Offerhaus, Familie

Versie van 7 jul 2014 om 22:37

De Offerhauzen; rechts- en godsgeleerden uit het Hoge Noorden

Deze pagina beschrijft de voorouders van Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus, de moeder van Regina Rijshouwer en de grootmoeder en naamgever van haar kleindochter Elizabeth Frederika (Bob) Ekker. Ze worden beschreven langs de mannelijke opvolgingslijn, dus met de naam Offerhaus. Deze tak gaat terug naar de 14de eeuw en heeft zijn oorsprong in Duitsland. Begin 18de eeuw vestigen ze zich in Nederand. Bob Ekker is de 'eerste generatie', haar moeder de tweede en zo achteruit tellend. De voorouders van Bob's grootvader Jakob Peter Rijshouwer, de man van Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus worden op deze pagina beschreven.

Naast de Offerhauzen, komen voorouders van Bob Swertz ook uit de geslachten Sypkens, Huber en Stratingh. Deze geslachten gaan terug tot in de 15de eeuw en zijn goed beschreven. Ze komen voor in diverse publicaties, zoals de 'Blauwe Boekjes', de reeks die sinds 1910 het Nederland's Patriciaat vastlegt van vooraanstaande maar niet-adellijke families. Ook worden personen uit die families beschreven in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. Dit lexicon in tien delen verscheen tussen 1911 en 1937 en bevat meer dan 22.000 beknopte levensschetsen van belangrijke of op zijn minst opvallende Nederlanders. Het wordt gezien als een van de belangrijkste naslagwerken voor de Nederlandse geschiedschrijving.

Voor het achterhalen van de zeer vroege historie zijn twee bronnen belangrijk geweest; de familiewebsite van R.J.H. Brink, een afstammeling van de Offerhauzen, en de homepage van de Bruijn – ter Denge Stichting, een stichting ter bevordering van genealogisch onderzoek met betrekking tot Nederlands Oost-Indië.

Heidense offerplaatsen en leenheren

Ontwerp van de nieuwe 'Offerplatz' in het centrum van Velbert, de oorsprong van het geslacht Offerhaus (2014)

Het geslacht Offerhaus ontleent zijn naam aan een Duitse boerenhofstede, die nog in oude vorm bestaat en gedeeltelijk in vakwerk is opgetrokken. De fundamenten dateren uit de vroege 14de eeuw en maakten deel uit van de bezitting "0fferhoff", gelegen in Velbert. Velbert, een Duits plaatsje noordoostelijk van Düsseldorf. Vermoedelijk was de Offerhof oorspronkelijk een heidense offerplaats, die bij de kerstening van de bevolking tot bedeplaats is gewijd, zoals ook elders wel geschiedde. Tot voor kort was er namelijk nog een “Offerteich" aanwezig en een "0fferbusch" in de nabijheid, en in de 10e eeuw bevond zich hier al een Christelijke kapel. "Im Offers" waren ook onderkomens voor paarden en ridders.

De bezitting "0fferhoff" was in 1499 een leen van de graven van Hohen-Limburg. In de 16de eeuw zijn Peter im Offerhaus en zijn , vermoedelijke zoon Ludger im Offerhaus leenheren van de Offerhoff. Daarna lukt het om het bezit vrij te kopen. In het jaar 1660 koopt Schout en Kerkmeester Peter Offerhaus de Hoeve Offerhof met de Ida Kapelle (een kapel voor de edelen).

De geconserveerde hoeve 'Offershaus' ligt aan het plein 'Am Offers' ook wel 'Offersplatz' genoemd in het stadscentrum van Velbert. De gemeente kocht het 'Offershaus aan in 1926, en maakt nu onderdeel uit van het historisch beschermd dorpsgezicht. In 2014 of later moet een nieuw plein verrijzen naar een ontwerp van stadsarchitecten van Planungsbüro DTP. Daarbij worden de oude gebouwen behouden maar moderne multifunctionele elementen geïntroduceerd.

Twee Nederlanders houden de vroege Offerhaus-geschiedenis levend; Gerhard en Corien Offerhaus. Op hun site AM Offers Middeleeuwse Acteurs en Attracties geven ze aan een 'Middeleeuws evenement, markt of feest' te kunnen organiseren. Zij figureren dan zelf als leenheer en leenvrouwe van Velbert op Seijst.

De allervroegste generaties

Van de drie oudste stamvaders zijn alleen namen bewaard gebleven, Daarna komen de voorouders beter uit de verf.

• Kune thom Offerhus (1326)
• Hartlev tho dem Offerhuys (1391)
• Hermann in dem Offerhof (1499)
• Peter im Offerhaus, twaalfde generatie en zoon van Hermann in dem Offerhaus. Hij is ca. 1535 geboren. Peter wordt in 1550 genoemd als kerkmeester en in 1551 als schepen van het nabijgelegen Neviges, als hij meewerkt aan de opheffing van het lijfeigenschap. Hij was gehuwd met een dochter van Leonard Kool en overleed in of vóór 1578.
• Ludger im Offerhaus, elfde generatie en zoon van Peter im Offerhaus. Ludger is geboren ca. 1560 en overleden in 1607 in Velbert, Rheinland, Pruissen. Hij was getrouwd met Alheidt Dorren, dochter van Johann Dorren. Hij was leenman van de Offerhoff.
• Johann im Offerhaus, tiende generatie. Johann werd geboren in 1586. Hij was getrouwd met Johanna im Gaddum, dochter van Ludger im gaddum. Hij overleed in 1629 op een leeftijd van 43 jaren. Net als zijn vader was Johann beleend met de Offerhoff. Deze Johann im Offerhaus was een strijdbaar Calvinist, wat uit het volgende relaas blijkt.

Nadat de reformatie zich te Velbert vrijwel zonder strijd had voltrokken, brak er een twist uit tussen Calvinisten en Lutheranen, die een dramatisch hoogtepunt bereikte op zondag 25 november 1618, toen de Lutherse predikant Wittgen met zijn aanhang de kerk wilde betreden. De deur gesloten vindende, liet hij het slot met een bijl openslaan en belette men met groot rumoer de Calvinistische voorganger Heinsenius de door deze reeds begonnen dienst voort te zetten. Nauwelijks had Wittgen in diens plaats de kaneel bestegen om voor zijn volgelingen met de dienst te beginnen, of enkelen van de verdreven Calvinisten, waaronder de 32-jarige Johann OFFERHAUS en zijn zwager Hermann im Gaddum, aangevoerd door Heinsenius, stormden de kerk binnen.

Toen geschreeuw en bedreigingen niet het gewenste gevolg hadden, werd Wittgen op hardhandige wijze van het preekgestoelte verwijderd, waarbij zijn hoed naar het altaar werd geslingerd en vele kerkgangers verwondingen opliepen. Eén en ander ging gepaard met zulke godslasterlijke smaad- en scheldwoorden dat het, zoals Wittgen het later uitdrukte, een wonder mag heten dat de kerk niet is ingestort om dit kwaad te straffen. Naar aanleiding van dit tumult besloot de landsregering om de kerk aan de Lutheranen toe te wijzen, omdat deze de oudste rechten bezaten. De Calvinistische predikant moest zich behelpen met in het “OFFERHAUS" te preken.

Lehnhardus Offerhaus (1622)

Lehnhardus Offerhaus en zijn vrouw Elisabeth Boenen. Twee doeken, nageschilderd van originele prenten

Lehnhardus Offerhaus, negende generatie, werd geboren in 1622 in Velbert, Rheinland, Pruisen. Hij was gehuwd met Elisabeth Boenen. Elisabeth werd geboren in 1639 en overleed in 1718 in Hamm, Mark, Westfalen, Pruisen op een leeftijd van 79 jaren. Zij was de dochter van Georg von Boenen en Elisabeth Bremer,. Lehnhardus overleed in 1698 in Hamm, Mark, Westfalen, Pruisen op een leeftijd van 76 jaren.

Lehnhardus Offerhaus was van beroep ontvanger en ambtsschrijver te Hamm (Westfalen). Lehnhardus en Elisabeth kregen 10 kinderen, waaronder Christian Gerhard Offerhaus.

Christian Gerhard Offerhaus (1672)

Christian Gerhard Offerhaus en zijn vrouw Margaretha Heshuysen. Twee doeken, nageschilderd van originele prenten

Christian Gerhard Offerhaus is achtste generatie en wordt naar gerefereerd als Prof. Ds. Christian Gerhard. Hij werd gedoopt in 1672 in Hamm, Mark, Westfalen, Preußen. Hij huwde de weduwe Margaretha Heshuysen, geboren in 1662 in Naarden en dochter van François Heshuysen en Clara Forckenbeck (Forckenbeeck). Christian Gerhard Offerhau overleed in 1758 in Deventer op een leeftijd van 86 jaren. Zijn vrouw overleed 14 jaar eerder (1740) in Deventer op een leeftijd van 77 jaren. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren:

1. Leonardus Offerhaus (1699 - 1779)
2. Elisabeth Magdalena Offerhaus, geboren te Wesel 1701, overleden te Amersfoort 1728. Zij huwde in 1724 te Gorssel met Nicolaas Methorst (1698), raad, schepen en burgemeester van Amersfoort
3. Sara Offerhaus, geboren in 1703 en jong overleden.

Christian Gerhard Offerhaus is de eerste Offerhaus die zich in Nederland vestigt. In 1697 is hij leraar aan het Gymnasium te Hamm, in 1701 gereformeerd predikant te Wesel, en van 1708 tot 1753 hoogleraar in de theologie aan het Athenaeum te Deventer. Hij neemt in het begin van de 18e eeuw het familiewapen aan, ook wel het alliantiewapen' genoemd.

Leonardus Offerhaus (1699)

Leonardus Offerhaus spreekt op 75-jarige leeftijd zijn alumni op vermanende en godsvrezende wijze toe (Rijksmuseum 1775).

Leonardus Offerhaus, zevende generatie voorvader van Bob Swertz wordt vaak aangeduid als Prof. Dr. Leonardus Offerhaus. Hij werd geboren in 1699 in Hamm, Mark, Westfalen, Pruisen. Hij trouwde in in 1731 met Cornelia Huysinga, geboren in 1702 in Delft, dochter van Hermannus Huysinga en Cornelia van Vliet. Leonardus Offerhaus overleed in 1779 in Groningen op een leeftijd van 79 jaren. Cornelia overleed 28 jaar eerder (1751) in Groningen op een leeftijd van 49 jaren. Uit hun huwelijk werden vijf kinderen geboren, waarvan drie hun jeugd overleefden:

1. Hermannus Johannes Offerhaus (1734 - 1788, beiden Groningen)
2. Elisabeth Offerhaus (1736, Groningen - 1795, Veere). Zij was bekend als dichteres van gelegenheidsverzen. Ze huwde in 1756 in Groningen met Nicolaus Matthaeus d'Assonville, heer van Brigdamme. Na zijn overlijden huwde zij opnieuw in 1770 met John Gregorie (Veere, 1729), conservator der Schotse Natie.
3. Cornelia Christina Offerhaus (1742 - 1810, beiden Groningen). Ze trouwde in 1762 met Mr Jodocus Henricus Warmolts, advocaat bij het Hof van Stad en Lande te Groningen.

Leonardus Offerhaus volgt in de voetsporen van zijn vader en volgt een wetenschappelijke carriere. Na de Latijnse School van Gouda begint hij in 1716 bij zijn vader in Deventer met de theologiestudie, die hij vanaf 1723 voortzet in Utrecht. In 1725 wordt hij aangesteld als hoogleraar geschiedenis en welsprekendheid te Lingen. Hij begon zijn colleges met een oratie over de geschiedenis van de vervolging van de Waldenzen.

Enkele jaren later, op 29 juni 1728, werd hij hoogleraar in dezelfde vakken te Groningen. In zijn openingscollege beschreef hij de invloed van de antichrist in de kerkgeschiedenis tot 600, die hij als een tijdvak van toenemend verval van de oorspronkelijk zuivere kerk zag. In 1739 publiceerde hij een chronologie van de antieke periode, Spicilegiorum historico-chronologicorum, waarbij hij de gegevens uit de Bijbel en de klassieke geschiedschrijvers probeerde te harmoniseren.

In de loop der jaren verschoof Offerhaus' belangstelling zich steeds meer van de kerkelijke en de Bijbelse geschiedenis naar de algemene geschiedenis. Vanaf 1752 doceerde hij ook de vakken vaderlandse geschiedenis, aardrijkskunde en Romeinse antiquiteiten. Offerhaus deed weinig origineel onderzoek, maar was gezien de populariteit van zijn handboeken voor de algemene geschiedenis en de vaderlandse geschiedenis wel een goed docent. De boeken werden aan verschillende universiteiten gebruikt voor het onderwijs. Hij vervulde driemaal de functie van rector van de Groninger universiteit. In 1778 werd hij op eigen verzoek door de prins benoemd tot professor honorarius. Van 1744 tot 1779 was Offerhaus eveneens werkzaam als bibliothecaris van de Groninger universiteitsbibliotheek. Hij zorgde voor een nieuwe catalogus van de collectie, die in deze tijd een van de beste in Europa was op het terrein van de recente geschiedenis.

Offerhaus bekleedde driemaal het Rectoraat van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Op de website van de RUG staat dat menig student of alumnus de naam Offerhaus wel bekend in de oren moet klinken, omdat er veel hoorcolleges plaatsvinden in de naar deze rector vernoemde Offerhauszaal. Van slechts een naam op het collegerooster komt Leonardus Offerhaus even tot leven middels de hiernaast afgebeelde prent uit 1775. Een godvrezend man die vooral door zijn werk binnen de universiteit als docent en rector bekend is gebleven. Het onderschrift luidt:

Kerkvaders, Letterjeugt, en, wie het hebt begrepen Op wijs en vroom! verlangt ge een spiegel, die niet vleit; Hier is er een, door Eeuw en Godts-kunde opgesleepen: Hoe valt der waarheidsdach op blinkende Eerlijkheit.

Het afscheid van zijn carriere op 78-jarige leeftijd en zijn spoedige dood wordt treffend beschreven in het Gedenkboek der Hoogeschool te Groningen van auteurs Jonckbloet en Boeles (1864):

Den dag te mogen beleven, waarop bij het feest eener vijftigjarige ambtsbediening te Groningen kon vieren, was een voorregt, waarover de waardige grijsaard, die den roem van eene uitgebreide en naauwkeurige geleerdheid te bezitten, steeds behouden had, zich met zijne ambtgenooten, innig verheugde. De hoogleeraar Arntzenius begroette den jubilaris met een uitvoerig dichtstuk, dat onder den titel Gratulatio viro Cl. Leonardo Offerhaus, cum quinquagesimum gesti in Acad. Gron. Omland. muneris annum celebraret, facta in Choro templi Academici, d. XVIII Junii 1778, ook is uitgegeven.

Den 12 Mei 1779 werd hij op de meest eervolle wijze van zijne werkzaamheden ontheven en tot Professor honorarius verklaard. Eene korte rust was hem slechts vergund; immers daalde de zoo algemeen hooggeachte man reeds den 18 October d.v. ten grave.

Fotogalerij Leonardus Offerhaus

• NNBW-resized2.jpg

  Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, waar leden van de families Offerhaus, Huber, Sypkens en Stratingh worden beschreven, zoals Leonardus Offerhaus]]

• 

  Nadat hij lesstof van anderen gebruikt, kan Leonardus eindelijk zijn eigen Compendium Historiae Universalis uitgeven. Hij weet goed de kerkelijke en wereldlijke geschiedenis met elkaar in verband te brengen

• 

  een van de pagina's van zijn Compendium Historiae Universalis

• 

  Cornelia Huysinga, de echtgenote van Leonardus Offerhaus

• 

  Albuminscriptie van Leonardus Offerhaus voor predikant Hanewinckel (9 juni 1755)

• 

  Albuminscriptie van Leonardus Offerhaus voor Joannes Guilielmus Paris (11 juni 1732)

Hermannus Johannes Offerhaus (1734)

Hermannus Johannes Offerhaus, zesde generatie, wordt vaak als Ds. (dominee) Hermannus Johannes aangeduid. Hij werd geboren in 1734 in Groningen. Hij overleed in 1788 in Groningen op een leeftijd van 53 jaren. Hij was getrouwd met Margaretha Woldringh. Margaretha werd geboren in 1745 in Groninge en overleed in 1787 op een leeftijd van 41 jaren. Zij was de dochter van Jacobus Woldringh en Catharina Klugkist.

Johannes Offerhaus (1769)

Johannes Offerhaus

Johannes Offerhaus is vierde generatie voorouder van Bob Ekker. Hij werd geboren in 1769 in Winsum. Hij overleed in 1837 in Groningen op een leeftijd van 67 jaren. Hij was de zoon van Ds. Hermannus Johannes Offerhaus, en Margaretha Woldringh, Hij was getrouwd met Alegonda Edonia Sypkens. Zijn vrouw Alegonda Edonia werd geboren in 1770 in Leeuwarden. Zij overleed in 1818 in Groningen op een leeftijd van 47 jaren. Zij was de dochter van Prof. Dr. Henricus (Hendrik) Sypkens en Elisabeth Huber. Zij kregen o.a. de volgende kinderen:

• Hermannus Johannus Offerhaus (1804,Groningen - 1871).
• Margaretha Offerhaus (1799, Groningen - 1853, Groningen).

Johannes Offerhaus was van beroep griffier van de rechtbank van eerste aanleg te Groningen (1815-). De ouders van zijn vrouw kwamen uit twee bekende Noordelijke families, respectievelijk Sypkens (vader) en Huber (moeder).

Hermannus Johannus Offerhaus (1804)

Hermannus Johannus Offerhaus is de vader van Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus. Hij werd geboren in 1804 in Groningen. Hij overleed in 1871 op een leeftijd van 66 jaren. Hij was de zoon van Johannes Offerhaus en Alegonda Edonia Sypkens. Hij trouwde Hillechien (Giene) Stratingh in 1835 in Delfzijl. Zijn vrouw Hillechien (Giene) Stratingh werd geboren in 1817 en overleed in 1894 op een leeftijd van 77 jaren. Zij was de dochter van Jacobus Lucas Stratingh en Grietje Harmannus Bos. Zij kregen 15 kinderen waarvan er 9 vroeg overleden.

• Margaretha Offerhaus, geboren in 1837, overleden in 1915
• Johannes Offerhaus, geboren in 1844, overleden in 1894.
• Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus, geboren in 1847 in Delftzijl, overleden in1925 in Den Haag.
• Margaretha Elisabeth (Margo) Offerhaus, geboren in 1858, overleden in 1942.

Hermannus Johannus as van beroep notaris, advocaat en wethouder te Delfzijl.

Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus (1847)

Elisabeth Frederika (Betsy) Offerhaus is is geboren in 1847 in Delftzijl. Zij is de dochter van Hermannus Johannus Offerhaus en Hillechien (Giene) Stratingh. Elizabeth Frederika (Bob) Ekker is vernoemd naar deze grootmoeder Betsy. Haar levensverhaal, met haar huwelijk met Jakob Peter Rijshouwer en hun vier kinderen, is verder op deze pagina te vinden.

Fotogalerij Offerhaus; latere generaties

• 

  Margaretha Offerhaus, de zus van Hermannus Johannus Offerhaus, nageschilderd van originele prent

• 

  Het wapen van Offerhaus in een raam van de Martinikerk in Groningen. In 1924 bracht men familiewapens aan van personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor Groningen, in dit geval Commissaris van de Koningin W.A. Offerhaus

• Johannes Offerhaus fan chart.jpg

  Waaiergrafiek met vier generaties voorouders van Hermannus Johannus Offerhaus, de grootvader van Regina Rijshouwer, de moeder van Bob Ekker