Sayon, Familie

Versie van 26 sep 2015 om 22:56

Roots in Brugge

De Sayons zijn vroege voorouders van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker. De familie, ook voorkomend onder de namen Sayoen en Saeyoen, is een oud geslacht uit Brugge in de destijds Zuidelijke Nederlanden.

Als Barbara Sayon, dochter van Anthony Sayon, huwt met Caspar van Baerle (1584), verdwijnt de achternaam Sayon bij haar verdere nakomelingen.

Antoon Sayon (voor 1500)

Antoon Sayon is vóór 1500 geboren en vestigt een naam als wever en verkoper van wandtapijten in Brugge, België . Tussen 1520 en 1530 verzorgt hij de gobelins (wandkleden of -tapijten) voor de vergaderruimte van het schepencollege van de Brugse Vrije, een bestuurlijk gebied dat een groot deel van Vlaanderen omvatte. Zijn zoon Vincent heeft zijn bedrijf waarschijnlijk overgenomen.

Geen afbeeldingen van de Sayons; dit schilderij van een welgestelde Burgse familie uit dezelfde periode zal er niet veel naast zitten qua gelijkenis (Jacob van Oost, 1645, Groeninge Museum Bruges).

Drie kinderen zijn bekend:

Vincent Sayon (voor 1542)

Vincent Sayon, zoon van Antoon Sayon, is vóór 1542 geboren in Brugge. Hij huwt Barbara de Wit, ook De Witte genoemd, dochter van Jacob de Witte. Zij wordt jonckvrouwe genoemd. Van Barbara en Vincent zijn 5 kinderen bekend.

Vincent Sayon overlijdt in 1590 in Brugge; zijn vrouw Barbara de Wit een jaar later in 1591.

Magistraat, onderhandelaar en textielondernemer

Zo ziet het huis Groot Vlaanderen dat Vincent Sanyon in 1571 laat bouwen er nu uit. De gevel is van 1717 als gevolg van een decreet dat verplichtte tot het vervangen van alle houten gevelelementen door steen vanwege brandgevaar.

Volgens de publicatie 'Magic is No Magic': The Wonderful World of Simon Stevin van Devreese uit 2007, is Vincent Sayon een opmerkelijk figuur in Brugge.

Vincent Sayon maakt zijn calvinistische gezindheid al vroeg kenbaar en volhardt daarin tot de overgave van Brugge aan de Spanjaarden. Hij is lid van een calvinistische delegatie die toegelaten wordt tot het stadhuis op 3 november 1566 voor een petitie aan de magistratuur, na een verstoring waarbij een aantal religieuze vernieuwers op de vuist waren gekomen met de burgerlijke milities.

Hij bouwt in 1571 het huis Groot Vlaanderen op de hoek van de Vlamingstraat en de Korte Winkelstraat in het centrum van Brugge. Gerenoveerd In 1717, bestaat het nog steeds en huist Café Groot Vlaenderen.

Gedurende de calvinistische republiek bekleedt hij doorlopend hoge functies; zijn deelname aan het stadsbestuur dateert vanaf 1575. In 1578 is Vincent hoofdman van St. Nicolaas zestendeel (een soort deelgemeente).

In 1580 wordt hij lid van een vierkoppige commissie die belast is met de verkoop van kerkelijke eigendommen. Hij is zelf een van de grootste kopers van deze goederen.

In 1580 is hij raad, in 1581 en 1582 pensionaris en in 1583 en 1584 schepen (wethouder) van Brugge. Hij gebruikt zijn toenemende prestige om zijn zoon Antoon in de magistratuur te krijgen, en weet zich daarmee winstgevende posten toe te eigenen. Zijn laatste ambtstermijn als schepen begint in maart 1584 nadat de prins van Chimay een katholieker beleid heeft hersteld.

Register van de deelgemeente Sint Nicolaas zestendeel (1531 - 1552), waar Vincent Sayon in 1578 hoofdman van is.

Het is lastig Vincent's professionele leven eenvoudig te duiden; een man die niet stilzit en ondernemerschap met bestuurlijke functies combineert. Hij is coopman van tapytserie, mogelijk het bedrijf van zijn vader voortzettend. Zijn vader was wever en verkoper van wandtapijten en verzorgde de gobelins voor de vergaderruimte van het schepencollege van de Brugse Vrije. Zijn broerJakob handelt ook in wandkleden.

... Nog even over dat huis van Vincent; er huist tegenwoordig Café Groot Vlaenderen, dat daarmee de oude historische naam behoudt.

Vincent is ook actief in de zijde-industrie, werkend vanuit het huis 'De Franse Wapens’ op de Vlamingdam, waar zijn broer Joost een werkplaats voor zijdebewerking runt.

Vincent krijgt vooral bekendheid als een textielondernemer. Hij blaast de slapende textielindustrie in Brugge nieuw leven in en neemt Waalse stoffenhandelaren in dienst. Hij drijft intensieve handel met de Baltische landen.

Vincent is vermoedelijk een van de rijkste burgers van Brugge van zijn tijd. In 1580 bezit hij tenminste 15 huizen in Brugge, en een aantal daarbuiten.

De diplomatieke val van Brugge

tekst

Vincent heeft, als afgezant van de stad Brugge, een actieve rol in de burgerlijke delegatie die de voorwaarden onderhandelt met de Hertog van Parma over den vrede met Philips II en de restauratie van Brugge naar de ‘’Koninklijke gehoorzaamheid’’. Hij ondertekent mede het verdrag van overgave in mei 1584.

De val van Brugge was geen militaire overgave. Farnese (hertog van Parma) en het stadsbestuur tekenden een verzoeningsverdrag, er was dus formeel gesproken sprake van een reconciliatie. Tussen de bloedige militaire triomfen van Farnese, zoals Antwerpen, vormde de diplomatieke 'oplossing van Brugge een uitzondering.

De hertog van Parma merkt later op in zijn brieven aan Filips II dat, ondanks de omwenteling, er nog steeds talrijke Calvinisten op de nieuwe banken zitten. Wellicht doelt hij op Vincent Sayon, die na de omwenteling in Brugge blijft wonen.

Na de overgave van Brugge volgt een zware crisis en zakt de economie van Brugge ineen zoals in zusterstad Antwerpen, beschreven in de paragraaf Bloei en neergang van Antwerpen. Menigeen ziet hierin, na een wervelende Renaissance, de afsluiting van het Brugse roemrijke verleden.

Een verscheurde familie

Vincent Sayon overlijdt in 1590, zijn vrouw een jaar later, beiden in Brugge. Er zijn bewijzen van een graf en grafschriften. Het duidt er logischerwijs op dat ze in de stad zijn gebleven na de val in 1584, hetgeen merkwaardig is; Vincent beleed zijn calvinistische gezindheid openlijk, steunde het protestantse regime, en zijn zoons moesten vertrekken uit Brugge.

Had hij misschien zijn eigen immuniteit geregeld tijdens zijn deelname aan de onderhandeling van de overgave; hij zal immers nog veel gevestigde belangen hebben gehad, zakelijk en persoonlijk. Ook kan hij al ouder of ziek zijn geweest; tussen de overgave en de val zitten maar 6 jaar.

Sayons keuze om met zijn vrouw in Brugge te blijven is onbekend in de literatuur, voor zover te overzien. Het kan zijn dat de afwijkende spelling parten speelt; in de Brugse archieven komen ze voor als Saeyoen en De Witte, maar het kan ook weggemoffeld zijn omdat het weinig vaderlands was om niet de wijk te nemen voor de Spanjaarden.

Zijn zoons Antoon, ook magistraat, en Vincent, suikerbakker, en dochter Adriana vertrekken, al dan niet gedwongen, wel naar de Noordelijke Nederlanden. Dochter Johanna blijft in het Brugse, van een derde dochter Margrietje is niets bekend. Het zal niet makkelijk geweest zijn; een verscheurde familie die weinig contact kon onderhouden door de voortdurende opstanden en oorlogsomstandigheden.

Joost, voogd van Simon Stevin

Simon Stevin, wiskundige en ingenieur. Joost Sayon huwt zijn moeder Cathalyne van der Poort en wordt zijn voogd. het rondschrift luidt: Geboren te Brugge in het jaar 1548, Overleden te ’s Graven Hage in het jaar 1620, Persoonlijk mathematicus, ‘Raet’ van de doorluchtigste Maurits, prins van Oranje-Nassau (anoniem, bilbliotheek Universiteit Leiden).

Vincents broer Joost huwt de welgestelde Cathalyne (ook Kathelijne of Catharina) van der Poort. Zij is de dochter van Hubrecht, poorter te Ieper, een plaats Zuid-Westelijk van Brugge. Samen met andere familieleden erft ze in 1584 een vrij aanzienlijke erfenis van haar oom François van der Poort, een halfbroer van haar vader.

Als Joost Sayon en Cathelyne trouwen, is zij reeds moeder van Simon Stevin, die later in Nederland bekendheid zal verwerven als wiskundige en ingenieur. Simon Stevin is een buitenechtelijk kind van Cathalyne met Anton Stevin, zoon van een oud poortersgeslacht. Cathalyne heeft daarnaast nog twee buitenechtelijke kinderen uit de omgang met Noël de Carron, burgemeester van Brugge. In de literatuur heet dat dan gesublimeerd dat ze hem met een paar natuurlijke kinderen verblijdde.

Mathematische noteringen in een manuscript van Simon Stevin, die het gebruik van decimale breuken introduceerde.

Er zijn akten bekend in Brugge, gedateerd 1577, waarmee Simon Stevin 'ontvoogd' moet worden om hem zelfstandig beheer te geven over zijn vermogen. Tot dan toe was de buitenechtelijk geboren Stevin namelijk niet handelingsbekwaam. Een van de voogden die hem daarvoor mondig moet verklaren, is zijn stiefvader Joost Sayon, die ...

deel uitmaakt van een welgestelde koopmansfamilie die met de Oostzeelanden handel drijft, en voorts deelneemt in de tapijt- en zijdenijverheid.

Weinig is verder van Joost Sayon bekend, behalve dat hij eigenaar is van het huis genaamd Het Gouden (of Gulden) schild aan de Hoogstraat 37 in Brugge, en in 1556 lid is van de Schuttersgilde Sint-Sebastiaan te Brugge.

Anthony Sayon (voor 1566)

Anthony Sayon, ook gespeld als Antony, is de zoon van Vincent Sayon en Barbara de Wit, geboren in Brugge. Hij huwt vóór 1584 in Leiden Josina Evagers. Bekende kinderen van hem zijn:

in 1605 worden verzen ter ere van de krijgsbedrijven van prins Maurits gepubliceerd van de hand van Anthony Sayon.

Als Brugge in Mei 1584 aan de hertog van Parma is overgegaan, moet Anthony Sayon, die schepen is, in september de stad verlaten. Hij weigert namelijk de Catholycke ende roomsche religie aan te nemen, nochte oock onderhouden Zijn broer Vincent, suikerbakker, en zuster Adriana zullen ook emigreren naar het Noorden.

Anthony wijkt uit naar Noord-Nederland en is daar koopman, wonend in Dordrecht (1598) in welk jaar hij een verklaring aflegt op verzoek van Jonckheer Charles van der Rhyvel, Jacob Cabbelliaeu, coopman, en Henrick Heemskercke, procureurs te Leyden betreffende de goederen en vorderingen van Joost du Ballo te Leyden.

Hij woont ook in Den Haag (1614), waar hij zijn zoon Pieter Sayon, baljuw van Egmont, machtigt om namens hem zijn landerijen gelegen in het Graafschap van Vlaanderen te verkopen. De baljuw is de rechtstreekse vertegenwoordiger van de vorst, vaak belast met de rechtspraak.

Anthony laat zich ook als dichter kennen, en schrijft verzen ter ere van de krijgsbedrijven van prins Maurits. Deze worden in 1605 gepubliceerd door, Jan Andriesz Cloeting onder de titel:

Congratulatie aenden Grooten Capiteyn, Mijnen-Heer den Doorluchtichsten Mauritius van Nassau: Op Sijne arbeydelijcke, perijculeuse ende groot-dadighe krijgh-Tocht, vanden Jare, MVICV. Door A. Sayon. B.

Na zijn dood komen zijn kinderen onder de voogdij van hun oom, Janus Lernutius, een bekend Latijns dichter, die ook te Brugge heeft gewoond.

Broer Vincent de suikerbakker

Prent over het ambacht van suikerbakker uit Spiegel van 't menschelyk bedryf van Jan en Caspar Luyken, (fotomechanische herdruk van uitgave 1767).

Vincent Sayon (junior) is geboren vóór 1560 in Brugge. Net zoals zijn broer Anthony vlucht hij rond de inname van Brugge (1584) naar de Noordelijke Nederlanden. In 1585 huwt hij in Rotterdam Marie Goossens van Groenhoudt, geboren vóór 1565. Zij is de dochter van lakenkoper Goossen Adriaensz Groenhout en Dirckgen Jansdr de Graaff.

Vincent is koopman en suikerbakker. Hij koopt in 1603 een suikerbakkerij in de Kalverstraat te Rotterdam, en kort daarop het huis de Berg van Sion op de Hoogstraat. De Berg van Sion is een vroegere bierbrouwerij, vermoedelijk bedoeld als uitbreiding van de suikerbakkerij. In 1606 verlaat Sayon plotsklaps Rotterdam als fugitief met achterlating van een desolate boedel. Zijn eigendommen worden door de boedelcurator te gelde gemaakt. In een artikel OUDROTTERDAMSCHE CRUYDENIERIE vertelt Mr . Bijlsma daarover:

De tweede suikerbakkerij was gelegen in de Kalverstraat (tusschen Botersloot en Lombardstraat) en eigendom van Pieter Claesz. Winter. Het bedrijf schijnt niet geprospereerd te hebben ; wegens faillissement werd het perceel, aangeduid als „Suikerbakkerij" of „Suikerhuis", in 1603 bij decreet verkocht.

In Engelse archieven over Aliens in London is er sprake van ene Vincent Sayon die in 1618 van het Londens stadsbestuur toegang krijgt tot de beurs van Londen:

Vincentius Sayon, brugensis Flandriae, nunc temporis sub dominio Archidusis Austriae, et a senatu Londinensis admissus extraneus in bursa Londinensi.

De vraag is of dit 'onze' Vincent is. De mogelijkheid bestaat dat hij na het Rotterdamse debacle en faillissement zijn heil heeft gezocht in Engeland. In het artikel De familie De Queester, Van Brugse Vierschaar tot Virginia Company is ook sprake van een Vincent Sayon. Een fragment:

(...) de welstellende Brugse tapijtenkoopman Vincent Sayon. Hijzelf en leden van zijn familie speelden een belangrijke rol in het sociaal weefsel van het calvinisme, zowel in de Nederlanden als in het buitenland. Enkele protestantse Gemeenten in Vlaanderen en in Zeeland werden trouwens door hem gefinancierd en tijdens het calvinistisch bewind te Brugge stond hij aan het hoofd van het comité dat de verkoop van de geconfiskeerde goederen regelde.

Uiteindelijk week ook hij uit naar Londen. Daar was zijn verwant, Noël Caron, de diplomaat die de Nederlanden vertegenwoordigde. Vincent Sayon en Adam van Riebeke waren zakenrelaties in de wolhandel.

Het lijkt erop dat hiermee Vincent Sayon Sr. wordt bedoeld. In dat geval zou Vincent tussen 1584 en zijn overlijden in 1590 in Londen hebben verbleven. Van Vincent Sayon (junior) en zijn vrouw is bekend dat ze nog leven in 1609; wanneer ze overleden zijn niet.

Zus Johanna blijft in Brugge

Johanna Sayon, een van de drie zussen van Anthony Sayon, huwt Joost Gallé in 1576 in Brugge (Sint Walburga). Anders dan haar broers/zus Anthony, Vincent en Adriana, kiest zij ervoor in Brugge te blijven onder het Spaanse bewind. Volgens deze bron brengen Johanna en Joos Gallé voort twee dochters en vier zonen en zeer veele kleinkinderen, doch die verzuimd zijn aan te teekenen. Van een aantal kinderen zijn namen en meer bekend:

• Joanna Gallé
• Vincent Gallé, genoemd na zijn vader, heeft lang in Sevilien (Sevilla, Spanje) gewoond.
• Johan Gallé, wordt pensionaris van de stad Gent.
• Louis Gallé, schepen van de stad Brugge.

Johanna's oudste dochter, naam onbekend, is ook in Antwerpen gehuwd. Haar jongste dochter huwt met ene Jonkheert Tanjaert. Johanna overlijdt in 1639; haar man Joos eerder in 1606.

Zus Adriana handelt in lijnwaet

Adriana Sayon, een andere zus, huwt Hendrik Croes in 1564 in Brugge. Samen krijgen ze minstens drie kinderen;

• Maria Croes (overleden 1619),
• Isabella Croes
• Vincent Croes.

Hendrik Croes is koopman en schepen in Brugge (1580) maar wordt in september 1584 Brugge uitgezet omdat ook hij de catholycke ende roomsche religie niet en hebben willen aenneemen, nochte oock onderhouden. Het echtpaar zal in Rotterdam neerstrijken. Adriana Sayon woont als weduwe aan de Hoochstraat in Rotterdam (1598, 1608) en handelt in lijnwaet, Adriana Sayon overlijdt in 1619; Hendrik Croes in 1598

Fotogallerij Sayon

• Vlamingstraat.jpg

  tekst