Monument Ivan Cain

‘’’Herkenning van wederzijds verdriet bij onthulling monument’’’

Artikel in de Gelderlander Auteur: Wim van de Louw maandag 08 oktober 2012

• Speech Gien.JPG

  Veel belangstelling voor de onthulling van het monument in Brakkenstein; in oranje mantel Gien de Haan, dochter van Elizabeth Swertz. Foto: Erik van 't Hullenaar

Veel belangstelling voor de onthulling van het monument in Brakkenstein; in oranje mantel Gien de Haan, dochter van Elizabeth Swertz. Foto: Erik van 't Hullenaar

NIJMEGEN - Op de kop af 68 jaar na het neerstorten van piloot Ivan William Caine en de dood van Elizabeth Swertz-Ekker, ontmoeten de nabestaanden elkaar in Nijmegen. Haar hele lange leven heeft ze getreurd om de dood van haar moeder. Gien de Haan- Swerz was 16 toen haar moeder werd geraakt door een vliegtuigbom.

"We hadden niet eens een graf om naartoe te gaan."

Pas een paar maanden geleden kwamen zij en haar twee zussen Liesbeth en Katrien erachter dat hun moeder per ongeluk gedood was door friendly fire, door een bom, afgegooid door een geallieerde bommenwerper. Om precies te zijn door Ivan William Caine.

Deze jonge piloot uit Nieuw Zeeland liet het leven bij een heldhaftige poging te voorkomen dat zijn door Duitsers kapot geschoten vliegtuig zou neerstorten op de Nijmeegse wijk Brakkenstein. Zijn opzet slaagde. Zijn bommen had hij afgegooid in een bos waarvan hij dacht dat er niemand liep. Maar daar liep dus Elizabeth Swertz, de moeder van Gien, Liesbeth en Katrien. Dat gebeurde op 6 oktober 1944 rond het middaguur. Nick Lambrechtsen, oud-Nijmegenaar en wonend in Nieuw-Zeeland, vond het wonderlijke en dramatische toeval uit. Hij bracht beide families bij elkaar.

En zo kon het gebeuren dat de nabestaanden van beide slachtoffers, én van Ivan Caine én van Elizabeth Swertz, elkaar afgelopen zaterdag voor het eerst zagen. Op de kop af 68 jaar na de dramatische gebeurtenissen, precies op de plek waar het was gebeurd.

Handen worden geschud, er zijn schuchtere, vriendelijke blikken. Er is de oogopslag van herkenning. Of minstens toch de herkenning van het wederzijdse verdriet. Maar die blikken zeggen ook: het is goed zo. "It's wonderful that we see each other", zegt Ivan Caine neef van de omgekomen piloot. Er wordt een monument onthuld, er zijn toespraken, de Last Post klinkt door Brakkenstein.

Dan meldt zich een bijzondere gast: Henk van Gemert. Een kleine, stoere man van 86. "Die piloot is in mijn armen gestorven", zegt Van Gemert, destijds 18 jaar. "Ik was met een kameraad aan het voetballen. Ik zag hem vallen, zijn parachute ging niet open. Ik ben naar hem toegerend. Hij zuchtte nog één keer. Toen stierf hij."

Leerlingen van de Tarcisiusschool uit Brakkenstein hebben een project gedraaid rond het neerstorten van het vliegtuig. Een leerling zei: 'Als die piloot zijn leven niet had opgeofferd was mijn oma er misschien niet meer geweest en ik dus ook niet.' Gien de Haan. "Zo is het wel. Het was tragisch dat mijn moeder gestorven is. Maar na 68 jaar is het goed te weten dat zij niet is gestorven door vijandelijk vuur."

• Monument cain.JPG

  Monument ter ere van Ivan Cain en Elisabeth Ekker

• Plaquette Ekker.JPG

  Plaquette op het monument voor Elisabeth Ekker

• Familie Cain.JPG

  Nazaten Cain en Ekker

Uitgesproken te spreken 6 oktober onthulling monument Ivan Cain en Elizabeth Swertz – versie Gien

Lieve familie van Ivan Cain, Beste aanwezigen,

Mijn naam is Gien de Haan. Ik ben 82 jaar. Ik ben de tweede dochter van Elizabeth Swertz-Ekker, onze moeder die we vandaag ook eren. Mijn oudste zus Katrien is er vandaag ook bij, maar onze jongste zus Liesbeth is er helaas niet bij. Haar gezondheid is te zwak.

Ik ben erg dankbaar dat ik jullie mag toespreken. Deze herdenking brengt heel veel los bij ons. Maar het zijn positieve dingen, het zijn geen trieste gedachten. We denken weer terug aan onze moeder. Er komen weer herinneringen boven. Er worden weer verhalen verteld. Over onze mooie jeugd en dan die verschrikkelijke oorlog. Over hoe moedig onze moeder zich redde met drie kleine meisjes, nadat ze haar man had verloren aan het begin van de oorlog. Ze had het moeilijk maar ze redde zich goed, en ze maakte er het beste van. Ondanks alle tegenspoed. Zo was onze moeder.

Misschien lijken wij wel op haar. Of misschien hebben we dat van haar meegekregen. Maar hoe dan ook; zo deden wij het ook na de oorlog. Iedereen had geleden en we keken niet achterom. We begonnen met een geheel nieuw leven. En nu kijken we toch weer even terug.

Ik wilde graag iets persoonlijks zeggen tegen de familie Cain. Onze families zijn hier samen door een ongelukkig toeval. Jullie oom deed wat in zijn situatie het beste was. En hij heeft heel veel ergere dingen voorkomen door zijn bommen eerder te droppen. We hebben de ware toedracht nu pas gehoord. Maar zelfs zonder die wetenschap hebben we de piloot nooit iets aangerekend. We hebben nooit wrok gekoesterd. Het was een wrede wending van het lot waar niemand schuld had. Bij alle leed was er gelukkig EEN opluchting: zij is in ieder geval niet door vijandelijk vuur omgekomen.

Ten slotte. We voelen ons blij en trots tegelijkertijd. Blijdschap omdat onze moeder weer even onder ons is. En trots omdat zij op zo’n mooie manier geëerd wordt.

Ik dank u voor uw aandacht