Swertz, Familie
De stamboom Swertz
De voorouders van Jan Swertz zijn tot nu toe traceerbaar tot eind 17de eeuw. Hieronder worden ze beschreven langs de mannelijke opvolgingslijn. Ze voeren dus allen de achternaam Swertz. Dank is mede verschuldigd aan Carel Swertz, die een aantal archiefstukken ter beschikking stelde, zoals de “Geboortelijst van de Familie Swertz”, opgesteld door zijn vader, ook Carel geheten, broer van Jan Swertz. Het schoonschrift is moeilijk te lezen omdat we daar tegenwoordig niet meer geoefend in zijn.
De naam Swertz
Vanaf het midden van de 18de eeuw wordt de achternaam in de opvolgingslijn consequent gehanteerd met de schrijfwijze SWERTZ en soms SWERTS. Voor die tijd wordt het aantal varianten groter. In het grensgebied van Noord-Limburg en Duitsland waar de oudste sporen zijn te vinden werden verschillende talen en dialecten gesproken en er was natuurlijk ook geen gestandaardiseerde spelling zoals nu. Het is een wirwar. Soms komt dezelfde persoon met verschillende schrijfwijzen voor. De herkomst van de naam in onduidelijk, maar een (plausibele verklaring) is dat het een bijnaam was voor iemand met donker haar of een donkere huidskleur, verwant aan ons woord zwart of Schwartz in het Duits. De kans is groot dat de naam is overgewaaid uit Duitsland; een bekende Nederlandse familienaam Swarts is bijvoorbeeld afkomstig uit Dortmund. Er zijn veel varianten; Zwart (de), De Zwarte, De Swarte, (de) Swart, De Swaert, De Zwert, De Swer(d)t, (de) Sweert, De Zweert, Swarten, Swerten, (de) Swerts, Sweerts, Zwerts, Zwart(s), Swarts en natuurlijk Swertz. In het Duits heb je dan ook nog varianten met een Umlaut. Carel F A Swertz kwam tot 119 varianten en misspellingen. Zijn dochter Charlotte verzamelde nog eens 23 namen. Leuk is de naam “Smeris”, die op een bestelbon voor J .C.M. Swertz. Deze was namelijk Hoofdinspecteur van Politie.
Heinrich Swertz, de oudst bekende stamvader (voor ca 1685)
De oudst bekende stamvader is Heinrich Swertz, geboren voor ca 1685 en vermoedelijk afkomstig uit Duitsland, gezien het feit dat zijn zoon geboren is in Kervenheim. Hij was getrouwd met Helena Daems en had tenminste één zoon; Hendrik Willem Swertz.
Hendrik Willem Swertz (1704)
Hendrik Willem trouwde driemaal; zijn twee eerste vrouwen overleden vroeg. Hij huwde zijn eerste vrouw Maria Hoen op 20 mei 1729. Samen kregen ze twee kinderen
- Petronella (1730)
- Helena (1732).
Maria overleed 5 dagen na de geboorte van Helena, toen ze vermoedelijk tussen de 25 en 30 jaar oud was. Hendrik Willem hertrouwde een half jaar na de dood van zijn eerste vrouw op 1732 met Gudula Hoogen, die even oud was als hij. Zij was de dochter van Heinrich Hooghen en Catharina Janssen. Gudula baarde vier kinderen:
- Maria (1733), wellicht vernoemd naar de eerste vrouw van Hendrik Willem, ook Maria genoemd.
- Hendrina (1735)
- Jan Hendrik Swertz (1736), de enige zoon en stamopvolger
- Catharina (1737).
Ook Gundula overleed vroeg; drie weken na haar laatste kind. Ze was pas 33 jaar oud. Hendrik Willem hertrouwt voor de tweede maal, nu anderhalf jaar later in 1739 met Margarita Thijssen. Er zijn geen kinderen geregistreerd. Ook is onbekend wanneer Hendrik Willem overlijdt. Zijn laatste vrouw overlijdt 19 jaar na het huwelijk. Alle familiaire activiteit, van huwelijk tot het dopen van de kinderen speelt zich af in Well.
Jan Hendrik Swertz (1736)
Johann Henricus, ook Jan Hendrik of Heinrich genoemd, werd geboren op 23 juli 1736 in Bergen. Hij trouwde Louise Johanna Cristine Steurs (ook Stuers genoemd) in Well (1762). Cristine is ca. drie jaar ouder. Met Cristine kreeg hij acht kinderen, waaronder vijf zoons:
- Franciscus Adrianus Swertz (1763), de oudste is stamvader van Jan Swertz.
- Joannes Franciscus (1767)
- Christina Josepha (1771)
- Ludovica Maria Francisca (1774)
- Lodewijk Johan Jozef (1776)
- Maria Josepha (1778)
- Fredericus Josephus (1780)
- Carolus Henricus (1782).
Allen werden in Well of Bergen geboren. Jan Hendrik en zijn vrouw werden opmerkelijk oud voor die tijd; hij overleed op 26 augustus 1822 in Bergen op een leeftijd van 86 jaar, zijn vrouw met 90 jaar.
Alle burgerlijke gegevens van de Swertzen zijn tot ca. 1800 nauwgezet en in het Latijn bijgehouden in de Rooms-Katholieke doop- trouw- en begraaf-boeken en registers. Wellicht hielp het dat Jan Hendrik van beroep ontvanger ter Secretarie was in het nabijgelegen Blitterswijk. Zijn naam komt ook veelvuldig voor bij registraties van burgerlijke gegevens van andere families. Hij is dan getuige en verrassend genoeg ook heel vaak peetvader. Jan Hendrik wordt ook als organist genoemd.
Franciscus Adrianus Swertz (1763)
Franciscus Adrianus werd geboren op 5 februari 1763 in Well. Hij trouwde Maria Carolina Waarzoek, in 1790 in Bergen. Zijn vrouw komt ook voor onder de naam Eliza, Charlotta, en achternaam Waertsack. Het echtpaar is blijkbaar na het trouwen gaan reizen, getuige de verschillende geboorteplaatsen van de enige twee bekende kinderen:
- Carel Lodewijk Swertz (1791, Goes)
- Johan Godfridus of Godefriedus (1820, Haarlem)
Carel Lodewijk Swertz (1791)
Carel Lodewijk, ook als ‘Carl Ludewig’ geregistreerd werd geboren op 20 november 1791 in Goes. Hij was van beroep koopman. Hij trouwde met een even oude Johanna Catharina Heijer, ook wel Heuer genoemd. Ze hadden 8 kinderen, waaronder 5 dochters. Als koopman verhuisde hij blijkbaar veel. Kinderen werden o.m. geboren in Rostock, Brussel en Parijs:
- Johann Carl Swertz (1815, Rostock, Mecklenburg), de grootvader van Jan Swertz
- Johannes Petrus “Pieter Johan” (1818)
- Maria Louise (1821, Brussel)
- Johanna Petronella (1823, Parijs)
- Johanna Louise (1828, Brussel)
- Wilhelmina Jacoba Huberta (1831)
- Frederik August (1833, Amsterdam)
- Francisca Charlotte (1836)
Carel Lodewijk was, net zoals zijn opa, een lang leven beschoren, bijzonder voor die tijd; hij overleed in Amsterdam toen hij 81 was. Zijn vrouw Johanna Catharina Heijer (Heuer) overleed op een leeftijd van 67 jaren.
Johann Carl Swertz (1815)
Johann Carl werd geboren op 27 december 1815 in Rostock, Mecklenburg. Hij trouwde op late leeftijd (ca. 36 jaar oud) met Sophia Arnolda Maria Hol, een 10 jaar jongere vrouw uit Amsterdam. Ze trouwden op 22 juli 1851 in Amsterdam. Samen kregen ze 13 kinderen, allen geboren in Amsterdam. Van minstens drie kinderen is bekend dat ze jong overleden, van acht is het overlijden bekend op hogere leeftijd. Deze zijn:
- Franciscus Carolus Henricus “Frans” (1852)
- Petrus Adrianus Johannes (1856)
- Maria Carolina Theresia (1858)
- Johannes Fredericus Augustus “Frits” (1862), de vader van Jan Swertz
- Sophia Maria Petronella (1863)
- Carolus Wilhelmus (1864)
- Augusta Henrietta (1866)
- Johannes Henricus Franciscus “Henri” (1869)
Pijnlijk zijn de annonces in de krant van de kinderen die niet overleven: zo was Carolus Johannes Remigius (1854) amper 5 maanden oud bij overlijden, Fredericus Remigius Carolus (1857) zeven maanden, Henricus Johannes (1861) een jaar. Van twee kinderen is alleen de geboortedatum bekend; 1853 en 1859. Het ontbreken van een naam en ieder ander spoor daarna doet vrezen dat ze direct na de geboorte zijn overleden. Een kind kreeg pas bij de doop zijn definitieve naam. Voor Sophia Hol’s huwelijk betekende dit dat ze gedurende 17 jaar bijna ieder jaar een kind baarde. Ze overleed 10 jaar na haar laatste kind op een leeftijd van 53 jaren. Johann Carl overleed 5 jaar later op zijn 68ste.
Johann Carl was van beroep commisionair. UITBREIDEN
Johannes Fredericus Augustus (Frits) Swertz (1862)
Johannes Fredericus Augustus (Frits) werd geboren op 22 juli in Amsterdam. Hij trouwde Catharina Paulina (Cato) Armee op 24 januari 1888 in Utrecht. Cato) Armee was geboren in 1864 in Utrecht, dochter van Johannes Armee en Anna Catharina Sophia Cohu. Ze kregen twee kinderen in Utrecht:
- Joannes Maria Antonius (Jan) (3 april 1897)
- Johan Carel Maria (Carel) (25 oktober 1899)
Frits overleed op een leeftijd van 66 jaren (1929), Cato toen ze 75 jaren oud.
