Rijshouwer, Familie
Inhoud |
De Rijshouwers; molenaars en distillateurs uit Zuid Holland
Deze pagina beschrijft de voorouders van Regina Rijshouwer, de moeder van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker. Hieronder worden ze beschreven langs de mannelijke opvolgingslijn, met aan het einde stambomen. Bob Ekker is de 'eerste generatie', haar moeder de tweede en zo achteruit tellend. De Rijshouwers zijn traceerbaar tot het midden van de zestiende eeuw. Van de vroegste generaties is weinig bekend dan jaartallen en plaatsnamen, en het feit dat ze molenaars zijn. Het inbedrijfnemen of overnemen van een molen werd minutieus geregistreerd. In de latere generaties stapt men over op het branden en distilleren; een logische stap als je gemalen koren tot je beschikking hebt. Hier de vroegste vijf generaties.
- Lenaert Reyshouwer, de tiende generatie, werd geboren in 1565 in Schoonhoven. Hij was getrouwd met een dochter van de heer Joosten.
- Cornelis Reyshouwer, de negende generatie, werd geboren in 1597 in Dordrecht. Hij overleed in 1630 in Dordrecht op een leeftijd van 33 jaren. Hij was getrouwd met Stijntgen Vonck.
- Leendert Molenaer/Rijshouwer, de achtste generatie, werd geboren in 1625 in Dordrecht. Hij overleed in 1691 in Dordrecht op een leeftijd van 65 jaren. Hij was getrouwd met Grietje.
- Cornelis Rijshouwerde, de zevende generatie, werd geboren in 1672 in Dordrecht. Hij overleed in 1719 in Puttershoek op een leeftijd van 47 jaren. Hij was getrouwd met Barbara Houtingh. Van 1704 tot 1719 is bekend dat hij korenmolenaar was op de molen De LELIE te Puttershoek (CHECK; bestaat die nog?)
- Arie Rijshouwer, de zesde generatie, werd geboren in 1699 in Dordrecht. Hij overleed in Goidschalxoord. Hij was getrouwd met Antonetta Hartgoet, ook Hertgoet genoemd. Bekend is dat hij in 1720 korenmolenaar in Goidschalksoord, Heinenoord is
- Pieter Rijshouwer, de vijfde generatie, werd geboren in 1728 in Heinenoord. Hij overleed in Papendrecht. Hij was getrouwd met Teuntje de Jong, dochter van Arie de Jong en Aagje van der Lek. Bekend is dat hij in 1759 molenaar was in Papendrecht.
Johannis Rijshouwer (1770)
Johannis Rijshouwer, vierde generatie en overgrootvader van Regina Rijshouwer, werd geboren in 1770 in Papendrecht. Hij kwam uit een gezin met 12 kinderen. Hij overleed in 1851 in Rotterdam op een leeftijd van 81 jaren. Hij trouwde in 1795 in Oud-Beijerland met Adriana van der Sijden. Zijn vrouw Adriana was dochter van Jan van der Sijden, en Elisabeth Troost. Zij werd geboren in 1767 in Heienoord en overleed in 1841in Rotterdam op een leeftijd van 73 jaren. Johannis en Adriana kregen acht kinderen, waaronder;
- Jan Rijshouwer (1797 Zegwaart - 1851)
- Teuntje Elisabeth Rijshouwer (1802 - 1858)
- Pieter Rijshouwer (1809 - 1848), later gehuwd met Anna Pietronella ( Pitronella ) Knops ( 1791-1864 ), woonachtig te Nieuwkuik.
Johannis is korenwijnbrander en eigenaar van de korenwindmolen De Lelie en (check: is dit in Goidschalxoord, Heinenoord?). In 1829 verkrijgt hij drie huizen in Rotterdam van de erfgenamen van koopman Franciscus Marinus Netscher; een huis aan de Stadssingel buiten de Goudsche Poort en twee huizen met loods, tuin en plaats aan de Stadssingel NZ, buiten de afgebroken Goudsche Poort wijk O, 55. Deze huizen waren onderpand voor een schuld die Netscher had uitstaan bij Johannes Rijshouwer; 3200 gulden, destijds meer geld dan de waarde van de drie huizen samen. Grappig dat de zoon van Netscher, Pieter Marinus Netscher, een van de 'vooraanstaande vrienden' wordt van Johannis' zoon; de brander Jan Rijshouwer. Over Netscher blijken talloze boeken geschreven te zijn.
Zijn broer Arij Rijshouwer (1762) is ook molenaar. Van 1833 tot 1839 drijft hij 'De Oranjeboom' in Dordrecht blijkens een hypothecaire schuldverordening. De molen is eigendom van de heer Van Waardhuyzen en is de 19de eeuw afgebroken. Het lag in wat nu het centrum is aan de Spuiweg.
Jan Rijshouwer (1797)
Jan Rijshouwer, derde generatie en grootvader van Regina Rijshouwer, werd geboren in 1797 in Zegwaart, dat nu een deel is van Zoetermeer. Hij overleed in 1851 in Rotterdam op een leeftijd van 54 jaren. Hij trouwde met Johanna van Vollenhoven in 1827 in Rotterdam. Zijn vrouw Johanna was de dochter van Cornelis van Vollenhoven en Maria Elisabeth Havelaar. Zij werd geboren in 1806 in Rotterdam, en overleed in 1850 in Rotterdam op een leeftijd van 44 jaren. Bekend is dat zij twaalf kinderen krijgen, waarvan van een aantal verder niets bekend dat een geboortejaartal. dat kan duiden op veelvoorkomende vroegtijdige dood van kinderen zoals bij zijn tijdgenoot Johann Carl Swertz. Van de volgende kinderen is in ieder geval bekend dat ze de volwassenheid bereiken;
- Adriana Johanna Rijshouwer (1828 ), trouwt in 1853 met Johannes Adrianus Boogaard (1823) in Rotterdam
- Cornelia Rijshouwer (1833 Rotterdam - 1904 Bonn)
- Jakob Peter Rijshouwer (1839 Rotterdam - 1882 Utrecht)
- Willem Jan Rijshouwer (1846)
De branderij en distilleerderij
Jan Rijshouwer komt uit een molenaarsfamilie die in Rotterdam en omstreken een aantal molens bezit. Hij is een grote man voor die tijd (1.69 m), heeft een ovaal gezicht, rond voorhoofd, bruine ogen, een grote neus, bruin haar en bruine wenkbrauwen, en hij kan schrijven! Hij is grondlegger van de branderij/distilleerderij Rijshouwer die gevestigd is aan de Haagscheveer in Rotterdam, aan de Delftsche Vaart. Deze en veel andere informatie is ontleend aan Eric Eijgelsheim via de website van de familie Engelfriet. In 1832 heeft Jan Rijshouwer Haagscheveer nr. 18 in gebruik als huis en pakhuis. Het pand op nr. 17 (destijds nr. 379) zal tot ca. 1882 het kantoor zijn van de branderij. In hetzelfde gebied is ook de smederij van Bartel Wilton gevestigd, waaruit het latere Wilton-Feyenoord is ontstaan. Na 1882 vindt de familie het na bijna 50 jaar branden en distilleren op deze plek welletjes en verhuist naar de Schiekade 114. Veel familie woont ook in Rotterdam. Zus Teuntje Elisabeth Rijshouwer is gehuwd is met dokter Jan Boogaard en woont aan de Leuvehaven (wijk G, nummer 303).
Kennismaking met de van Vollenhovens
Jan Rijshouwer socialiseert met andere vooraanstaande Roterdammers in de Societeit de Harmonie bij De Doele, achter het Haagscheveer. Het was het brandpunt van het culturele en muzikale leven van Rotterdam. Err werden tentoonstellingen gehouden van schilderijen, handwerk en pluimvee, en De Doele was bekend om zijn Vauxhall, een verlichte tuin met muziek http://www.ad.nl/ad/nl/1401/ad/integration/nmc/frameset/varia/kobala_article.dhtml?artid=rd047124 Zo komt hij in contact met Jacob van Vollenhoven (1788) en diens neef Cornelis van Vollenhoven (1783). Jan trouwt met een dochter van die laatste; Johanna van Vollenhoven. De band met de van Vollenhovens wordt hecht. Twee dochters van Jan en Johanna trouwen met zonen van Jacob van Vollenhoven, Johanna's achterneef. Maria Elizabeth trouwt met Willem Jan van Vollenhoven; Cornelia met Pieter van Vollenhoven. In feite hebben ze alle vier dezelfde voorouder, namelijk Jan van Vollenhoven (1723), Johanna's overgrootvader. Mr. Pieter van Vollenhoven, echtgenoot van prinses Margriet van Oranje-Nassau, is een achterkleinzoon van de Pieter van Vollenhoven die met Cornelia Rijshouwer trouwt. De voorouders van Johanna van Vollenhoven worden verder hier beschreven.
Jan's overlijden
Jan overlijdt op 54-jarige leeftijd. Dat is tragisch voor zijn nog levende vader Johannis (81), die een maand later sterft maar ook voor zijn eigen kinderen. Ze zijn de schok van het overlijden van hun moeder Johanna van Vollenhoven (1850) op 44-jarige leeftijd nog maar amper te boven als vader en grootvader kort achter elkaar overlijden. Vijf maanden voor zijn overlijden schrijft Jan zijn dochters, waaronder Cornelia en woonachtig te Moordrecht, nog een briefje, overgenomen van Eric Eijgelsheim's webpagina's;
- Lieve Kinderen!
- Weder schrijven was mij regt aangenaam. Het is jammer dat 't weder niet beter is. 't is waar, alkeer zal 't wel 't zelfde wezen, doch (...) is het vervelender.
- Ik ben dood verkoude. Grootvader wordt beter, hijzelf vondt zijn toestand bedenkelijk, eenige dagen geleden.
- Mijn vriend Rijckevorsel, heeft op zijn belangstellend verlangen, het portret van Mama wezen zien en heeft er mij van harte mee geluk gewenscht dat het zoo gelijkend was, de oogen waren het sprekend.
- Met Ackersdijk* heb ik afgerekend met f. 155. en voor mijn tevredenheid heb ik ze een Bankje van f. 25. gegeven, na dat vooraf met Maria, te hebben overlegen.
- Ik behoef u niet te zeggen, dat hij er regt mede te vrede en tevens hoogst mede vereerd was. Hij vroeg mij of de Familie te Moordt (Moordrecht?), nog tot geen besluit gekomen was !
- Volgaarne zou ik nog wat langer schrijven, maar ( Blaauw? ) (niet duidelijk leesbaar) iemand komt om mij te spreken.
- Groet de lieve familie van mij. Jans, blijft trouw pillen innemen.
- Uw liefh. Vader !
- J. Rijshouwer.
- Rdam
- 7 Mei 1851
Het portret van Mama Johanna, een jaar geleden overleden, wordt belangstellend bekeken door vriend Rijckevorsel, waarschijnlijk een maatje van de sociëteit de Harmonie; Abram van Rijckevorsel, koopman, politicus en adviseur van Koning Willem II. Bij de uitvaart van Jan Rijshouwer is blijkbaar goed geregistreerd wie aanwezig was. Naast zijn eigen familie zijn er ook klinkende namen zoals 'Baron W. van de Borgh te Zevenbergen, Majoor Oudemans uit Arnhem en weduwe van Vollenhoven, Huize Heijdensteijn bij Renkum.
Neef Jan neemt het over
Na het overlijden van Jan wordt het bedrijf voortgezet door zijn neef, die ook Jan heet. Hun vaders zijn de twee broers Johannes en Arij. Vaak voegen personen uit die tijd de voornaam van de vader erbij, een stuk makkelijker om mensen uit elkaar te houden toen de keuze aan namen nog beperkt was (nog geen Noa, Hopper, Infinity of Saharah-Jane). het bedrijf gaat dus over van Jan Johanniszn. Rijshouwer (zoon van Johannis) naar Jan Arienszn. Rijshouwer. In 1853 wordt de firma Rijshouwer & van Vollenhoven opgericht, waarin Jan Arienszn. Rijshouwer in deelneemt samen met L. J. van Vollenhoven. De firma dient ten behoeve van enig onroerendgoed en de branderij / distilleerderij.
Op de website van de familie Engelfriet publiceert Eric Eijgelsheim veel verhalen uit die tijd; Jan Arienszn. was namelijk huisbaas van zijn voorouders. Hij verhuurde etagewoningen aan het Haagscheveer naast en boven zijn zaak, die opgesplitst waren in piepkleine ruimten voor meerdere families, destijds heel gangbaar. Het zijn vermakelijke taferelen die de tijdgeest goed weergeven. Op deze website staan deze verhalen op een eigen pagina van Eric Eijgelsheim
Handligting
Willem Jan Rijshouwer (1846) is de jongste zoon van de 12 kinderen van Jan en Johanna. Als deze beiden overlijden (1951) is hij pas 5. Als hij 20 is wordt er 'handligting' voor hem aangevraagd bij de kantonrechter. Daarmee krijgt hij als minderjarige wegens bijzondere omstandigheden toch de rechten van meerderjarigen. Het is niet bekend waarom handligting wordt aangevraagd. Voor een huwelijk mag je als man 18 jaar zijn; voor vrouwen geldt een grens van 16 jaar, in Nederlands Indië 15 jaar. Je hebt echter wel de toestemming nodig van je ouders als je jonger bent dan 30. Willem Jan is Commissionair in Assurantiën in Amsterdam en wordt misschien beperkt door het feit dat de leeftijd voor meerderjarigheid in familierechtelijke en vermogensrechtelijke zaken hoger is, namelijk 25 jaar.
Jakob Peter Rijshouwer (1839)
Jacobus Petrus (Jakob Peter) Rijshouwer is de vader van Regina Rijshouwer en grootvader van Bob Ekker. Jakob Peter is geboren in 1839 in Rotterdam. Hij huwt Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus in 1866 in Delftzijl. Betsy is geboren in 1847 in Delftzijl. Zij is de dochter van Hermannus Johannus Offerhaus en Hillechien (Giene) Stratingh. Elizabeth Frederika (Bob) Ekker is vernoemd naar deze grootmoeder Betsy. Van vier kinderen is bekend dat ze de volwassenheid behalen:
- Johan Rijshouwer, Johan (1867 Vlissingen - ??)
- Regina Rijshouwer (1869 Leiden - 1954 Den Haag)
- Hermanus Johannes Rijshouwer (1874 - 1903 Utrecht)
- Cornelis Jan Rijshouwer (1877 Nijmegen - ??)
Bij zijn trouwen is de 27-jarige Jakob Peter Rijshouwer nog 2e Luitenant der Artillerie. Drie jaar later, bij de geboorte van zijn dochter Regina, is hij 1e Luitenant Vesting Artillerie. Hij overlijdt jong op 42-jarige leeftijd in 1882 in Utrecht. Hij wordt in zijn rouwadvertentie genoemd als gepensioneerd Kapitein der Artillerie. Waarschijnlijk wordt hij vaak overgeplaatst. Zijn kinderen worden in Vlissingen (Johan), Leiden (Regina), Utrecht (Hermanus) en Nijmegen (Cornelis) geboren. Zijn vrouw Betsy overlijdt in 1925 in het huis van haar dochter Regina in Den Haag. Ze is dan al 37 jaar weduwe.
Stamboom Rijshouwer
De stamboom van de familie Rijshouwer. Personen met de achternaam Rijshouwer zijn grijs weergegeven. Er zitten veel Vollenhovens bij vanwege de innige band; zoek de drie huwelijksverbindtenissen! De details zijn het beste te zien door het plaatje aan te klikken en vervolgens op 'volledige resolutie' te klikken.
Fotogalerij Rijshouwer
- 1827 rijshouwer vollenhoven trouwen en tweede zoon.jpg
Twee ongerelateerde annonces; trouwen van Jan Rijshouwer met Johanna van Vollenhoven (1827) en de geboorte van hun tweede dochter Maria Elizabeth (1829)
- Binnenplaats Doele.jpg
De grote binnentuin van de sociëteit de Harmonie, daarvoor van het gilde Sint Joris Doele. Jan Rijshouwer frequenteerde deze sociëteit (begin 19de eeuw)
- Terrein Doelen rotterdam.JPG
De locatie waar destijds de distilleerderij van Jan Rijshouwer stond; Haagseveer 17 aan de Delftsche Vaart, Rotterdam. Er staat 'branderij'. Zie ook de naastgelegen grote binnentuin van de sociëteit de Harmonie, die Jan Rijshouwer frequenteerde (ca. 1850)
De huidige en totaal onherkenbare omgeving van waar waar ooit de distilleerderij van Jan Rijshouwer stond; Haagseveer 17, Rotterdam, achter het oude stadhuis (2014)
Twee van de panden aan het Haagscheveer in Rotterdam waar de distilleerderij van Jan Rijshouwer gevestigd was.Via kruip- en sluipweggetjes (zoals links of de foto) moesten de huurders naar hun krappe ruimtes waar hele families woonden (midden 19de eeuw.
- 1920 haagscheveer rotterdam artists impression.jpg
Het Haagscheveer (links) in Rotterdam waar de distilleerderij van Jan Rijshouwer gevestigd was. Artist's impression op basis van een foto uit 1920 door Jan Sluijter (2014)]]
- 1874 H Rijshouwer overlijdt jong.jpg
De jonge Herman, zoon van Jakob Peter Rijshouwer en Betsy, overlijdt op 4 1/2-jarige leeftijd. In hetzelfde jaar wordt een broertje geboren die dezelfde naam krijgt: Hermanus (1874)
Rouwadvertentie bij het overlijden van Jakob Peter Rijshouwer (1882)
Overlijden van Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus. Ze is al 37 jaar weduwe van Jakob Peter Rijshouwer (1925)
image:binnenplaats Doele.jpg|De grote binnentuin van de sociëteit de Harmonie, die Jan Rijshouwer frequenteerde (ca. 1850)
