handen te moeten toehouden op het naaste avondmaal (Arch. Doopsgez. Gem. Middelburg 50, p. 73).
+
'''Cornelis Cornelisz. Breekpot''', zoon van [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Davidsz._Breekpot_.28ca._1590.29|Cornelis Davidsz. Breekpot]] (ca. 1590), is geboren in 1628 in Middelburg. Hij huwt '''Mayken Pietersdr. Noortdijck''' in 1653 in Middelburg. Mayken is geboren in Goes en was eerder (1642) gehuwd met Pieter de Clerck. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:
  
−
Echtgeno(o)t(e):Mayken Pietersdr. Noortdijck.
+
{| class="wikitable"
−
Mayken Pietersdr.  werd geboren in Goes.
+
|
 +
# [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Breekpot_.281654.29|'''''Cornelis Breekpot''''']] (1654, Middelburg - 1693, Middelburg).
 +
|}
  
−
Zij trouwde tevens Pieter de Clerck voor 1642-11-01.  
+
Cornelis Cornelisz. Breekpot is lid van de doopsgezinde gemeente in Middelburg en makelaar aldaar. HIj houdt zich niet aan de regels van de strenge gemeenschap en krijgt mot met de kerk. Op 28 nov. 1657 was besloten ''aangeseyt sijn handt tot het Avontmaal toe te houden'' en op 7 april 1658;
  
−
Kinderen van Mayken Pietersdr. Noortdijck en Cornelis Corneliszn. Breekpot
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
# Cornelis Breekpot. Cornelis werd geboren in 1654 in Middelburg.  Hij overleed op 1693-10-10 in Middelburg.
+
|
 +
: ''besloten met al de presente broeders dat men C. Breekpot zijn broederschap zal opseggen''.
 +
|}
 +
 
 +
De reden ligt in het feit dat Cornelis geen wachtgeld afdraagt en dat zelfs jaren volhoudt blijkens een request van. 19 febr. 1668:
 +
 
 +
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''(...) Cornelis Breckpodt, mackelaer wondt op de Beestemeert (...) in veel jaeren niet betaelt noch willen betaelen hoe dyckmaels hij van den onfangher gemandt is gewest''
 +
|}
 +
 
 +
Hun ouderschap van Cornelis Breekpot is niet strikt bewezen, maar zeer waarschijnlijk. Er is een ander echtpaar dat ook in aanmerking komt: David Cornelisz. Breekpot, lid van de doopsgezinde gemeente in Middelburg (1646), gehuwd in 1654 met Levijntie van Sluis in 1654 in Bergen op Zoom. Pikant detail is dat deze Levijntie van Sluis in 1657 ''aangezegd wordt haar handen te moeten toehouden op het naaste avondmaal'' omdat ze buiten de gemeente hertrouwd is.
 +
 
 +
Cornelis Cornelisz. Breekpot overlijdt na 1668 op een leeftijd van meer dan 40 jaar oud.
  
 
==Cornelis Breekpot (1654) ==
 
==Cornelis Breekpot (1654) ==
  
−
Cornelis  werd geboren in 1654 in Middelburg. Hij overleed op 1693-10-10 in Middelburg op een leeftijd van 39 years, 9 months. Hij was de zoon van Cornelis Corneliszn. Breekpot en Mayken Pietersdr. Noortdijck. Hij trouwde Maria Pietersdr. Haak op 1678-12-18 in Vlissingen.  
+
[[File:doopsgezinde gemeente Middelburg foto.jpg|thumb|400px|Dit gebouw aan de Hoogstraat in Middelburg diende lang als kerk van de doopsgezinden, waaronder de familie Breekpot. In 1592 als zeepziederij in gebruik genomen, en in 1629 aangekocht door de doopsgezinde gemeente om als kerk te gebruiken tot 1889. het is daarna van het Leger des Heils, en vanaf 2007 thuis van Theater Productiehuis Zeelandia. Foto/afbeelding: [http://monnikenwerk.pzc.wegenerwordpress.nl/middelburg/doopsgezinden/ Monnikenwerk blog].]]
  
−
Opmerkingen bij Cornelis Breekpot
+
'''Cornelis Breekpot''', zoon van [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Cornelisz._Breekpot_.281628.29|Cornelis Cornelisz. Breekpot]] (1628), is geboren in 1654 in Middelburg. Hij huwt '''Maria Pietersdr. Haak''' in 1678 in Vlissingen. Zij is geboren in Middelburg, dochter van [[Haak,_Grave,_Families#Haak.2FHaeck|Pieter Pietersz Haeck]] en Janneke Grave. Haar voorouders worden beschreven op de pagina [[Haak,_Grave,_Families#Haak|Haak, Grave, Families]].
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:
  
−
Er zijn geen akten bewaard gebleven waarmede kan worden bewezen dat zij de ouders waren van nr. 12. Door het ontbreken van bruikbare alternatieven en de dubbele voornaamovereenkomst is dit echter nauwelijks aan twijfel onderhevig.
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# [[Breekpot,_Familie#Pieter_Breekpot_.28ca._1680.29|'''''Pieter Breekpot''''']] (ca. 1680 - vóór 1733).
 +
|}
  
−
Echtgeno(o)t(e):Maria Pietersdr. Haak.
+
Er zijn geen akten bewaard gebleven waarmee eenduidig bewezen kan worden dat Cornelis Breekpot en Maria Haak ouders zijn. Het is wel zeer waarschijnlijk vanwege het ontbreken van bruikbare alternatieven en de dubbele overeenkomst in voornamen.
  
−
Maria Pietersdr. werd geboren in Middelburg.  Zij overleed op 1741-04-09 in Middelburg.  Zij was de dochter van Pieter Pietersz Haeck en Janneke Grave. Zij trouwde Cornelis Breekpot op 1678-12-18 in Vlissingen.  
+
Maria Pietersdr. Haaks schoonzuster Johanna Housaart was getrouwd met Henry Henrickson, lid van de Engelse kerk te Middelburg; zij waren in 1716 in die kerk getuigen bij de doop van Johanna, dochter van Pieter Breekpot.
  
−
Zij trouwde tevens Jacobus Hoesaart in 1694 in Arnemuiden .  
+
Cornelis Breekpot overlijdt in 1693 in Middelburg op een leeftijd van 39 jaar oud. Maria Pietersdr. Haak huwt daarna Jacobus Hoesaart (1694) in Arnemuiden en overlijdt in 1741 in Middelburg.
  
−
Opmerkingen bij Maria Pietersdr. Haak
+
== Pieter Breekpot (ca. 1680)==
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
[[File:grutter v2.jpg|thumb|300px|left|Pieter Antheunissen, overgrootvader van Pieter Breekpot is  grutter en lid van het gilde der boekweitmeelmakers. Prent van een grutter uit [http://www.dbnl.org/titels/titel.php?id=luyk001mens01 Spiegel van 't menschelyk bedryf] van Jan en Caspar Luyken, (fotomechanische herdruk van uitgave 1767).]]
−
Haar schoonzuster Johanna Housaart was getrouwd met Henry Henrickson, lid van de Engelse kerk te Middelburg; zij waren op 13 dec. 1716 i n die kerk getuigen bij de doop van Johanna,dochter van Pieter Breekpot. De medegedeelde namen van diens ouders zijn hiermede alsnog bewezen (verg. noot 42 van deNederlandse Leeuw 1969).
+
  
−
Kinderen van Maria Pietersdr. Haak en Cornelis Breekpot
+
'''Pieter Breekpot''' is geboren in geschat 1680, zoon van [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Breekpot_.281654.29|Cornelis Breekpot]] (1654). Hij huwt '''Catharina Bliek''' of Bleek in 1708 in Middelburg in de Engelse kerk. Het echtpaar woonde in Middelburg. Catharina Bliek is geboren in 1689 in Bergen op Zoom, Haar vader is Pieter Bliek, Alleen de volgende kinderen van Pieter Breekpot en Catharina Bliek zijn bekend:
−
# Pieter Breekpot. Pieter werd geboren in geschat 1680. Hij overleed voor 1733.
+
−
Meer over Maria Pietersdr. Haak en Cornelis Breekpot:
+
−
Huwelijk: 1678-12-18, Vlissingen.
+
  
−
==== Zijn vrouw Maria Haak ====
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# [[Breekpot,_Familie#Cornelis_Breekpot_.281710.29|'''''Cornelis Breekpot''''']] (1710, Middelburg - 1770, Batavia).
 +
# ''Jacobus Breekpot'', huwt in 1737 ?? in Amsterdam.
 +
|}
  
−
''TEVEEL GEGEVENS: APARTE PAGINA MAKEN en aanvullen met ancestors '''Digna Bollaert''' ''
+
Pieter Breekpot overlijdt ergens vóór 1733, en wordt hooguit 53 jaar oud. In dat zelfde jaar huwt Catharina Bliek met Jan Munnink. Ze overlijdt na 1743 en wordt minstens 53 jaar oud.
  
−
VADER Pieter Pietersz Haeck. Hij overleed op 1686-08-09. Hij trouwde Janneke Grave na 1652-06-16 in Vlissingen.
+
==== Een verre boekweitmeelmaker ====
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
De vader van Catharina Bliek is Pieter Bliek, geboren in Waarde uit een familie, afkomstig uit Merelbeke bij Gent. Pieter Bliek huwt in Arnemuiden met Tanneken Pieters. Zij is dochter van Pieter Antheunissen en Maetie Vermout. Dit echtpaar woonde in Arnemuiden , Grijpskerke, Veere, Vlissingen, Koudekerke, Goes en Bergen op Zoom. In die laatste plaats was Pieter Antheunissen ''plaats gezworene van het gilde der boekweitmeelmakers '' (grutters) en deken van dat gilde.
  
−
Pieter Pietersz. Haeck, koopman te Middelburg, lid van de doopsgez. gemeente aldaar van 16 juni 1652 af. Hoewel hem op 5 juli 1671 op zijn verzoek was aangezegd dat hij voortaan ten avondmaal mocht komen, werd op 13 maart 1672 zijn broederschap „afgezeit door de Gemeente omdat hij zoo | qualik tegen zijn vrouw heeft geleeft, met vloecken, kijven of groffe woorden te gebruiken en de meyt te belasten zijn vrouw te slaan".
+
== Cornelis Breekpot (1710) ==
  
−
Blijkens de wachtgeldheffingen was hij in 1674 weer lid.
+
[[File:cochim graaff kaart.jpg|thumb|777px|Cornelis Breekpot was commandeur van [https://nl.wikipedia.org/wiki/Malabar_(India) Malabar], ofwel de Peperkust in het zuidwesten van India, hier deels afgebeeld. Detail van een kaart die Joh. Wilh. de Graaf maakt rond 1770. In het midden en in de uitsnede Cochin waar Breekpot en zijn gouvernement van 1764 tot 1768 resideerden. Het Noorden ligt links; de kaart moet een kwartslag met de klok mee gedraaid worden..]]
  
−
Op 7 mei 1681 schenkt hij zijn huis De Voethoge te Middelburg aan de armen van de mennonistengemeente (Arch. Doopsgez. gem., inv. nr. 12, stuk 28
+
[[File:C Breekpot VOC reis 1728.jpg|thumb|300px|left|Overzicht van de eerste reis van opvarende Cornelis Breekpot. Deze inzichtelijke [http://www.gahetna.nl/collectie/index/nt00344/ indexservice] is een gezamenlijk initiatief van een aantal archiefdiensten en Universiteiten.]]
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
'''Cornelis Breekpot''', zoon van [[Breekpot,_Familie#Pieter_Breekpot_.28ca._1680.29|Pieter Breekpot]] (ca. 1680), is geboren in 1710 in Middelburg. Hij huwt '''Margaretha Sophia Ongewassen''' in Nederlands-Indië, dochter van [[Ongewassen,_Familie#Eldert_Ongewassen_.281687.29|Eldert Ongewassen]] (1687). Haar familie wordt beschreven op de pagina [[Ongewassen,_Familie|Familie Ongewassen]]. Hun wettige kinderen zijn:
  
−
verkoopt land in Groede en West-Souburg afkomstig van zijn schoonouders 1662.bron: De Nederl. Leeuw 1983, k. 239. Recht. arch. Zeeuwse Eilanden 1477 fs. 2v, 20 dd. 22 febr. en 19 juli 1662.
+
{| class="wikitable"
 +
|
 +
# '''''Johanna Henriëtte Breekpot''''' (1738, Jalaksana, Kuningan, West Java, Indonesië - 1780, Batavia, Indonesië), huwt [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]] (1728) in 1753.  
 +
# ''Egedia Cornelia Maria Breekpot'' (tussen 1735 en 1740 - overleden vóór 1766), huwt in 1756 Reijnier van Oosterhout, koopman en secretaris van het Collegie van heeren boedelen.
 +
|}
  
−
MOEDER
+
Cornelis Breekpot overlijdt in 1770 in Batavia op de ouderdom van 60 jaar. Zijn vrouw Margaretha Sophia Ongewassen is al 27 jaar eerder op ca. 38-jarige leeftijd overleden (1743), waarna geen nieuw huwelijk van Cornelis bekend is. Zij zijn beiden begraven op het Hollandse Kerkhof in Batavia, in de (voormalige) familiegrafkelder die Breekpot daar heeft laten bouwen.
  
−
Janneke Grave. Janneke werd geboren in Vlissingen. Zij overleed op 1713-10-02. Zij was de dochter van Heyndrick Grave en Maycke Abrahams van Nispen. Heyndrick Grave is koopman te Vlissingen, verkoopt met de andere erfgenamen land in Groede, afkomstig van zijn schoonvader 26 nov. 1641
+
==== Van assistent tot commandeur ====
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
Cornelis Breekpot komt op 18-jarige leeftijd als assistent in dienst bij de Kamer van Zeeland van de VOC. Oktober 1728 vertrekt hij
 +
met het schip de ''Duynbeek'' naar Indië. Hij komt 6,5 maanden later, na een tussenstop van drie weken in Kaapstad, aan in Batavia (1729). Zijn carrière bij de VOC loopt voorspoedig. ''In a nutshell'':
  
−
Janneke Grave lid van de doopsgez. gemeente te Middelburg Kornelis Adriaansz. van Zuuren is uit Zierikzee
+
[[file:Breekpot grafplaat tussen anderen v3.jpg|thumb|375px|De steen van de voormalige familiegrafkelder waar Cornelis Breekpot rust. Het opschrift luidt; ''Hier Onder Rust D'oud Mallabaars Commandeur Corn. Breekpot En Familie''. Ook zijn dochter Johanna Breekpot en schoonzoon [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]] waren in de kelder begraven. Foto: privé-archief T. de Haan, Delft.]]
−
Aangezien Johanna Grave op 19 nov. 1678 getuige was bij het huwelijk van Maria Pietersdr. Haak (nr. 25), heb ik aangenomen, dat zij en haar man Pieter Pietersz. Haeck de ouders zijn. Tegelijkertijd komen echter ook voor Pieter Jansz. Haeck en Pieter Jacobsz. Haeck, wellicht neven. In de ondertrouwakte van Cornelis Breekpot (nrs. 24) en 25 wordt de vader van de bruid slechts „Pr. Haak" genoemd. Op 21  mei 1670 werd vanwege de doopsgezinde gemeente te Middelburg „aan die van Vlissinge" geschreven dat zij haar hand van het avondmaal thuis moest houden omdat zij met haar man in onenigheid leefde, maar op 5 juli 1671 werd haar op haar verzoek aangezegd dat zij ten avondmaal mocht komen, terwijl de gemeente op 13 maart 1672 besloot haar zusterschap „te stellen in 't eerste Avontmaal".
+
  
−
GROOTOUDERS VAN MOEDER
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
* 1733 onderkoopman en secunde in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Soerabaja Soerabaja] in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Oost-Java Oost-Java].
 +
* 1735 garnizoensboekhouder in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Semarang_(stad) Semarang] in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-Java Midden-Java].
 +
* 1735 resident in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Japara_(regentschap) Japara] van (1735 - 1740).
 +
* 1740 terug naar Batavia
 +
* 1741 onderkoopman in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Cirebon Cheribon]
 +
* 1742 resident in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tegal_(stad) Tegal]
 +
* 1748 koopman in Batavia
 +
|}
  
−
Abraham Adriaens. Abraham werd geboren in Vlissingen. Hij overleed tussen 1638-03-01 en 1639-01-24. Hij trouwde Digna Bollaert op 1588-08-07 in Middelburg.
+
In 1749 wordt hij ''gelicenseerd'' (gerepatrieerd) met het VOC-schip Elswoud naar Nederland. De reden daarvan is niet bekend. Hij is ca. 39 jaar oud, heeft zijn vrouw 6 jaar eerder verloren, zal niet meer hertrouwen en zit met enkele kinderen. De terugreis duurt ruim 7 maanden.
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
Amper twee jaar later, in 1751, voert hij weer naar Indië met het schip ''De Snoek'', ditmaal niet als assistent maar als koopman. Het zal een ''one way ticket'' worden; hij keert niet meer weer. Zijn ster rijst nu nog sneller in Indië:
  
−
koopman aldaar, pachter van de bierimpost 1588/'89, vermeld als poorter van Middelburg 5 mei 1601, kocht een boomgaard in West-Souburg (1603) en land in Groede en omgeving, gekozen tot gezworene van het waterschap 15 aug. 1618, schonk zijn deel van een perceel grond in Vlissingen aan de Doopsgezinde Gemeente aldaar 27 maart 1637
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
*1753 schepen van Batavia.
 +
*1755 eerste administrateur van het graanmagazijn;
 +
*1764 opperkoopman.
 +
*1764 [https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_VOC-commandeurs_van_Malabar VOC-commandeur] van [http://nl.wikipedia.org/wiki/Malabar_(India) Malabar] in Voor-Indië. Hij verblijft ca. 4 jaar in [https://nl.wikipedia.org/wiki/Kochi_(India) Cochin] tot 1768.  
 +
|}
  
−
Digna Bollaert. Zij werd gedoopt op 1565-02-06 te Antwerpen. Zij overleed voor 1599-12-20. Zij was de dochter van Anthonis AnthonisznBollaert en Digna Piggen.
+
In 1769, na het hoogtepunt van zijn carrière als commandeur, keert hij terug naar Batavia en overlijdt aldaar in 1770. Hij is begraven vanuit zijn tuinhuis aan de weg van Sontar in de door hem gekochte grafkelder op het Hollands kerkhof aan de zuidoostelijke kant (nr. 10) op 14 januari 1770.
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
Deze begraafplaats, Tanah Abang of Weltevreden, is niet meer en wat overblijft staat in het [http://en.wikipedia.org/wiki/Taman_Prasasti_Museum Taman Prasasti Museum]. De inmense grafsteen van Cornelis Breekpot is er nog; ingemetseld in een muur bij de ingang van het museum in de straat Jalan Tanah Abang 1 in Jakarta.
  
−
gedoopt Antwerpen St. Walburgis
+
==== Met een geheime brief naar Cochin ====
−
   
+
−
De Nederl. Leeuw 1983, k . 236—239, 250, 253 ( in deze laatste kolomkennelijke vergissingen in haar doopdatum en de naam van haar schoonmoeder). De desbetreffende uiteenzetting over de afkomst van
+
−
het geslacht Van Nispen en het daarnaar gedane onderzoek noemt een  
+
−
aantal kwartieren van Abraham Adriaens. Ik aarzel deze kwartieren
+
−
hier te vermelden, omdat zij gebaseerd zijn op de veronderstelling
+
−
dat Abraham een zoon was van het echtpaar Adriaen Adriaense x Anna
+
−
van Nispen, hetgeen mij voorkomt moeilijk aanvaardbaar te zijn.
+
−
Immers, volgens het regest in kol . 231 van de akte dd. 12 j a n .
+
−
1571 was Adriaen Adriaense op die datum nog onbejaard (dus
+
−
ongehuwd), terwijl de akte van 17 juli 1577 ( kol . 231, maar vooral
+
−
kol . 235) suggereert dat hij kort tevoren met Anna van Nispen in
+
−
het huwelijk is getreden. Aldus zou Abraham Adriaens die i n 1588
+
−
trouwt, bezwaarlijk uit dit huwelijk kunnen stammen. Trouwens,
+
−
wanneer Abraham Adriaens werkelijk „gewoon" een wettig kind van
+
−
Adriaen Adriaense en Anna van Nispen zou zijn, valt niet goed in te
+
−
zien waarom er dan bij de kennelijke overvloed aan bronnen waaruit
+
−
kon worden geput, blijkbaar toch geen enkele akte te vinden was
+
−
waarin dat wordt bevestigd. Arch . Doopsgez. Gem. Middelburg 27, f.
+
−
4 v vermeldt op 30 juni 1647: Neeltje, wed. van Abraham Adriaens,
+
−
bleker in Zoutelande, wier zusterschap wordt opgezegd. Zou er
+
−
werkelijk in dezelfde tijd en zo dicht in de buurt nóg een
+
−
doopsgezinde Abraham Adriaens zijn geweest, of hebben wij hier te
+
−
maken met een later huwelijk van de „onze" ? Na het overlijden van
+
−
Digna Bollaert op vrij jonge leeftijd, lijkt zijn hertrouw wel voor
+
−
de hand te liggen.
+
  
−
== Pieter Breekpot (ca. 1680 )==
+
[[File:cochin zicht landzijde.jpg|thumb|777px|Zicht op Cochin vanuit de landzijde.]]
  
−
Pieter Breekpot werd geboren in geschat 1680. Hij overleed voor 1733 op een leeftijd van minder dan 53 years. Hij was de zoon van Cornelis Breekpot en Maria Pietersdr. Haak. Hij trouwde Catharina Bliek of Bleek op 1708-11-14 in Middelburg .  
+
[[File:India 1770 v3.jpg|thumb|375px|left|De geopolitieke situatie in ''Voor-Indië'' in 1770, ca. 4 jaar voordat Breekpot commandeur wordt van Malabar. De vestigingsplaats Cochin (blauwe pijl), tegenwoordig [https://nl.wikipedia.org/wiki/Kochi_(India) Kochi] is het hoofdkwartier van Malabar. De Engelsen rukken gestaag op vanuit het noorden en beheersen de Bengalen en grote delen van de Indiase kust. Ceylon (Sri Lanka) is een VOC-wingewest dat al meer dan honderd jaar in bezit is, nadat de Portugezen rond 1658 geheel zijn verjaagd. Ze houden stand in enkele kustplaatsen van India zoals Goa. Alleen de belangrijkste bezittingen zijn gekleurd; Nederlands = oranje, Brits = geel, Portugees = groen, Frans = blauw.]]
  
−
Opmerkingen bij Pieter Breekpot
+
Voor Breekpot is het commandeurschap van Malabar (1774 - 1778) een ongebruikelijke ''career move''. Hij is vermoedelijk gevraagd door de Compagnie en doet het om hen te behagen. Wellicht ziet hij het als zijn laatste opdracht (hij is 54 jaar oud) voordat hij  terug naar huis kan met zijn verzamelde rijkdom. Hij overlijdt echter in Batavia twee jaar na terugkeer van Cochin.
  
−
Nederlandse Leeuw 1969 en 1986
+
Als hij  commandeur wordt, staan Ceylon en delen van de Indiase kust, waaronder Malabar, al zo'n honderd jaar onder het gezag van de VOC. De gebieden worden samen aangeduid als ''Voor-Indië''.
  
−
woonde te Middelburg,. trouwde Middelburg Engelse kerk
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
India was na de ineenstorting van het [https://nl.wikipedia.org/wiki/Mogolrijk Mogolrijk] rond 1740 uiteengevallen in vazalstaatjes, en de koloniale mogendheden profiteren van deze situatie. De Engelsen, met hun [https://nl.wikipedia.org/wiki/Britse_Oost-Indische_Compagnie ''East India Company''] opgericht in navolging van de VOC in 1600,  beheersen de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Bengalen_(gebied) Bengalen], tegenwoordig Bangla Desh, en grote delen van de Indiase kust, en zijn bezig met een gestage expansie.
  
−
Echtgeno(o)t(e):Catharina Bliek of Bleek.
+
Ceylon is na het verjagen van de Portugezen (1658) geheel onder controle van de republiek en omgevormd tot een wingewest. De exportgoederen zijn  kaneel, olifanten, parels en [https://nl.wikipedia.org/wiki/Betelpalm betelnoten], waaruit het genotmiddel ''areek'' wordt  gemaakt. Kaneel is voor de VOC veruit het belangrijkste product omdat dat nergens anders geleverd wordt. Ook kleding en hout worden verhandeld.
  
−
Catharina werd geboren op 1689-12-30 in Bergen op Zoom. Zij overleed na 1743-09-12 at the age of meer dan 53 years, 8 months.  Zij was de dochter van Pieter Bliek en Tanneken Pieters. Zij trouwde Pieter Breekpot op 1708-11-14 in Middelburg . Zij trouwde tevens Jan Munnink voor 1733-02-02.  
+
Malabar, de Indiase peperkust, wordt vijf jaar later (1663) veroverd op de Portugezen. Een stuk of vijf Nederlandse ''handelscomptoiren'' (handelsposten en vestigingen) aan de kust zijn losjes met elkaar verbonden; het land erachter is namelijk van Indiase krijgsheren.  Het tropische gebied is rijk aan meertjes, riviertjes en kanalen. Vanuit de comptoiren van Malabar wordt levendig gehandeld. Vooral in peper en textiel, maar ook kaneel, kardamon en parels.
 +
|}
  
−
Kinderen van Catharina Bliek of Bleek en Pieter Breekpot
+
[[File:Petrus Albertus Van der Parra v3.jpg|thumb|350px|Gouverneur-Generaal [https://nl.wikipedia.org/wiki/Petrus_Albertus_van_der_Parra Petrus Albertus Van der Parra] geeft Breekpot een lastige opdracht mee naar Cochin; ontzet de huidige commandeur uit zijn ambt en neem het zelf over.]]
−
# Cornelis Breekpot. Cornelis werd geboren in 1710 in Middelburg.  Hij overleed op 1770-01-13 in Batavia.
+
−
# Jacobus Breekpot.
+
  
−
==== Zijn vrouw Catharina Biek ====
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
De vesting Cochin is het hoofdkwartier en zetel van de commandeur. Cochin is destijds de grootste en enige ongedeelde vestiging in India, en derde in grootte na Batavia en Colombo.
 +
|}
  
−
=====VADER Pieter Bliek=====
+
In september 1764 verlaten Cornelis Breekpot en Francis van Abscouw Batavia voor een speciale missie naar Malabar. Ze zetten koers naar Cochin met het schip ''Kroonenburg'' en dragen een beladen brief met zich mee van Gouverneur-Generaal [https://nl.wikipedia.org/wiki/Petrus_Albertus_van_der_Parra Petrus Albertus Van der Parra]. De huidige Commadeur Godefried Weyerman en zijn tweede man Johan Anthony Sweers de Landas moeten namelijk worden ontheven van hun functie en Breekpot zal het bestuur overnemen.
  
−
Pieter werd geboren in Waarde. Hij was de zoon van Vijntie Joos. Hij trouwde Tanneken Pieters op 1666-01-22 in Arnemuiden.
+
Weyerman en zijn raad verwelkomen de afgevaardigden van Batavia, onwetend van de inhoud van de geheime brief. Weyerman en Sweers de Landas worden beschuldigd van verduistering en persoonlijke verrijking, en gesommeerd naar Batavia terug te keren.
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
Dat laatste loopt blijkbaar met een sisser af; Weyerman bemoeit zich nog lang, ongevraagd en voor de VOC onwelgevallig, met het politieke wel en wee van Cochin.
  
−
deed geloofsbelijdenis Arnemuiden 31 dec. 1666,
+
==== Commandeur in VOC's achilleshiel ====
  
−
nog veel info over Vijntie Joos.
+
De nieuw aangestelde opperkoopman Cornelis Breekpot is duidelijk minder een Indiakenner dan Weyerman. Sterker; hij is de enige van de tien commandeurs van Malabar uit de tweede helft van de achttiende eeuw, die geen enkele ervaring ter plaatse heeft gehad in het Indiase subcontinent. Velen van hen hebben eerder gediend in Ceylon of Surat of beide plaatsen, en zijn ook overleden in Indië.  
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
[[File:bolgatty palace v2.jpg|thumb|777px|Het voormalig woonhuis van de commandeurs van Malabar, waaronder Breekpot, in Cochin heet nu [https://en.wikipedia.org/wiki/Bolgatty_Palace ''Bolgatty Palace''] en is een luxe hotel. Het is gebouwd in 1744 en ligt op een eiland tegenover Fort Cochin, de vesting en hoofdkwartier. Hoewel verbouwd door de Engelsen behoudt het nog originele elementen, zoals het VOC-schild in de centrale hal en een aantal ramen. Foto/afbeelding: Wikipedia.]]
  
−
Vijntie Joos, vermeld als doopgetuige te
+
[[File:Antique_Map_Bertius_Malabar v2.jpg|thumb|300px|left|Cochin komt al voor op een oude kaart van Voor-Indië van Bertius (1598). Alleen de proporties kloppen nog van geen kanten.]]
−
Biggekerke 20 febr. 1628, te Meliskerke 22 okt. 1651, assisteert
+
−
haar zoon Pieter Bliek bij zijn ondertrouw St. Laurens 26 dec. 1665
+
−
10a. De vraag rijst of Vijntie Joos, die Pieter Bliek bij zijn
+
−
ondertrouw in St. Laurens assisteert en daarbij zijn moeder genoemd
+
−
wordt , misschien in werkelijkheid zijn stiefmoeder was.
+
  
−
Immers , Vijntie Joos is, naar toch wel mag worden aangenomen,
+
Voor de achterdochtige VOC is het van wezenlijk belang om een ''Batavia-trouwe'' dienaar aan te stellen. De compagnie heeft het niet zo op Weyermans eigenzinnige koers in Cochin. Van Breekpot wordt verwacht dat hij, als outsider zonder eigen belang in Cochin, de corruptiezaak waar Weyerman bij betrokken is stevig aanpakt en het netwerk erachter ontrafelt.
−
dezelfde die als Lievingen Joos met Jan Vermout (kwartiernr. 110) i
+
−
n Biggekerke op 20 febr. 1628 getuigt bij de doop van Antonis, zn.
+
−
van Pieter Antheunissen en Maetie Vermout (kwartiernrs. 54 en 55).
+
−
Bij andere kinderen van dat echtpaar treden Lans Adriaensen, Mayken,
+
−
Lans en Tannetie Lans als doopgetuigen op en kennelijk bestonden er
+
−
toen reeds relaties tussen al deze getuigen en het gezin waaruit
+
−
Pieter Bliek later zijn echtgenote zou kiezen.
+
−
Dit betekent dat Vijntie Joos tevens dezelfde is die te Arnemuiden
+
−
ondertrouwt op 4 okt . en trouwt op 2 nov. 1625 met Lanslott
+
−
Adriaensen, wonende te Middelburg, zn. v an Adriaen Dircks te
+
−
Westkapelle.
+
  
−
Deze laatste had bij Jacquemijne Huybrechts vier kinderen over wie
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
−
Lans Adriaens, inmiddels te Zoutelande wonend, op 6 juli 1633 voogd
+
|
−
was en dat bleef t ot 19 juli 1646 over de oudste twee en tot 7 juni
+
De controverse tussen Batavia en Cochin zit diep. Voor de VOC heeft Malabar economisch ingeboet door het verlies van het pepermonopolie; Arabische kooplieden smokkelen peper en verkopen het aan de Engelsen, lokale vorstendommen werken steeds minder mee en proberen een graantje van de peperhandel te pikken. De VOC ziet alleen nog de strategische waarde van de Malabarkust om te verhinderen dat de Portugezen deze als uitvalsbasis kiezen om Ceylon te heroveren.
−
1651 over de jongste twee (r.a. Zeeuwse eilanden 884, f s . 55, 75 v
+
−
gezien deze data en het feit dat Lans Adriaens in 1625 trouwt ,
+
−
zal hij geen volle broer, maar een halfbroer van de weeskinderen
+
−
zijn ).
+
  
−
De conclusie zou moeten luiden dat Lans (lot) Adriaens de vader was
+
Zo niet het lokaal bestuur en de hechte gemeenschap van de koloniale inwoners, vaak ook al daar geboren. Uit lijfsbehoud, maar ook gevoed door kennis van -en goede relaties met- de lokale Indiase koninkrijkes, breiden ze hun activiteiten uit. Meer en meer controleren ze ook het ''achterland'' en als landeigenaren innen ze belasting.
−
van Pieter Bliek, maar Lans Adriaens was i n 1633 en ook i n 1638 (
+
|}
−
r . a . Zeeuwse eilanden 884, f. 62) „parochiaen" i n Zoutelande;
+
−
niets wijst erop dat hij omstreeks 1640 in Waarde woonde ( in het
+
−
rechterlijk archief van die plaats komt hij niet voor) en nimmer
+
−
trof ik hem met de naam Bliek aan.
+
  
−
De zojuist bedoelde Westkapelse weesaktes van 1646 en 1651 zijn door
+
[[File:Cochin Kochi toen en nu v3.jpg|thumb|400px|Het tegenwoordige Kochi (onder) met een metropool van 2,5 miljoen mensen, lijkt in niets meer op het Cochin van 1755 (boven), 9 jaar voordat Breekpot er commandeur wordt. Een paar koloniale Nederlandse huizen staan nog overeind in ''Fort Kochi'' (oranje pijl).]]
−
hem ondertekend „Lans Adriaens".
+
  
−
Bovendien schijnt Pieter Bliek een Pieterszoon te zijn geweest: op 3
+
Weyermans eigenzinnige koers is dus een doorn in het oog van Batavia, die Cochin vooral kort wil houden. De ontslagen Weyerman heeft voor zijn val nul op het rekest gekregen van de ''Hooge Regering'' bij het verzoek om versterking voor de lokale heerser ''Haider Ali''. Het is zijns inziens strategisch van belang om andere vorsten in toom te houden, die weer gelieerd zijn aan de Engelsen en de Portugezen. Maar de Compagnie zit helemaal niet te wachten op meer strijdgewoel in een economisch minder belangrijk deel van Nederlands-Indië; het heeft de eigen handen vol aan opstanden in zowel Java als Ceylon.
−
mei 1676 werden Pieter Pietersen en Tanneke Pieters met attestatie
+
−
van Grijpskerke lidmaten van de gereformeerde gemeente in Veere.
+
  
−
Levijntje Joos werd op 15 maart 1606 i n Arnemuiden gedoopt als dr.
+
Breekpot stelt zich na zijn installatie zeer kritisch op tegen het tot dan toe gevoerde beleid en bestuur, en meent zelfs dat Cochin niet langer geschikt is voor de inzameling van peper, het belangrijkste handelsproduct. De uitgaven aan handel en verdediging moeten daarom verlaagd worden.
−
van Joos van der Meere (Vermeer) die, afkomstig uit Merelbeke bij
+
−
Gent, op 24 april 1584 poorter van Arnemuiden en aldaar op 2 april
+
−
1606 lidmaat van de gereformeerde gemeente werd.
+
  
−
De vraag of Levijntje Joos nu wel of niet de moeder van Pieter Bliek
+
Het grootste deel van zijn ambtstermijn brengt Breekpot door met het informeren van Batavia over de ontwikkelingen ter plaatse in Cochin, en vooral door dingen ''niet'' te doen. Hij minimaliseert of stelt noodzakelijk onderhoud uit aan het fort, ontwijkt verzoeken tot onderhandeling met de opkomende sultan [https://nl.wikipedia.org/wiki/Haider_Ali_van_Mysoreradja's haider Ali], en houdt zich strikt neutraal.
−
was, zal — naar moet worden gevreesd — niet definitief kunnen worden
+
−
beantwoord tengevolge van het verlies der DTB-registers van Waarde.
+
  
−
===== MOEDER Tanneken Pieters=====
+
Op 4 maart 1768, net voor het einde van de [https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Eerste_oorlog_tussen_Mysore_en_de_Britten Eerste Brits-Mysorse oorlog], wordt Breekpot verlost van wat klaarblijkelijk een weinig succesvolle bestuursperiode is. Deze oorlog markeert het begin van de snelle gebiedsuitbreiding van de Britten in India. Breekpot was ambitieus begonnen maar heeft de positie van de Compagnie noch de handel verbeterd.
−
Tanneken werd geboren in 1647. Zij werd gedoopt op 1647-07-21 te Biggekerke. Zij overleed na 1689 at the age of meer dan 42 years. Zij was de dochter van Pieter Antheunissen en Maetie Vermout.
+
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
Een andere denkwijze die opgang doet is dat deze aanpak juist realistisch was. Nederland was een ''force in decline'' in Europa en zou het getalsmatig nooit uithouden tegen de Engelsen en Fransen in India. Het was dus alleen onnodig uitstel voor iets dat onvermijdelijk was; Malabar gaat in 1795 over in Britse handen.
  
−
lidmaat geref. gem. Veere 1662, woonde vervolgens in Arnemuiden (lidmaat 2 april 1666, poorter 7 jan. 1667), Grijpskerke (ca. 1670),Veere (lidmaat als Pieter Pietersen 3 mei 1676), Vlissingen (lidmaat27 juni 1679), Koudekerke (lidmaat 4 sept. 1683), Goes (poorter 24 sept. 1687) en Bergen op Zoom (1689), was in deze laatste „.plaats gezworene van het gilde der boekweit-' meelmakers (grutters) in  1698, 1700, deken van dat gilde in 1699,
+
==== Het testament; Pieter, Pamela en Anna ====
  
−
ondertrouw Biggekerke/St. Laurens/ Veere 26 dec. 1665
+
[[File:Reinier_de_Klerk_(1777).jpg|thumb|left|375px|[https://nl.wikipedia.org/wiki/Reinier_de_Klerk Reinier de Klerk], was getuige toen Cornelis Breekpot zijn testament opmaakte in 1767. Hij wordt een van de 4 executeurs en tevens voogd van de onechtelijke kinderen van Cornelis Breekpot. (Werk geattribueerd aan Franciscus Josephus Fricot, ca. 1777 , Rijksmuseum Amsterdam).]]
  
−
== Cornelis Breekpot (1710 ) ==
+
Twee jaar na terugkeer uit Cochin sterft Cornelis Breekpot in Batavia. Hij zal ''patria'' niet meer zien om daar te genieten van zijn verzamelde rijkdom.
  
−
Cornelis Breekpot werd geboren in 1710 in Middelburg.  Hij overleed op 1770-01-13 in Batavia op een leeftijd van 60 years, 12 days. Hij was de zoon van Pieter Breekpot en Catharina Bliek of Bleek. Hij trouwde met Margaretha Sophia Ongewassen.  
+
Op de dag van zijn overlijden, 13 Januari 1770 - hij ligt in het sterfhuis- , komen zijn beide schoonzonen, [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]] en Reijnier van Oosterhout, naar het bureau van notaris Herman Scheltus in Batavia om het testament van Cornelis Breekpot te openen.
  
−
Opmerkingen bij Cornelis Breekpot
+
Beide heren overhandigen de notaris een gesloten papier, de testamentaire acte die Cornelis Breekpot een kleine drie jaar eerder heeft opgesteld (19 augustus 1767). Het is verzegeld op vier plaatsen met rode lak. Herman Scheltus breekt de zegels open en leest het testament voor, terwijl het getranscribeerd wordt (op schrift gesteld).
  
−
http://books.google.nl/books?id=PdvSAQAAQBAJ
+
Het testament van Cornelis Breekpot benoemt zijn dochter Johanna Henriëtte Breekpot als universele erfgename. Beide schoonzonen worden verzocht executeur testamentair te zijn, naast twee andere heren:
  
−
"Zonder eigen gewinne en glorie": Mr. Iman Wilhelm Falck (1736-1785), gouverneur en directeur van Ceylon en Onderhorigheden
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
* Reijnier (Reinier) de Klerk ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Reinier_de_Klerk wikipedia]), langdurig lid van de Raad van Indië en van 1778 tot 1780 gouverneur-generaal van de VOC. Hij was ook getuige bij het opstellen van de acte.
 +
* Willem Vincent Helvetius, gehuwd met de dochter van Cornelis' schoonzoon [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]].
 +
|}
  
−
over cornelis breekpot 1710, is wel nederlander! over wel en wee opperkoopman . 106 Cornelis Breekpot (Middelburg, 1710-Batavia, 1770), zoon van Pieter en Catherina Bliek, huwde Margaretha Sophia Ongewassen; 1728, uitgevaren voor de Kamer Amsterdam met het VOC-schip Duinbeek als assistent; 1729 Batavia; 1733 onderkoopman en secunde Soerabaja; 1735 resident Djapara; 1740 Batavia; 1741 onderkoopman Cheribon; 1742 resident te Tegal; 1748 koopman in Batavia; 1749 gerepatrieerd met VOC-schip Elswoud; 1751 wederom uitgevaren voor de Kamer Zeeland met VOC-schip Snoek als koopman; 1752 Batavia; 1753 schepen; 1755 eerste administrateur van het graanmagazijn;1764/65 opperkoopman en commandeur van de Malabar; 1770 Batavia, overleden voor het thuisvaren; Singh, Cochin, 87; merkt op dat zijn benoeming iets zegt over de grote achterdocht die in Batavia heerste over de dienaren aan de Malabar (NA, VOC-Opvarenden; Wijnaendts van Resandt, Gezaghebbers, 194-195).
+
Dat er vier executeurs worden aangezocht had misschien te maken met de omvang van zijn erfenis, of er speelde misschien achterdocht. Het zal niet als verrassing zijn gekomen.  
  
−
Nederlandse Leeuw 1969
+
[[File:testament cornelis breekpot-resized.jpg|thumb|450px|Detail uit de transcriptie (overgeschrevene) van het testament van Cornelis Breekpot. Ongeveer de de helft van het stuk handelt over de legaten aan zijn onechtelijke kinderen, hun ''vrij gegeven'' moeders en een enkele slavin.]]
 +
 
 +
Mogelijk wel verrassend zijn de intieme onthullingen over zijn huishouden. Breekpot is namelijk gul met legaten aan zijn buitenechtelijke kinderen, hun moeders en een enkele vrijgemaakte slavin. De details van de legaten geven een goede inkijk in de onderlinge verhoudingen binnen zijn huishouden, zaken die naar de normen op het Nederlandse vasteland tenenkrommend moeten zijn geweest.
 +
 
 +
Breekpot heeft drie onwettige kinderen. Pieter Stopkeerb is het kind van de ''vrij gegeven vrouw'' Radeen. Pamela en Anna Stopkeerb zijn dochters van de eveneens ''vrij gegeven vrouw'' Rachel. Rachel is voordat de acte werd opgemaakt (1768) al overleden.
 +
 
 +
==== Ruim bedeeld ====
 +
 
 +
[[Breekpot,_Familie#Pieter.2C_Indo-Europese_scribent|Pieter Stopkeerb]] erft 1.500,- Rop, zijn halfzusters [[Breekpot,_Familie#Pamela_en_de_musketten|Pamela]] en Anna respectievelijk 1.500,-  en 2.000,-. De valuta Rop. staat voor de Ropij, de munt die tussen 1746 en 1766 in Batavia geslagen werd. De ''zilveren'' ropij wordt eenmaal genoemd in het testament, verder alleen Rop. Het had een waarde van iets meer dan een Nederlandse gulden en is de voorloper, in naam althans, van de tegenwoordige roepie.
 +
 
 +
Omgerekend naar huidige koopkracht volgens de [http://www.iisg.nl/hpw/calculate2-nl.php koopkracht calculator] is de munt tegenwoordig ongeveer twintig maal meer waard. Pieter en Pamela krijgen dus het equivalent van wat nu € 32.000,- zou zijn. Anna is duidelijk favoriet, misschien de jongste van het stel; ze erft wat nu meer dan € 42.000,- zou betekenen.
 +
 
 +
[[File:ropij 1799.jpeg|thumb|left|150px|Een zilveren ropij, geslagen in 1799.]]
 +
 
 +
De moeder van Pieter Stopkeerb, ''Radeen'', ontvangt ook een -weliswaar kleiner- geldbedrag van Rop. 500,-. ''Amelia, mijn vrij gegeven slavin'' ontvangt Rop. 100,-. Frappant is dat de wettige schoonzoon van Cornelis, de weduwnaar Reijnier van Oosterhout, hetzelfde bedrag ontvangt als Pieter en Pamela, namelijk Rop. 1.500,-.
 +
 
 +
Naast het geld mogen de begunstigden slaven meenemen uit de boedel van Cornelis Breekpot. Pieter Stopkeerb heeft recht op de ''slave jongen in name Inlij'' van Mallabaar en twee Mallabaarse slavenjongens uit de inboedel, zelf uit te kiezen. Ook Pamela krijgt toebedeeld een ''slaven meijd genaamd Soenting'', een zelf uit te kiezen slavin uit zijn boedel en een jongen uit Bali.
 +
 
 +
[[File:schema cornelis breekpot.jpg|thumb|325px|Hoe het zit tussen Cornelis Breekpot, zijn vrouwen en zijn nazaten en hun huwelijken, complex ja.]]
 +
 
 +
De volwassen Radeen is de enige die, naast de ''Timorese slavin, genaamd Amora'', zoveel slaven en slavinnen mag meenemen als zij wil, maar wel met de aantekening dat de waarde daarvan in mindering wordt gebracht van haar legaat. De onechtelijke kinderen krijgen geen materiële goederen mee, anders dan hun kleren en sieraden. Het testament daarover bij Pamela:
 +
 
 +
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''En voorts alle de gemaakte kleederen goud en zilver met eenige snoertjes paarlen en oorringeltjes met diamantjes zoo als deselve door dat kind gedragen zijn, en tot het lijf van haar behooren.''
 +
|}
 +
 
 +
De kinderen worden tot hun ''mondigheid'' (meerderjarigheid) onder voogdij geplaatst van Reijnier de Klerk ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Reinier_de_Klerk wikipedia]) en Willem Vincent Helvetius. Ze worden verzocht de legaten in beheer te houden en de kinderen een christelijke opvoeding te geven.
 +
 
 +
Opvallend is dat Cornelis aangeeft een ''stille en modeste lijkstatie'' te wensen nadat hij overleden is, maar daarbij expliciet vastlegt bij iedere begunstigde, -of het nu Pieter, Anna of de vrijgemaakte slavin Amelia is- dat eenieder voor zijn uitvaart naar behoren gekleed zal worden, betaald uit zijn boedel en zonder enige korting op het contante legaat.
 +
 
 +
==== Breekpot wordt Stopkeerb ====
 +
 
 +
Waarom krijgen de kinderen die Cornelis Breekpot verwekt bij Indische vrouwen in zijn huishouden zo'n rare naam? ''Pieter, Pamela'' en ''Anna Stopkeerb''. Cornelis heeft hen zeer vermoedelijk geadopteerd.
 +
 
 +
[[File:COLLECTIE_TROPENMUSEUM_Studioportret_van_een_Indo-Europese_familie_TMnr_60050185.jpg|thumb|300px|left|Studioportret eind 19e eeuw van een Indo-Europese familie, NIET gerelateerd aan Cornelis Breekpot. Bron; Tropenmuseum]]
 +
 
 +
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
Volgens de [http://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?info=kenmerk&kenmerk=anagram&nfd_naam=Katz Nederlandse Familienamenbank] was het in Nederlandsch-Indië sinds 1769 officieel mogelijk voor een Europese man om een onchristelijk kind van een ongedoopte inlandse vrouw bij notariële akte te adopteren.
 +
 
 +
De adoptie stond gelijk aan een wettige geboorte en stoelde op het Romeins recht. De adoptie zorgde er voor dat het adoptiefkind voortaan als Europeaan werd beschouwd. Bij Cornelis moet de adoptie wel eerder, namelijk 1768 of daarvoor, hebben plaatsgevonden. Deze vorm van adoptie werd in 1848 alweer verboden.
 +
 
 +
Deze kinderen moesten goed onderscheiden worden van je wettelijke kinderen, van belang bij bijvoorbeeld erfkwesties. Daarom kregen ze vaak een fictieve achternaam mee. Die praktijk heeft tot vele curieuze omgekeerde of vervormde familienamen geleid, op basis van de naam van de natuurlijke vader.
 +
|}
 +
 
 +
De adoptiefkinderen van Cornelis Breekpot werden dus ''Stopkeerb''. Andere voorbeelden zijn ''Rhemrev'' (Vermehr) en ''Kijdsmeir'' (Van Riemsdijk), zie ook paragraaf [[Craan,_Familie#Van_Riemsdijk_wordt_Kijdsmeir|Van Riemsdijk wordt Kijdsmeir]]. Van de drie onechtelijke kinderen is weinig bekend met uitzondering van Pieter Stopkeerb (zie paragraaf [[Breekpot,_Familie#Pieter.2C_Indo-Europese_scribent|Pieter, Indo-Europese scribent]] en [[Breekpot,_Familie#Pamela_en_de_musketten|Pamela Stopkeerb]].
 +
 
 +
Frappant is dat Cornelis Breekpot aan het einde van zijn Commadeurschap, op 1 januari 1779, nog een kind doopt genaamd Maria, waarbij genoteerd wordt; ''vader onbekend''.
 +
 
 +
[[File:voc-soldaat.jpg|thumb|200px|Pamela's echtgenoot wordt beschuldigd van heling van musketten. Plaatje: VOC-dienaar met musket]]
 +
 
 +
Twee mogelijkheden; hij doopt uit hoofde van zijn functie en/of Maria is zijn onechtelijk kind.
 +
 
 +
==== Pamela en de musketten ====
 +
 
 +
Pamela Stopkeerb (in het testament (abusievelijk als Camela aangeduid) huwt in Batavia op 5 October 1775 met de 19-jarige Dirk Wolff, assistent, en uit Cochin afkomstig.
 +
 
 +
Wolff komt in 1778 ook voor in de archieven van Cochin als resident, maar is verwikkeld in een rechtszaak. Hij wordt beschuldigd van  persoonlijke verrijking; hij zou 25 VOC-[https://nl.wikipedia.org/wiki/Musket musketten], handvuurwapens en voorlopers van het geweer, verkocht hebben aan Joodse handelaren onder het mom dat ze zijn eigendom waren. Het geval is kenmerkend voor hoe de wijdverbreide onofficiëlele handel functioneerde in het hechte netwerk van VOC-ambtenaren en inheemse kooplieden in Cochin.
 +
 
 +
==== Pieter, Indo-Europese scribent ====
 +
 
 +
[[File:pieter stopkeerb 1777 v2.jpg|thumb|350px|left|Pieter Stopkeerb is in 1777 scriba en luitenant ''ten Comptoire Cheribon''. Naamboekje van de ''Indiasche regeeringe'' op Batavia, uitgave 1792]]
 +
 
 +
Pieter Stopkeerb komt een aantal keren voor in de archieven. De kans dat er een andere Pieter Stopkeerb in Nederlands-Indië rondwandelt is klein; hij is dus zeer vermoedelijk de ''onze''. Hij bekleedt administratieve functies, zoals die van ''scriba'', ook scribent; een schrijver/secretaris/notulist.
 +
 
 +
Van 1777 tot en met 1791 is hij gelegerd ''ten Comptoire Cheribon'', het tegenwoordige [https://nl.wikipedia.org/wiki/Cirebon Cirebon] in West-Java. De post diende eerst voor de koffiehandel en later voor de pepercultuur.
 +
 
 +
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
* 1777 Scriba, vendring, boekhouder, luitenant
 +
* 1798 Ouderling
 +
* 1791 Scriba
 +
* 1797 Commissaris van ''Huwelyksche- en Kleine Gerichts-zaken''.
 +
|}
 +
 
 +
==== Drager bij Riemsdijks uitvaart ====
 +
 
 +
''Ordinaire Klerk'' Pieter Stopkeerb is aanwezig bij de uitvaart van de oud-gouverneur [https://nl.wikipedia.org/wiki/Jeremias_van_Riemsdijk Jeremias van Riemsdijk] in 1777. Hij is een van de 12 ambtsdragers die naast de lijkkoets marcheren en de kist ter aarde bestellen, waaronder ook Joost Breekpot, vermoedelijk familie.
 +
 
 +
[[File:stopkeerb en breekpot v2.jpg|thumb|350px|left|Pieter Stopkeerb, de Indo-Europese zoon van Cornelis Breekpot, is in 1777 een van de 12 lijkdragers bij de uitvaart van oud gouverneur Jeremias van Riemsdijk. Hij wordt eerder genoemd dan zijn vermoedelijke familielid Joost Breekpot.]]
 +
 
 +
Pieter Stopkeerb zal een goede band hebben ontwikkeld met de van Riemsdijken; de zoon van Jeremias van Riemsdijk was immers [[Breekpot,_Familie#Het_testament.3B_Pieter.2C_Pamela_en_Anna|zijn voogd]]. De plechtigheid wordt in detail beschreven, acht pagina's lang, in de ''Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken'', uitgave 1778. Enkele fragmenten:
 +
 
 +
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''(...) Hier na zal het Lyk van den Gouv. Gener. overdekt meteen zwart fluweel bekleed tot aan de grond en aan wederzyden behangen met agt Wapenschilden van Zyn 'Edelheid', in de Lykkoets aan de hand gedragen wordende door twaalf gequalificeerde Comp. Dienaars en Burgers, met behulp van dertig ordinaire dragers uit de Militie, die alle ter zyde van de Lykkoets zullen marcheeren, en het Lyk weder uit de koets op het Kerkhof dragen en in het Graf nederlaten ;
 +
 
 +
: ''(...) zullende de voorschreeven gequalificeerde Dragers bestaan in de volgende, als: de Oud Weesmeester, Jacobus Rossieaux; de Onderkoopmans, Gose Theodoor Vermeer, Johannes Freyss, Mr. Johan Victor Heidfelt, Fredrik Baron van Wurmb, Ary Huysers, Jan Reynier Coortzen; de Ordinaire Klerken, '''Pieter Stopkeerb''', Chriftiaan Ferdinand Burry en Hendrik Isaac Guittart, de Boekhouders, Cornelis Eekhout en '''Joost Breekpot'''.
 +
|}
  
−
ging in 1729 met de „Duynbeek" voor de Kamer van Zeeland der O . I . C . naar Indië, onderkoopman der O . I . Comp.te Soerabaja (1733), garnizoensboekhouder te Semarang (1735), resident te Djapara (1735—1740) en te Tegal (1742), koopman der O . I . Comp. te Batavia (1748), naar Nederland gelicenseerd in 1749, terug naar Indië met „De Snoek" in 1752, schepen te Batavia (1753), eerste administrateur van het graanmagazijn aldaar, commandeur van Malabar (Voor-Indië) (1764 —1768), terug naar Batavia i n 1769; testeerde te Batavia 12 sept. 1743 en 12 maart 1762, en te Cochin 19 aug. 1767 23 ) , f Batavia 13 jan., begr. (vanuit zijn tuinhuis aan de weg van Sontar i n de door hem gekochte graf-kelder op het H o l l . kerkhof aan de z.o.-zijde n r . 10) 14 jan. 1770 24 ) , t r . vóór 2 febr. 1733
+
Onze voorvader [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]], schoonvader van Van Riemsdijk zoon, is ook present. Hij wordt vermeld als:
  
−
Echtgeno(o)t(e):Margaretha Sophia Ongewassen.
+
{|style="color: black; background-color: #f2f2f0;"
 +
|
 +
: ''Raad Extraordinair van Nederlands Indië, Commissaris politicus by den Eerw. Kerkenraad , Eerste Buyten Regent van Comp. Hospitalen, en Directeur van de geprivilegeerde Amfioen Sociëteit.''
 +
|}
  
−
Margaretha Sophia werd geboren op 1715-11-05.  Zij overleed tussen 1740 en 1743 at the age of tussen 24 years, 1 month en 28 years, 1 month.  Zij was de dochter van Eldert Ongewassen en Susanna Voltelen. Zij trouwde met Cornelis Breekpot.  
+
De carriere van Pieter Stopkeerb laat zijn dat Indo-Europeanen, mits van goede antecedenten voorzien, een kans kregen in het apparaat van de 18e eeuwse VOC op te klimmen. Ook voorvader [[Craan,_Familie#Jacobus_Johannes_Craan_.281728.29|Jacobus Johannes Craan]] laat dat zien in de paragraaf [[Craan,_Familie#Van_kindsoldaat_tot_hoge_Indische_bestuurder|Van kindsoldaat tot hoge Indische bestuurder]].
  
−
Kinderen van Margaretha Sophia Ongewassen en Cornelis Breekpot
+
== Bronnen en verantwoording ==
−
# Johanna Henriëtte Breekpot. Johanna Henriëtte werd geboren in 1738 in Jalaksana, Kuningan, West Java, Indonesia.  Zij overleed op 1780-10-03 in Batavia, Indonesia.  Zij trouwde met Jacobus Johannes Craan.
+
−
# Jacobus Breekpot. (Pieter Breekpot-5; Cornelis Breekpot-4; Cornelis Corneliszn. Breekpot-3; Cornelis Davidszn. Breekpot-2; David Breekpot-1)
+
−
Hij was de zoon van Pieter Breekpot en Catharina Bliek of Bleek.
+
  
−
==== Dochter Johanna ====
+
# Zeitschrift des Aachener Geschichtsvereins 1962/-63 blz. 415, nr. 228.
 +
# Zeeuwse eilanden 1753 f. 134, 1754 f. 27
 +
# Arch. Doopsgez. Gem. Middelburg 50, p. 7
 +
# Nederlandse Leeuw 1962 k. 177, 1969, 1986
 +
# [http://books.google.nl/books?id=PdvSAQAAQBAJ "Zonder eigen gewinne en glorie"] door Mr. Iman Wilhelm Falck (1736-1785), gouverneur en directeur van Ceylon en Onderhorigheden
 +
# Arch. Doopsgez. gem. Middelburg, inv. nr. 26, stuk 2.
 +
# Cornelis Breekpot's testament van 12 sept. 1743 (Arsip Nasional Djakarta, notaris Petrus Dobbelaar, nr. 34940)
  
−
Johanna Henriëtte werd geboren in 1738 in Jalaksana, Kuningan, West Java, Indonesia.
+
==Fotogalerij Familie Breekpot==
  
−
Opmerkingen bij Johanna Henriëtte Breekpot
+
<gallery>
  
−
http://gw.geneanet.info/paulstork
+
Image:kust malabar.jpg|[http://nl.wikipedia.org/wiki/Malabar_(India) Malabar], ofwel de Peperkust ligt aan de zuidwestelijke kust van India. Kaart van Rigobert Bonne uit zijn Atlas Portatif, Paris, 1780-81.
  
−
NOTE:Breekpot, Johanna Henriette
+
image:india cochin nieuwhof v2.jpg|tekst
  
−
Geslacht : Vrouw. Geboren : 1737 / 1738 in DJAPARA. Overleden : 03 Oktober 1780 in BATAVIA. Begraven : 04 Oktober 1780 in BATAVIA. Ze werd begraven vanuit haar tuinhuis aan de weg van Molenvliet in de van haar. vader afkomstige grafkelder op het Holl. Kerkhof.. Bron: Ned.Leeuw, Mei 1969, blz 129.
+
image:European settlements india.jpg|De geopolitieke situatie in ''Voor-Indië''ca. 35 jaar voordat C. Breekpot commandeur wordt van Malabar in West-India met vestigingsplaats Cochin (blauwe pijl). De Engelsen zijn al sterk opgerukt vanuit het noorden en beheersen grote delen van de Indiase kust en de Bengalen. De Nederlanders hebben Ceylon (Sri Lanka) al lang in bezit nadat ze de Portugezen rond 1658 verjaagd hebben. De Portugezen houden stand in enkele kustplaatsen van India.
  
−
Nederlandse Leeuw 1986
+
image:kaart malabar breekpot order.jpg|[http://nl.wikipedia.org/wiki/Malabar_(India) Malabar], ofwel de Peperkust in het zuidwesten van India. Hier een kaart die Joh. Wilh. de Graaf maakt in 1767''opgenomen uit Ordre van den E. Achtbaaren Heer C. Breekpot, Commandeur der Kuste Malabar, enz.''. Geheel links Cochin, waar Breekpot en zijn gouvernement resideerden. De kaart moet eigenlijk een kwartslag gedraaid worden met de klok mee; de zee ligt ten westen en Cochin in het noorden.
  
−
Hun in 1763 gekochte landhuis Tandjung-Oost bestaat nog ten zuiden van Jakarta. Het word t door ca. 50 gezinnen bewoond.De Indonesische krant Pos Kota heeft er op 15 j u n i 1971 een artikel aan gewijd. De grafzerk van haar vader is er ook nog: ingemetseld in een muur bij de ingang van de begraafplaats Kuburan Belanda, Tanah-Abang 1, Jakarta.
+
</gallery>
  
 
[[Category:Inhoud]]
 
[[Category:Inhoud]]
 
[[Category:Familie]]
 
[[Category:Familie]]
−
[[Category:Under Construction]]
+
[[Category:To Check]]

Huidige versie van 2 nov 2018 om 00:37

Cornelis Breekpot (1710) is exponent van zijn familie. Hier de steen van de voormalige familiegrafkelder waar hij rust. Het opschrift luidt; Hier Onder Rust D'oud Mallabaars Commandeur Corn. Breekpot En Familie. Foto: privé-archief T. de Haan, Delft.
Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe
Ekker
Stork
Craan
Breekpot
Grave > Haak Ongewassen

Deze pagina beschrijft de voorouders van Johanna Henriëtte Breekpot (1738), dochter van Cornelis Breekpot (1710). Zij is betovergrootmoeder van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker.

Door haar huwelijk met Jacobus Johannes Craan (1728) verdwijnt de achternaam Breekpot bij haar verdere nakomelingen.

Inhoud

[bewerken] Breekpot ... een pottenbreker?

Scherven brengen geluk.

Inderdaad.Volgens de Belgisch stamboomsite is de naam ontstaan als bijnaam voor een pottenbreker. Er bestaan veel varianten: Breekpot, Brepot, Brépot, Breckpot, Breeckpot.

In België komt vooral de naam Breckpot voor in Vlaanderen rond Antwerpen, Mechelen, Leuven en Aalst. In Wallonië treft men enkele naamdragers rond Luik aan. Enkelen migreerden naar Noord-Frankrijk. In Nederland vinden we de naam Breekpot rond Amsterdam, Deventer, ‘s-Hertogenbosch, Vught, Roermond, Heusden en Uden.

Onze ‘’Breekpotten’’ zijn afkomstig uit de steden Middelburg en Goes in de huidige provincie Zeeland.

[bewerken] David Breekpot (ca. 1560)

David Breekpot is leertouwer. Te zien is hoe een leertouwer op de voorgrond het leer gladschaaft terwijl zijn maatje links het leer soepel trapt. Prent uit Spiegel van 't menschelyk bedryf van Jan en Caspar Luyken, (fotomechanische herdruk van uitgave 1767).

David Breekpot is geboren rond 1560. Hij huwt Neelke Leenaertsdr.. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:

  1. Cornelis Davidsz. Breekpot (ca. 1590 - vóór 1657).

David Breekpot overlijdt vóór 1614 op een leeftijd van hooguit ca. 54 jaar oud. Zijn vrouw Neelke Leenaertsdr. woont als weduwe in Goes in 1614 en overlijdt ergens vóór 1618.

David Breekpot is leertouwer in Goes. Het geslacht Breekpot komt mogelijk uit Vlaanderen. In Antwerpen komt de naam later regelmatig voor. Zo wordt in 1534 Jan Willemssone Breeckpot (alias Ruysselaer), kleermaker uit Aspelare (Oost-Vlaanderen), poorter van Antwerpen.

Een andere migrant, Geert Janssone Breeckpot, straetwercker, wordt in 1561 poorter van Antwerpen en was echter afkomstig uit Gangelt, land van Gulik.

Onze David Breekpot is wellicht een broer van Joos Breeckpot, leertouwer te Brussel, die aldaar (St. Goedele) een zoon David laat dopen in. 1601.

Ook in Brussel komt de naam Breekpot voor.

[bewerken] Cornelis Davidsz. Breekpot (ca. 1590)

Cornelis Davidsz. Breekpot, zoon van David Breekpot (ca. 1560) is geboren rond 1590, vermoedelijk in Goes. Hij huwt Tanneke Wachters. Zij worden beiden lid van de doopsgezinde gemeente te Middelburg in 1642. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:

  1. Cornelis Cornelisz. Breekpot (1628, Middelburg - na 1668).
De eerste generaties Breekpot zijn doopsgezinden, ook baptisten of mennonieten genoemd naar oprichter Menno Simons, hier afgebeeld. Baptisten werden gezien als gewetensvol, hardwerkend, vlijtig en spaarzaam. Dat ze alleen Gods gezag erkenden en geen wereldlijke bracht hen wel in problemen.

Cornelis Davidsz. Breekpot overlijdt vóór 1657 op een leeftijd van minder dan 67 jaar. Zijn vrouw Tanneke Wachters overlijdt tussen 1662 en 1663.

Mogelijk is hij geboren in Goes. Hij koopt daar in 1614 namens zijn moeder, de weduwe Neelken Leenaerts, een huis in de Lange Vorststraat. Haar erfgenamen verkopen dit huis weer in 1618, nadat de zondagse geboden i.v.m. deze verkoop geregistreerd waren.

[bewerken] In de doopsgezinde leer van Menno

De eerste generaties Breekpot zijn doopsgezinden, ook wel baptisten of mennonieten genoemd. Bij onze voorouders komen we deze religieuze stroming ook tegen bij de Van Vollenhovens, zie paragraaf De laatste mennoniet.

Het christelijk kerkgenootschap van doopsgezinden is medio 16e eeuw opgericht door Menno Simons, gewezen pastoor van Witmarsum in Friesland.

De radicale uitgangspunten verschillen erg van die van de mainstream protestante bewegingen. Baptisten geloven dat alleen mondigen gedoopt kunnen worden, vandaar de volwassenendoop. Ze erkennen alleen Gods gezag en zijn zelfstandig verantwoordelijk voor hun doen en laten; je daden zijn al wat telt, niet (loze) woorden of beloften. Er werd intern streng afgerekend op overtreding van leefregels.

Baptisten werden gezien als gewetensvol, hardwerkend, vlijtig en spaarzaam. Ondanks hun deugden botsten hun leefregels wel met het bestaande gezag, reden dat baptisten lang gemarginaliseerd en vervolgd zijn; militair gezag werd niet erkend, en men weigerde dus ook de dienstplicht.

De leer leeft nu vooral voort bij de Mennonieten en de Amish in Noord- en Zuid-America, afstammelingen van vervolgde en gevluchte baptisten uit Noord-Europa. Tegenwoordig zijn er nog maar ca. 10.000 doopsgezinden in Nederland. De huidige Nederlandse baptisten zijn een stuk vrijzinniger en kennen een grote vrijheid en diversiteit in geloofsopvattingen.

[bewerken] Cornelis Cornelisz. Breekpot (1628)

Boven: Doopsgezinde kerk aan de Hoogstraat, Middelburg, datering onbekend. Uitleg bij het andere plaatje.

Cornelis Cornelisz. Breekpot, zoon van Cornelis Davidsz. Breekpot (ca. 1590), is geboren in 1628 in Middelburg. Hij huwt Mayken Pietersdr. Noortdijck in 1653 in Middelburg. Mayken is geboren in Goes en was eerder (1642) gehuwd met Pieter de Clerck. Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:

  1. Cornelis Breekpot (1654, Middelburg - 1693, Middelburg).

Cornelis Cornelisz. Breekpot is lid van de doopsgezinde gemeente in Middelburg en makelaar aldaar. HIj houdt zich niet aan de regels van de strenge gemeenschap en krijgt mot met de kerk. Op 28 nov. 1657 was besloten aangeseyt sijn handt tot het Avontmaal toe te houden en op 7 april 1658;

besloten met al de presente broeders dat men C. Breekpot zijn broederschap zal opseggen.

De reden ligt in het feit dat Cornelis geen wachtgeld afdraagt en dat zelfs jaren volhoudt blijkens een request van. 19 febr. 1668:

(...) Cornelis Breckpodt, mackelaer wondt op de Beestemeert (...) in veel jaeren niet betaelt noch willen betaelen hoe dyckmaels hij van den onfangher gemandt is gewest

Hun ouderschap van Cornelis Breekpot is niet strikt bewezen, maar zeer waarschijnlijk. Er is een ander echtpaar dat ook in aanmerking komt: David Cornelisz. Breekpot, lid van de doopsgezinde gemeente in Middelburg (1646), gehuwd in 1654 met Levijntie van Sluis in 1654 in Bergen op Zoom. Pikant detail is dat deze Levijntie van Sluis in 1657 aangezegd wordt haar handen te moeten toehouden op het naaste avondmaal omdat ze buiten de gemeente hertrouwd is.

Cornelis Cornelisz. Breekpot overlijdt na 1668 op een leeftijd van meer dan 40 jaar oud.

[bewerken] Cornelis Breekpot (1654)

Dit gebouw aan de Hoogstraat in Middelburg diende lang als kerk van de doopsgezinden, waaronder de familie Breekpot. In 1592 als zeepziederij in gebruik genomen, en in 1629 aangekocht door de doopsgezinde gemeente om als kerk te gebruiken tot 1889. het is daarna van het Leger des Heils, en vanaf 2007 thuis van Theater Productiehuis Zeelandia. Foto/afbeelding: Monnikenwerk blog.

Cornelis Breekpot, zoon van Cornelis Cornelisz. Breekpot (1628), is geboren in 1654 in Middelburg. Hij huwt Maria Pietersdr. Haak in 1678 in Vlissingen. Zij is geboren in Middelburg, dochter van Pieter Pietersz Haeck en Janneke Grave. Haar voorouders worden beschreven op de pagina Haak, Grave, Families.

Vooralsnog is alleen de stamhouder bekend:

  1. Pieter Breekpot (ca. 1680 - vóór 1733).

Er zijn geen akten bewaard gebleven waarmee eenduidig bewezen kan worden dat Cornelis Breekpot en Maria Haak ouders zijn. Het is wel zeer waarschijnlijk vanwege het ontbreken van bruikbare alternatieven en de dubbele overeenkomst in voornamen.

Maria Pietersdr. Haaks schoonzuster Johanna Housaart was getrouwd met Henry Henrickson, lid van de Engelse kerk te Middelburg; zij waren in 1716 in die kerk getuigen bij de doop van Johanna, dochter van Pieter Breekpot.

Cornelis Breekpot overlijdt in 1693 in Middelburg op een leeftijd van 39 jaar oud. Maria Pietersdr. Haak huwt daarna Jacobus Hoesaart (1694) in Arnemuiden en overlijdt in 1741 in Middelburg.

[bewerken] Pieter Breekpot (ca. 1680)

Pieter Antheunissen, overgrootvader van Pieter Breekpot is grutter en lid van het gilde der boekweitmeelmakers. Prent van een grutter uit Spiegel van 't menschelyk bedryf van Jan en Caspar Luyken, (fotomechanische herdruk van uitgave 1767).

Pieter Breekpot is geboren in geschat 1680, zoon van Cornelis Breekpot (1654). Hij huwt Catharina Bliek of Bleek in 1708 in Middelburg in de Engelse kerk. Het echtpaar woonde in Middelburg. Catharina Bliek is geboren in 1689 in Bergen op Zoom, Haar vader is Pieter Bliek, Alleen de volgende kinderen van Pieter Breekpot en Catharina Bliek zijn bekend:

  1. Cornelis Breekpot (1710, Middelburg - 1770, Batavia).
  2. Jacobus Breekpot, huwt in 1737 ?? in Amsterdam.

Pieter Breekpot overlijdt ergens vóór 1733, en wordt hooguit 53 jaar oud. In dat zelfde jaar huwt Catharina Bliek met Jan Munnink. Ze overlijdt na 1743 en wordt minstens 53 jaar oud.

[bewerken] Een verre boekweitmeelmaker

De vader van Catharina Bliek is Pieter Bliek, geboren in Waarde uit een familie, afkomstig uit Merelbeke bij Gent. Pieter Bliek huwt in Arnemuiden met Tanneken Pieters. Zij is dochter van Pieter Antheunissen en Maetie Vermout. Dit echtpaar woonde in Arnemuiden , Grijpskerke, Veere, Vlissingen, Koudekerke, Goes en Bergen op Zoom. In die laatste plaats was Pieter Antheunissen plaats gezworene van het gilde der boekweitmeelmakers (grutters) en deken van dat gilde.

[bewerken] Cornelis Breekpot (1710)

Cornelis Breekpot was commandeur van Malabar, ofwel de Peperkust in het zuidwesten van India, hier deels afgebeeld. Detail van een kaart die Joh. Wilh. de Graaf maakt rond 1770. In het midden en in de uitsnede Cochin waar Breekpot en zijn gouvernement van 1764 tot 1768 resideerden. Het Noorden ligt links; de kaart moet een kwartslag met de klok mee gedraaid worden..
Overzicht van de eerste reis van opvarende Cornelis Breekpot. Deze inzichtelijke indexservice is een gezamenlijk initiatief van een aantal archiefdiensten en Universiteiten.

Cornelis Breekpot, zoon van Pieter Breekpot (ca. 1680), is geboren in 1710 in Middelburg. Hij huwt Margaretha Sophia Ongewassen in Nederlands-Indië, dochter van Eldert Ongewassen (1687). Haar familie wordt beschreven op de pagina Familie Ongewassen. Hun wettige kinderen zijn:

  1. Johanna Henriëtte Breekpot (1738, Jalaksana, Kuningan, West Java, Indonesië - 1780, Batavia, Indonesië), huwt Jacobus Johannes Craan (1728) in 1753.
  2. Egedia Cornelia Maria Breekpot (tussen 1735 en 1740 - overleden vóór 1766), huwt in 1756 Reijnier van Oosterhout, koopman en secretaris van het Collegie van heeren boedelen.

Cornelis Breekpot overlijdt in 1770 in Batavia op de ouderdom van 60 jaar. Zijn vrouw Margaretha Sophia Ongewassen is al 27 jaar eerder op ca. 38-jarige leeftijd overleden (1743), waarna geen nieuw huwelijk van Cornelis bekend is. Zij zijn beiden begraven op het Hollandse Kerkhof in Batavia, in de (voormalige) familiegrafkelder die Breekpot daar heeft laten bouwen.

[bewerken] Van assistent tot commandeur

Cornelis Breekpot komt op 18-jarige leeftijd als assistent in dienst bij de Kamer van Zeeland van de VOC. Oktober 1728 vertrekt hij met het schip de Duynbeek naar Indië. Hij komt 6,5 maanden later, na een tussenstop van drie weken in Kaapstad, aan in Batavia (1729). Zijn carrière bij de VOC loopt voorspoedig. In a nutshell:

De steen van de voormalige familiegrafkelder waar Cornelis Breekpot rust. Het opschrift luidt; Hier Onder Rust D'oud Mallabaars Commandeur Corn. Breekpot En Familie. Ook zijn dochter Johanna Breekpot en schoonzoon Jacobus Johannes Craan waren in de kelder begraven. Foto: privé-archief T. de Haan, Delft.

In 1749 wordt hij gelicenseerd (gerepatrieerd) met het VOC-schip Elswoud naar Nederland. De reden daarvan is niet bekend. Hij is ca. 39 jaar oud, heeft zijn vrouw 6 jaar eerder verloren, zal niet meer hertrouwen en zit met enkele kinderen. De terugreis duurt ruim 7 maanden.

Amper twee jaar later, in 1751, voert hij weer naar Indië met het schip De Snoek, ditmaal niet als assistent maar als koopman. Het zal een one way ticket worden; hij keert niet meer weer. Zijn ster rijst nu nog sneller in Indië:

  • 1753 schepen van Batavia.
  • 1755 eerste administrateur van het graanmagazijn;
  • 1764 opperkoopman.
  • 1764 VOC-commandeur van Malabar in Voor-Indië. Hij verblijft ca. 4 jaar in Cochin tot 1768.

In 1769, na het hoogtepunt van zijn carrière als commandeur, keert hij terug naar Batavia en overlijdt aldaar in 1770. Hij is begraven vanuit zijn tuinhuis aan de weg van Sontar in de door hem gekochte grafkelder op het Hollands kerkhof aan de zuidoostelijke kant (nr. 10) op 14 januari 1770.

Deze begraafplaats, Tanah Abang of Weltevreden, is niet meer en wat overblijft staat in het Taman Prasasti Museum. De inmense grafsteen van Cornelis Breekpot is er nog; ingemetseld in een muur bij de ingang van het museum in de straat Jalan Tanah Abang 1 in Jakarta.

[bewerken] Met een geheime brief naar Cochin

Zicht op Cochin vanuit de landzijde.
De geopolitieke situatie in Voor-Indië in 1770, ca. 4 jaar voordat Breekpot commandeur wordt van Malabar. De vestigingsplaats Cochin (blauwe pijl), tegenwoordig Kochi is het hoofdkwartier van Malabar. De Engelsen rukken gestaag op vanuit het noorden en beheersen de Bengalen en grote delen van de Indiase kust. Ceylon (Sri Lanka) is een VOC-wingewest dat al meer dan honderd jaar in bezit is, nadat de Portugezen rond 1658 geheel zijn verjaagd. Ze houden stand in enkele kustplaatsen van India zoals Goa. Alleen de belangrijkste bezittingen zijn gekleurd; Nederlands = oranje, Brits = geel, Portugees = groen, Frans = blauw.

Voor Breekpot is het commandeurschap van Malabar (1774 - 1778) een ongebruikelijke career move. Hij is vermoedelijk gevraagd door de Compagnie en doet het om hen te behagen. Wellicht ziet hij het als zijn laatste opdracht (hij is 54 jaar oud) voordat hij terug naar huis kan met zijn verzamelde rijkdom. Hij overlijdt echter in Batavia twee jaar na terugkeer van Cochin.

Als hij commandeur wordt, staan Ceylon en delen van de Indiase kust, waaronder Malabar, al zo'n honderd jaar onder het gezag van de VOC. De gebieden worden samen aangeduid als Voor-Indië.

India was na de ineenstorting van het Mogolrijk rond 1740 uiteengevallen in vazalstaatjes, en de koloniale mogendheden profiteren van deze situatie. De Engelsen, met hun East India Company opgericht in navolging van de VOC in 1600, beheersen de Bengalen, tegenwoordig Bangla Desh, en grote delen van de Indiase kust, en zijn bezig met een gestage expansie.

Ceylon is na het verjagen van de Portugezen (1658) geheel onder controle van de republiek en omgevormd tot een wingewest. De exportgoederen zijn kaneel, olifanten, parels en betelnoten, waaruit het genotmiddel areek wordt gemaakt. Kaneel is voor de VOC veruit het belangrijkste product omdat dat nergens anders geleverd wordt. Ook kleding en hout worden verhandeld.

Malabar, de Indiase peperkust, wordt vijf jaar later (1663) veroverd op de Portugezen. Een stuk of vijf Nederlandse handelscomptoiren (handelsposten en vestigingen) aan de kust zijn losjes met elkaar verbonden; het land erachter is namelijk van Indiase krijgsheren. Het tropische gebied is rijk aan meertjes, riviertjes en kanalen. Vanuit de comptoiren van Malabar wordt levendig gehandeld. Vooral in peper en textiel, maar ook kaneel, kardamon en parels.

Gouverneur-Generaal Petrus Albertus Van der Parra geeft Breekpot een lastige opdracht mee naar Cochin; ontzet de huidige commandeur uit zijn ambt en neem het zelf over.

De vesting Cochin is het hoofdkwartier en zetel van de commandeur. Cochin is destijds de grootste en enige ongedeelde vestiging in India, en derde in grootte na Batavia en Colombo.

In september 1764 verlaten Cornelis Breekpot en Francis van Abscouw Batavia voor een speciale missie naar Malabar. Ze zetten koers naar Cochin met het schip Kroonenburg en dragen een beladen brief met zich mee van Gouverneur-Generaal Petrus Albertus Van der Parra. De huidige Commadeur Godefried Weyerman en zijn tweede man Johan Anthony Sweers de Landas moeten namelijk worden ontheven van hun functie en Breekpot zal het bestuur overnemen.

Weyerman en zijn raad verwelkomen de afgevaardigden van Batavia, onwetend van de inhoud van de geheime brief. Weyerman en Sweers de Landas worden beschuldigd van verduistering en persoonlijke verrijking, en gesommeerd naar Batavia terug te keren.

Dat laatste loopt blijkbaar met een sisser af; Weyerman bemoeit zich nog lang, ongevraagd en voor de VOC onwelgevallig, met het politieke wel en wee van Cochin.

[bewerken] Commandeur in VOC's achilleshiel

De nieuw aangestelde opperkoopman Cornelis Breekpot is duidelijk minder een Indiakenner dan Weyerman. Sterker; hij is de enige van de tien commandeurs van Malabar uit de tweede helft van de achttiende eeuw, die geen enkele ervaring ter plaatse heeft gehad in het Indiase subcontinent. Velen van hen hebben eerder gediend in Ceylon of Surat of beide plaatsen, en zijn ook overleden in Indië.

Het voormalig woonhuis van de commandeurs van Malabar, waaronder Breekpot, in Cochin heet nu Bolgatty Palace en is een luxe hotel. Het is gebouwd in 1744 en ligt op een eiland tegenover Fort Cochin, de vesting en hoofdkwartier. Hoewel verbouwd door de Engelsen behoudt het nog originele elementen, zoals het VOC-schild in de centrale hal en een aantal ramen. Foto/afbeelding: Wikipedia.
Cochin komt al voor op een oude kaart van Voor-Indië van Bertius (1598). Alleen de proporties kloppen nog van geen kanten.

Voor de achterdochtige VOC is het van wezenlijk belang om een Batavia-trouwe dienaar aan te stellen. De compagnie heeft het niet zo op Weyermans eigenzinnige koers in Cochin. Van Breekpot wordt verwacht dat hij, als outsider zonder eigen belang in Cochin, de corruptiezaak waar Weyerman bij betrokken is stevig aanpakt en het netwerk erachter ontrafelt.

De controverse tussen Batavia en Cochin zit diep. Voor de VOC heeft Malabar economisch ingeboet door het verlies van het pepermonopolie; Arabische kooplieden smokkelen peper en verkopen het aan de Engelsen, lokale vorstendommen werken steeds minder mee en proberen een graantje van de peperhandel te pikken. De VOC ziet alleen nog de strategische waarde van de Malabarkust om te verhinderen dat de Portugezen deze als uitvalsbasis kiezen om Ceylon te heroveren.

Zo niet het lokaal bestuur en de hechte gemeenschap van de koloniale inwoners, vaak ook al daar geboren. Uit lijfsbehoud, maar ook gevoed door kennis van -en goede relaties met- de lokale Indiase koninkrijkes, breiden ze hun activiteiten uit. Meer en meer controleren ze ook het achterland en als landeigenaren innen ze belasting.

Het tegenwoordige Kochi (onder) met een metropool van 2,5 miljoen mensen, lijkt in niets meer op het Cochin van 1755 (boven), 9 jaar voordat Breekpot er commandeur wordt. Een paar koloniale Nederlandse huizen staan nog overeind in Fort Kochi (oranje pijl).

Weyermans eigenzinnige koers is dus een doorn in het oog van Batavia, die Cochin vooral kort wil houden. De ontslagen Weyerman heeft voor zijn val nul op het rekest gekregen van de Hooge Regering bij het verzoek om versterking voor de lokale heerser Haider Ali. Het is zijns inziens strategisch van belang om andere vorsten in toom te houden, die weer gelieerd zijn aan de Engelsen en de Portugezen. Maar de Compagnie zit helemaal niet te wachten op meer strijdgewoel in een economisch minder belangrijk deel van Nederlands-Indië; het heeft de eigen handen vol aan opstanden in zowel Java als Ceylon.

Breekpot stelt zich na zijn installatie zeer kritisch op tegen het tot dan toe gevoerde beleid en bestuur, en meent zelfs dat Cochin niet langer geschikt is voor de inzameling van peper, het belangrijkste handelsproduct. De uitgaven aan handel en verdediging moeten daarom verlaagd worden.

Het grootste deel van zijn ambtstermijn brengt Breekpot door met het informeren van Batavia over de ontwikkelingen ter plaatse in Cochin, en vooral door dingen niet te doen. Hij minimaliseert of stelt noodzakelijk onderhoud uit aan het fort, ontwijkt verzoeken tot onderhandeling met de opkomende sultan haider Ali, en houdt zich strikt neutraal.

Op 4 maart 1768, net voor het einde van de Eerste Brits-Mysorse oorlog, wordt Breekpot verlost van wat klaarblijkelijk een weinig succesvolle bestuursperiode is. Deze oorlog markeert het begin van de snelle gebiedsuitbreiding van de Britten in India. Breekpot was ambitieus begonnen maar heeft de positie van de Compagnie noch de handel verbeterd.

Een andere denkwijze die opgang doet is dat deze aanpak juist realistisch was. Nederland was een force in decline in Europa en zou het getalsmatig nooit uithouden tegen de Engelsen en Fransen in India. Het was dus alleen onnodig uitstel voor iets dat onvermijdelijk was; Malabar gaat in 1795 over in Britse handen.

[bewerken] Het testament; Pieter, Pamela en Anna

Reinier de Klerk, was getuige toen Cornelis Breekpot zijn testament opmaakte in 1767. Hij wordt een van de 4 executeurs en tevens voogd van de onechtelijke kinderen van Cornelis Breekpot. (Werk geattribueerd aan Franciscus Josephus Fricot, ca. 1777 , Rijksmuseum Amsterdam).

Twee jaar na terugkeer uit Cochin sterft Cornelis Breekpot in Batavia. Hij zal patria niet meer zien om daar te genieten van zijn verzamelde rijkdom.

Op de dag van zijn overlijden, 13 Januari 1770 - hij ligt in het sterfhuis- , komen zijn beide schoonzonen, Jacobus Johannes Craan en Reijnier van Oosterhout, naar het bureau van notaris Herman Scheltus in Batavia om het testament van Cornelis Breekpot te openen.

Beide heren overhandigen de notaris een gesloten papier, de testamentaire acte die Cornelis Breekpot een kleine drie jaar eerder heeft opgesteld (19 augustus 1767). Het is verzegeld op vier plaatsen met rode lak. Herman Scheltus breekt de zegels open en leest het testament voor, terwijl het getranscribeerd wordt (op schrift gesteld).

Het testament van Cornelis Breekpot benoemt zijn dochter Johanna Henriëtte Breekpot als universele erfgename. Beide schoonzonen worden verzocht executeur testamentair te zijn, naast twee andere heren:

  • Reijnier (Reinier) de Klerk (wikipedia), langdurig lid van de Raad van Indië en van 1778 tot 1780 gouverneur-generaal van de VOC. Hij was ook getuige bij het opstellen van de acte.
  • Willem Vincent Helvetius, gehuwd met de dochter van Cornelis' schoonzoon Jacobus Johannes Craan.

Dat er vier executeurs worden aangezocht had misschien te maken met de omvang van zijn erfenis, of er speelde misschien achterdocht. Het zal niet als verrassing zijn gekomen.

Detail uit de transcriptie (overgeschrevene) van het testament van Cornelis Breekpot. Ongeveer de de helft van het stuk handelt over de legaten aan zijn onechtelijke kinderen, hun vrij gegeven moeders en een enkele slavin.

Mogelijk wel verrassend zijn de intieme onthullingen over zijn huishouden. Breekpot is namelijk gul met legaten aan zijn buitenechtelijke kinderen, hun moeders en een enkele vrijgemaakte slavin. De details van de legaten geven een goede inkijk in de onderlinge verhoudingen binnen zijn huishouden, zaken die naar de normen op het Nederlandse vasteland tenenkrommend moeten zijn geweest.

Breekpot heeft drie onwettige kinderen. Pieter Stopkeerb is het kind van de vrij gegeven vrouw Radeen. Pamela en Anna Stopkeerb zijn dochters van de eveneens vrij gegeven vrouw Rachel. Rachel is voordat de acte werd opgemaakt (1768) al overleden.

[bewerken] Ruim bedeeld

Pieter Stopkeerb erft 1.500,- Rop, zijn halfzusters Pamela en Anna respectievelijk 1.500,- en 2.000,-. De valuta Rop. staat voor de Ropij, de munt die tussen 1746 en 1766 in Batavia geslagen werd. De zilveren ropij wordt eenmaal genoemd in het testament, verder alleen Rop. Het had een waarde van iets meer dan een Nederlandse gulden en is de voorloper, in naam althans, van de tegenwoordige roepie.

Omgerekend naar huidige koopkracht volgens de koopkracht calculator is de munt tegenwoordig ongeveer twintig maal meer waard. Pieter en Pamela krijgen dus het equivalent van wat nu € 32.000,- zou zijn. Anna is duidelijk favoriet, misschien de jongste van het stel; ze erft wat nu meer dan € 42.000,- zou betekenen.

Een zilveren ropij, geslagen in 1799.

De moeder van Pieter Stopkeerb, Radeen, ontvangt ook een -weliswaar kleiner- geldbedrag van Rop. 500,-. Amelia, mijn vrij gegeven slavin ontvangt Rop. 100,-. Frappant is dat de wettige schoonzoon van Cornelis, de weduwnaar Reijnier van Oosterhout, hetzelfde bedrag ontvangt als Pieter en Pamela, namelijk Rop. 1.500,-.

Naast het geld mogen de begunstigden slaven meenemen uit de boedel van Cornelis Breekpot. Pieter Stopkeerb heeft recht op de slave jongen in name Inlij van Mallabaar en twee Mallabaarse slavenjongens uit de inboedel, zelf uit te kiezen. Ook Pamela krijgt toebedeeld een slaven meijd genaamd Soenting, een zelf uit te kiezen slavin uit zijn boedel en een jongen uit Bali.

Hoe het zit tussen Cornelis Breekpot, zijn vrouwen en zijn nazaten en hun huwelijken, complex ja.

De volwassen Radeen is de enige die, naast de Timorese slavin, genaamd Amora, zoveel slaven en slavinnen mag meenemen als zij wil, maar wel met de aantekening dat de waarde daarvan in mindering wordt gebracht van haar legaat. De onechtelijke kinderen krijgen geen materiële goederen mee, anders dan hun kleren en sieraden. Het testament daarover bij Pamela:

En voorts alle de gemaakte kleederen goud en zilver met eenige snoertjes paarlen en oorringeltjes met diamantjes zoo als deselve door dat kind gedragen zijn, en tot het lijf van haar behooren.

De kinderen worden tot hun mondigheid (meerderjarigheid) onder voogdij geplaatst van Reijnier de Klerk (wikipedia) en Willem Vincent Helvetius. Ze worden verzocht de legaten in beheer te houden en de kinderen een christelijke opvoeding te geven.

Opvallend is dat Cornelis aangeeft een stille en modeste lijkstatie te wensen nadat hij overleden is, maar daarbij expliciet vastlegt bij iedere begunstigde, -of het nu Pieter, Anna of de vrijgemaakte slavin Amelia is- dat eenieder voor zijn uitvaart naar behoren gekleed zal worden, betaald uit zijn boedel en zonder enige korting op het contante legaat.

[bewerken] Breekpot wordt Stopkeerb

Waarom krijgen de kinderen die Cornelis Breekpot verwekt bij Indische vrouwen in zijn huishouden zo'n rare naam? Pieter, Pamela en Anna Stopkeerb. Cornelis heeft hen zeer vermoedelijk geadopteerd.

Studioportret eind 19e eeuw van een Indo-Europese familie, NIET gerelateerd aan Cornelis Breekpot. Bron; Tropenmuseum

Volgens de Nederlandse Familienamenbank was het in Nederlandsch-Indië sinds 1769 officieel mogelijk voor een Europese man om een onchristelijk kind van een ongedoopte inlandse vrouw bij notariële akte te adopteren.

De adoptie stond gelijk aan een wettige geboorte en stoelde op het Romeins recht. De adoptie zorgde er voor dat het adoptiefkind voortaan als Europeaan werd beschouwd. Bij Cornelis moet de adoptie wel eerder, namelijk 1768 of daarvoor, hebben plaatsgevonden. Deze vorm van adoptie werd in 1848 alweer verboden.

Deze kinderen moesten goed onderscheiden worden van je wettelijke kinderen, van belang bij bijvoorbeeld erfkwesties. Daarom kregen ze vaak een fictieve achternaam mee. Die praktijk heeft tot vele curieuze omgekeerde of vervormde familienamen geleid, op basis van de naam van de natuurlijke vader.

De adoptiefkinderen van Cornelis Breekpot werden dus Stopkeerb. Andere voorbeelden zijn Rhemrev (Vermehr) en Kijdsmeir (Van Riemsdijk), zie ook paragraaf Van Riemsdijk wordt Kijdsmeir. Van de drie onechtelijke kinderen is weinig bekend met uitzondering van Pieter Stopkeerb (zie paragraaf Pieter, Indo-Europese scribent en Pamela Stopkeerb.

Frappant is dat Cornelis Breekpot aan het einde van zijn Commadeurschap, op 1 januari 1779, nog een kind doopt genaamd Maria, waarbij genoteerd wordt; vader onbekend.

Pamela's echtgenoot wordt beschuldigd van heling van musketten. Plaatje: VOC-dienaar met musket

Twee mogelijkheden; hij doopt uit hoofde van zijn functie en/of Maria is zijn onechtelijk kind.

[bewerken] Pamela en de musketten

Pamela Stopkeerb (in het testament (abusievelijk als Camela aangeduid) huwt in Batavia op 5 October 1775 met de 19-jarige Dirk Wolff, assistent, en uit Cochin afkomstig.

Wolff komt in 1778 ook voor in de archieven van Cochin als resident, maar is verwikkeld in een rechtszaak. Hij wordt beschuldigd van persoonlijke verrijking; hij zou 25 VOC-musketten, handvuurwapens en voorlopers van het geweer, verkocht hebben aan Joodse handelaren onder het mom dat ze zijn eigendom waren. Het geval is kenmerkend voor hoe de wijdverbreide onofficiëlele handel functioneerde in het hechte netwerk van VOC-ambtenaren en inheemse kooplieden in Cochin.

[bewerken] Pieter, Indo-Europese scribent

Pieter Stopkeerb is in 1777 scriba en luitenant ten Comptoire Cheribon. Naamboekje van de Indiasche regeeringe op Batavia, uitgave 1792

Pieter Stopkeerb komt een aantal keren voor in de archieven. De kans dat er een andere Pieter Stopkeerb in Nederlands-Indië rondwandelt is klein; hij is dus zeer vermoedelijk de onze. Hij bekleedt administratieve functies, zoals die van scriba, ook scribent; een schrijver/secretaris/notulist.

Van 1777 tot en met 1791 is hij gelegerd ten Comptoire Cheribon, het tegenwoordige Cirebon in West-Java. De post diende eerst voor de koffiehandel en later voor de pepercultuur.

  • 1777 Scriba, vendring, boekhouder, luitenant
  • 1798 Ouderling
  • 1791 Scriba
  • 1797 Commissaris van Huwelyksche- en Kleine Gerichts-zaken.

[bewerken] Drager bij Riemsdijks uitvaart

Ordinaire Klerk Pieter Stopkeerb is aanwezig bij de uitvaart van de oud-gouverneur Jeremias van Riemsdijk in 1777. Hij is een van de 12 ambtsdragers die naast de lijkkoets marcheren en de kist ter aarde bestellen, waaronder ook Joost Breekpot, vermoedelijk familie.

Pieter Stopkeerb, de Indo-Europese zoon van Cornelis Breekpot, is in 1777 een van de 12 lijkdragers bij de uitvaart van oud gouverneur Jeremias van Riemsdijk. Hij wordt eerder genoemd dan zijn vermoedelijke familielid Joost Breekpot.

Pieter Stopkeerb zal een goede band hebben ontwikkeld met de van Riemsdijken; de zoon van Jeremias van Riemsdijk was immers zijn voogd. De plechtigheid wordt in detail beschreven, acht pagina's lang, in de Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken, uitgave 1778. Enkele fragmenten:

(...) Hier na zal het Lyk van den Gouv. Gener. overdekt meteen zwart fluweel bekleed tot aan de grond en aan wederzyden behangen met agt Wapenschilden van Zyn 'Edelheid', in de Lykkoets aan de hand gedragen wordende door twaalf gequalificeerde Comp. Dienaars en Burgers, met behulp van dertig ordinaire dragers uit de Militie, die alle ter zyde van de Lykkoets zullen marcheeren, en het Lyk weder uit de koets op het Kerkhof dragen en in het Graf nederlaten ;
(...) zullende de voorschreeven gequalificeerde Dragers bestaan in de volgende, als: de Oud Weesmeester, Jacobus Rossieaux; de Onderkoopmans, Gose Theodoor Vermeer, Johannes Freyss, Mr. Johan Victor Heidfelt, Fredrik Baron van Wurmb, Ary Huysers, Jan Reynier Coortzen; de Ordinaire Klerken, Pieter Stopkeerb, Chriftiaan Ferdinand Burry en Hendrik Isaac Guittart, de Boekhouders, Cornelis Eekhout en Joost Breekpot.

Onze voorvader Jacobus Johannes Craan, schoonvader van Van Riemsdijk zoon, is ook present. Hij wordt vermeld als:

Raad Extraordinair van Nederlands Indië, Commissaris politicus by den Eerw. Kerkenraad , Eerste Buyten Regent van Comp. Hospitalen, en Directeur van de geprivilegeerde Amfioen Sociëteit.

De carriere van Pieter Stopkeerb laat zijn dat Indo-Europeanen, mits van goede antecedenten voorzien, een kans kregen in het apparaat van de 18e eeuwse VOC op te klimmen. Ook voorvader Jacobus Johannes Craan laat dat zien in de paragraaf Van kindsoldaat tot hoge Indische bestuurder.

[bewerken] Bronnen en verantwoording

  1. Zeitschrift des Aachener Geschichtsvereins 1962/-63 blz. 415, nr. 228.
  2. Zeeuwse eilanden 1753 f. 134, 1754 f. 27
  3. Arch. Doopsgez. Gem. Middelburg 50, p. 7
  4. Nederlandse Leeuw 1962 k. 177, 1969, 1986
  5. "Zonder eigen gewinne en glorie" door Mr. Iman Wilhelm Falck (1736-1785), gouverneur en directeur van Ceylon en Onderhorigheden
  6. Arch. Doopsgez. gem. Middelburg, inv. nr. 26, stuk 2.
  7. Cornelis Breekpot's testament van 12 sept. 1743 (Arsip Nasional Djakarta, notaris Petrus Dobbelaar, nr. 34940)

[bewerken] Fotogalerij Familie Breekpot

  • Malabar, ofwel de Peperkust ligt aan de zuidwestelijke kust van India. Kaart van Rigobert Bonne uit zijn Atlas Portatif, Paris, 1780-81.

  • tekst

  • De geopolitieke situatie in Voor-Indiëca. 35 jaar voordat C. Breekpot commandeur wordt van Malabar in West-India met vestigingsplaats Cochin (blauwe pijl). De Engelsen zijn al sterk opgerukt vanuit het noorden en beheersen grote delen van de Indiase kust en de Bengalen. De Nederlanders hebben Ceylon (Sri Lanka) al lang in bezit nadat ze de Portugezen rond 1658 verjaagd hebben. De Portugezen houden stand in enkele kustplaatsen van India.

  • Malabar, ofwel de Peperkust in het zuidwesten van India. Hier een kaart die Joh. Wilh. de Graaf maakt in 1767opgenomen uit Ordre van den E. Achtbaaren Heer C. Breekpot, Commandeur der Kuste Malabar, enz.. Geheel links Cochin, waar Breekpot en zijn gouvernement resideerden. De kaart moet eigenlijk een kwartslag gedraaid worden met de klok mee; de zee ligt ten westen en Cochin in het noorden.

Overgenomen van "http://gallusmagnus.nl/index.php?title=Breekpot,_Familie&oldid=49724"
Persoonlijke instellingen
Naamruimten
Varianten
Handelingen
Navigatie
Hulpmiddelen