Monument Ivan Cain activiteiten
De Tarcisiusschool en Nick Lambrechtsen ondernamen een aantal activiteiten rond de onthulling van het monument op 6 oktober 2012 ter nagedachtenis van de omgekomen heroïsche vliegenier Ivan William Cain en het enige burgerslachtoffer van deze crash Elizabeth (Bob) Swertz, geboren Ekker tijdens de Brakkenstein crash.
Inhoud |
bezoek aan het Jonkerbos War Cemetery
Op 9http://liberationroute.nl/nederland/bezienswaardigheid/jonkerbos-war-cemetery Jonkerbos War Cemetery0 in Nijmegen liggen de graven van 1.543 militairen die tussen 3 september 1939 en 5 mei 1945 op Nederlands grondgebied zijn gesneuveld. De gesneuvelde militairen hebben verschillende nationaliteiten: Verenigd Koninkrijk (1.385, waarvan 96 onbekend), Canada (88, waarvan 1 onbekend), Australië (34), Nieuw-Zeeland (21), Polen (6), België (5), Nederland (1), Rusland (1), niet geïdentificeerd (2).
‘Een soldatengraf is de beste predikant voor de vrede’ (uitspraak van dr. Albert Schweitzer (1875 – 1965)).
nadat
- ontvangst van de familie Cain uit Nieuw-Zeeland
- met de Cain-familie
, en een najaarswandeltocht op de avond voor de onthulling van het monument en waarvan TVGelderland verslag deed. Deze activiteiten worden op deze pagina beschreven.
Op 6 oktober 2012 wordt in Nijmegen, precies 68 jaar na de Brakkenstein crash gedurende de Tweede Wereldoorlog, een monument onthuld Het initiatief komt van Nicolaas (Nick) Lambrechtsen, een Nijmegenaar die in 1958 naar Nieuw Zeeland emigreert. Lambrechtsen ontsnapt zelf in de oorlog aan de dood als een Engelse Spitfire piloot in september 1944 bijna op zijn ouderlijk huis in Hees neerstort.
De Tarcisiusschool
De Tarcisiusschool in Nijmegen, op 50 meter afstand van de crashlocatie, is instrumenteel bij de totstandkoming van het monument. De school biedt aangepast onderwijs voor kinderen met leer- en gedragsproblemen.
Frans Peters, leerkracht aan de Tarcisiusschool, raakt enthousiast en stelt voor om het monument als school te adopteren. Ivan Cain is met zijn vliegtuig namelijk neergestort op 50 meter van de huidige Tarcisiusschool in Brakkenstein en hij ligt begraven op Jonkerbosch War Cemetery , vlakbij de oude St. Tarcisiusschool locatie. De school organiseert een een sponsorloop voor het monument en zamelt €1.500,- in waarmee de kosten van de plaquette en andere zaken gedekt kunnen worden.
Het monument is nu geadopteerd door de school, en de leerlingen uit de tuingroep van de VSO-afdeling onderhouden het perkje rondom het monument. Jaarlijks vindt nog een (bescheiden) herdenking plaats.
Het enthousiasme en de inzet van de kinderen van de Tarcisiusschool blijft niet onopgemerkt. Virgil van Donzel (13 jaar) ontvangt in november 2012 een van de vijf Kinderlintjes van Nijmegen. Hij heeft maquettes en vliegtuigmodellen gemaakt voor een expositie op school over de crash, en heeft veel aan zijn medeleerlingen verteld. Ook zorgt hij voor een oude jeep bij de onthulling.
Uitvoering van het monument
Het monument is uitgevoerd als een betonnen gedenksteen waarop twee natuurstenen plaquettes en een kleine metalen plaquette zijn aangebracht.
Op de kleine metalen plaquette staat in het Engels: The New Zealand Ambassador to the Netherlands HE George Troup unveiled this monument on 6 October 2012.
Op de bovenste natuurstenen plaquette staat het embleem van het 175 Squadron van de Royal Air Force, een afbeelding van een Typhoon en de tekst over Ivan Cain. De tekst wordt weergegeven in het Nederlands en Engels.
De Nederlandse tekst luidt:
| Getroffen door luchtafweergeschut boven Duitsland stortte de Nieuw-Zeelandse piloot Warrant Officer IVAN WILLIAM CAIN op 6 oktober 1944 hier neer met zijn Typhoon IB jachtvliegtuig. Door bewust dit, toen nog open, terrein te kiezen, bleven de omringende huizen met hun bewoners voor een verschrikkelijke ramp bespaard. Helaas kwam hij hierbij om het leven. Hij was 20 jaar oud. Hier herdenken we zijn heldhaftige daad |
De onderste natuurstenen plaquette eert Bob Swertz, geboren Ekker, met de tekst:
| Ter herinnering aan het enige burgerslachtoffer dat hierbij is gevallen, de weduwe Elizabeth Frederika (Bob) Swertz-Ekker (1-6-1901 - 6-10-1944). Zij liet drie dochters na |
Toespraken
Tijdens de onthulling van het monument op 6 oktober 2012 houden verschillende mensen een toespraak. Hieronder volgen enkele fragmenten. De volledige toespraken zijn op deze aparte pagina te vinden.
Nick Lambrechtsen
- (...) Ik woonde toen al 47 jaren in Nieuw-Zeeland, en omdat ik een trotse Nieuw-Zeelander ben, was ik zeer gefascineerd door dit verhaal. Dat was vooral zo, omdat een Engelse Spitfire piloot bijna op ons huis in Hees bij Nijmegen neerstortte op 20 september 1944. Deze piloot verongelukte ook in het dorpje Hees waarbij 3 burgers ook omkwamen. Nu wilde ik weten wie deze Nieuw-Zeelandse piloot was en of zijn heldhaftigheid ooit was erkend.
- Na 7 jaren onderzoek waarin 5 ooggetuigen werden gevonden, en na het doorpluizen van dagboeken van plaatselijke paters van die periode, zijn de leden van mijn comité “Cain Monument Campagne” en ik tot de conclusie gekomen dat Cain inderdaad een held was en dat een monument hem zou vereren.
- Het zal het enige monument zijn tussen de meer dan 30 die in de gemeentekring van Nijmegen geplaatst zijn dat specifiek een Nieuw-Zeelander vereert.
Gien de Haan
- (...) Misschien lijken wij wel op haar. Of misschien hebben we dat van haar meegekregen. Maar hoe dan ook; zo deden wij het ook na de oorlog. Iedereen had geleden en we keken niet achterom. We begonnen met een geheel nieuw leven. En nu kijken we toch weer even terug.
- Ik wilde graag iets persoonlijks zeggen tegen de familie Cain. Onze families zijn hier samen door een ongelukkig toeval. Jullie oom deed wat in zijn situatie het beste was. En hij heeft heel veel ergere dingen voorkomen door zijn bommen eerder te droppen. We hebben de ware toedracht nu pas gehoord. Maar zelfs zonder die wetenschap hebben we de piloot nooit iets aangerekend. We hebben nooit wrok gekoesterd. Het was een wrede wending van het lot waar niemand schuld had. Bij alle leed was er gelukkig EEN opluchting: zij is in ieder geval niet door vijandelijk vuur omgekomen.
Hans Eisink
- (...) Het is meer dan toeval. Ivan William Cain is begraven op een plek vlakbij de oude St. Tarcisiusschool, op het oude Jonkerbosch-terrein. Het kan ook geen toeval zijn dat nabestaanden die de begraafplaats bezochten, de oude school in kwamen om water te halen om de bloemen op de graven te verzorgen.
- Het kan ook geen toeval zijn dat de Tarcisiusschool vlak na de Tweede Wereldoorlog al het graf van een RAF-piloot adopteerde om deze met leerlingen te verzorgen. En het kan dan ook geen toeval zijn dat de Tarcisiusschool verhuisde naar Brakkenstein, vlakbij de plaats waar de Typhoon van Ivan William Cain neergekomen is.
- Het is goed om te zien dat deze band niet toevallig zo sterk is en dat deze na al die jaren weer is aangehaald. Het is mooi om te zien dat onze leerlingen dit monument zullen blijven verzorgen, zoals eerder leerlingen monumenten verzorgden. De gruwelen van een oorlog worden daardoor tastbaar en grijpbaar. Een leerling van onze school verwoordde het : “Als de piloot niet was gedraaid, dan had mijn oma misschien niet meer geleefd”.
Herkenning van wederzijds verdriet bij onthulling monument
De Gelderlander publiceert op 8 oktober 2012 een artikel over de onthulling van het monument] van de hand van Wim van de Louw. Een fragment daaruit. Het volledige verhaal volgt hier op de website van de Gelderlander.
- (...) Dan meldt zich een bijzondere gast: Henk van Gemert. Een kleine, stoere man van 86. "Die piloot is in mijn armen gestorven", zegt Van Gemert, destijds 18 jaar.
- "Ik was met een kameraad aan het voetballen. Ik zag hem vallen, zijn parachute ging niet open. Ik ben naar hem toe gerend. Hij zuchtte nog één keer. Toen stierf hij".
- Leerlingen van de Tarcisiusschool uit Brakkenstein hebben een project gedraaid rond het neerstorten van het vliegtuig. Een leerling zei: 'Als die piloot zijn leven niet had opgeofferd was mijn oma er misschien niet meer geweest en ik dus ook niet'.
Fotogalerij
De plaats van het monument is rood weergegeven. In blauw de looproute naar de plaats van de crash 20 meter verderop tegenover de Heyendaalseweg 255 in Nijmegen..
De onderste plaquette ter ere van Elizabeth Swertz-Ekker.
Virgil van Donzel (links) van de Tarcisiusschool met Nick Lambrechtsen.
Tableau met voorwerpen om de crash uit te beelden, gemaakt door leerlingen van de Tarcisiusschool.
Detail van het tableau met voorwerpen om de crash uit te beelden, gemaakt door leerlingen van aangrenzende Tarcisiusschool.
Nazaten Cain en Ekker ontmoeten elkaar voor een documentaire
Virgil van Donzel (13 jaar, links) van de Tarcisiusschool ontvangt een Kinderlintje van de burgemeester van Nijmegen wegens zijn inzet voor het monument voor de vliegenier Ivan Cain (november 2012).
Het graf van Ivan William Cain in de Jonkerbos War Cemetery te Nijmegen, nummer 17-C-3. De medaille en batch hangen er vanwege de activiteiten rond de onthulling van het monument.
