Haan de-Swertz
Inhoud |
Kennismaking in Dekkerswald
Regina (Gien) Swertz gaat na haar MMS (Middelbare Meisjesschool) in Nijmegen in Sanatorium Dekkerswald werken. Het is niet haar eerste keuze, maar zo kan ze nog en tijd bij Katrien en Liesbeth blijven.
In Dekkerswald werkt ook Guusje Kokkelman (Kockelmans?). Ze draagt bij aan de huisradio EWW (Elk Wat Wils) waar patient Max de Haan bij betrokken is. Max is daar herstellende van tbc, die hij opgelopen heeft tijdens gedwongen tewerkstelling (Arbeitseinsatz) in Duitsland. Bij het hoorspel ‘Moord in de Röntgen’ waar Max teksten voor aanlevert, blijven alle mensen gekluisterd aan bed, voor zover ze dat al niet zijn natuurlijk. Guusje, die trouwens een oogje op Max heeft, vraagt ook of Gien mee wil doen, waardoor ze Max leert kennen.
Naar Den Haag en Eindhoven
In Dekkerwald kan men geen einddiploma verpleging halen, alleen longen. daarom vertrekt Gien in 19?? na de opleiding in Dekkerswald in 19?? naar Den Haag om voor drie? jaar in het Westeinde ziekenhuis te gaan werken. In die tijd regeren de katholieke zusters daar nog met ijzeren hand. Katrien herinnert zich dat Gien een keer per ongeluk een Mariabeeldje kapot gooit; Gien laat het beeld ongemerkt oplappen en terugzetten. Niemand die iets vermoedt.
Gien’s wordt soms gevraagd voor stervensbegeleiding; ze heeft een mooie stem en stervenden voelen zich gerust bij haar. Het Westeinde zit dan nog in centrum van Den Haag, te midden van cafés en hoertjes waarmee Gien en haar collega's goed kunnen opschieten. De Italiaanse ijszaak Florencia aan de Torenstraat is populair onder de verpleegsters. Deze in 1932 geopende zaak bestaat nog steeds.
Max de Haan blijft aandringen na de Dekkerswald-tijd, en bestookt haar ook in haar Haagse tijd. Ze herinnert zich dat Max vaak onverwachts op bezoek komt en niet goed weet wat hier nou van moest komen. Gien is op een gegeven moment toch voor hem gevallen en komt in ?? naar Eindhoven om in het Sint Josef Ziekenhuis te gaan werken.
Max de Haan
Max komt uit een oude Eindhovense familie. Zijn vader Cas de Haan heeft een schildersbedrijf dat al ?? jaren in goede traditie van vader op oudste zoon, altijd Cas geheten, overgaat. Met zijn tweelingbroer Cas zijn zij de oudsten van tien kinderen. Zijn halfuur oudere broer is voorbestemd het familiebedrijf over te nemen, zodat Max iets anders kan gaan doen. Max volgt Gymnasium ß bij het Augustinianum en studeert economie in Tilburg. Over het schildersbedrijf Caspar de Haan verschijnt in ???? een leuk artikel.
De oorlog en deportatie
In 1939 moet Max in militaire dienst. Bij het uitbreken van de Tweede wereldoorlog wordt hij op 3 mei 1940 overgeplaatst van de Kromhoutkazerne in Tilburg naar de Sportlaan den Haag. Op 5 mei maakt hij gevechten op Ockenburg mee en patrouilleert in het Zuiderpark, maar dat duurt maar kort. Na het bombardement van Rotterdam volgt spoedig de capitulatie en militairen krijgen ' groot verlof'. In 1943 moet Max zich als jonge man aanmelden voor gedwongen tewerkstelling (Arbeitseinsatz) in Duitsland. Daar is geen ontkomen aan. Onderduiken zou funeste gevolgen hebben voor het bedrijf van zijn vader en hun grote gezin.
Deportatie volgt, samen met zijn goede vriend Harrie de Bont. Via kamp Ommen, Erica, de Herman Göhring-Werke in Braunschweig en Wtenstedt wordt hij uiteindelijk in mei 1943 tewerkgesteld in Wolfsburg als arbeider in de Volkswagenfabrieken in KDF-Stadt (Kraft Durch Freude). Hoewel de Duitsers hun 'broedervolk' relatief veel beter behandelen dan andere tewerkgestelden, zijn de omstandigheden bar; de maaltijden zijn karig, vaak alleen soep van aardappelschillen, soms verschimmeld. Ondanks dat maakt Max er het beste van. Hij krijgt een romance met een Russische die hem wat Russisch bijbrengt.
Voor de zilveren bruiloft van zijn ouders op 4 februari 1944 mag hij tijdelijk terug. Zijn vriend Harrie de Bont staat voor hem borg. Zijn familie. Na terugkeer volgt een bombardement in de 0ehlschlagerstrasse in Brunswijk en hij wordt gered door een knijpkat (verhaal NTB). Op D-day (6 juni 1944) krijgt hij en anderen een aframmeling van de Duitsers in het 'Straflager' en in augustus moet hij werken om de gehavende spoorwegen in Dollbergen te repareren. In juli 1944 stellen zijn familie en vrienden een ludieke 'oorkonde' op (zie foto) om Max een hart onder de riem te steken. Ze beloven Max plechtig hem iedere dag een brief te schrijven.
- Allen die hier onder staan te lezen beloven plechtig om aan hunner broeder (bloedverwant evennaaste) Max de Haan en aan zijn mede-dolenden makker Harry de Bont, zo zij ook dezen kennen op den datum waarop hunnen namen te vinden zijn enen brief te schrijven met de scandaleuze, amoureuze of periculeuze avonturen welke zij ter stede Eindhoven beleefden, alsook de zotternijen te vermelden waarvan zij getuige waren, dit tot opbeuring in de ballingschap welke zij zo node moeten doorstaan.
- Gegeven te Eindhoven op den 27ste juli 1944
In januari 1945 wordt hij overgeplaatst naar Jembke. Net voor de nakende victorie van de geallieerden is het één grote chaos in de kampen. Nu er geen gezag meer ziet max zijn kans schoon en loopt op 1 mei 1945 terug naar Wolfsburg waar zijn makkers nog zitten. Duitsers proberen in hun vlucht nog documenten te verbranden, en Max redt een lijst waarmee ... (verhaal NTB)
Op 5 mei 1945 liften Max en alle zieke Nederlanders op een open goederentrein naar Brunssum, waar ze bij aankomst medical clearance krijgen. Daarna reist hij met zijn maatje Harry de Bont in een laadbak mee naar Eindhoven. Hij blijkt besmet met tuberculose en krijgt een kuur thuis waarvan hij herstelt.
Hoop en ziekte na de oorlog
Na de bevrijding breekt een nieuwe en hoopvolle tijd aan. Max doet mee aan een Franse-Alpenrally met Janus van de Kamp en maakt vele leuke tripjes. Met broer Jos reist hij af naar Meina, Alassio Venetie, met Marcel Matthé vertoeft hij in les Sables d'Olonnes en met Frans van der Meulen gaat hij naar Parijs. Ondertussen rondt hij zijn doctoraal bedrijfseconomie af in Tilburg, waarna hij 9 maanden directie-assistent wordt bij de Velasques sigarenfabriek Meerveldhoven.
In 1949 treedt recidive op van zijn tbc. Er volgt opname en hij moet herstellen in sanatorium Dekkerswald in Nijmegen. Hij ligt er ongeveer een jaar en ontmoet hij zijn toekomstige vrouw Gien Swertz. Zijn longen zijn dermate aangetast dat 3/4 van zijn (linker of rechter ?) long chirurgisch verwijderd wordt. Dit is een ingrijpende operatie waar zijn lichaam vanaf zijn buik achterlangs naar hoog in zijn rug opengesneden en opengeklapt wordt. Op het litteken dat hij zijn leven met zich meedraagt zou Boris Karloff als het monster van Frankenstein jaloers geweest zijn. Wim Maas is lange tijd zijn vaste kamergenoot. Met hem spreekt hij af dat zij, eenmaal genezen, uit dankbaarheid naar Lourdes gaan. In 1975, vijfentwintig jaar later, maken ze samen deze reis.
Fotogalerij de Haan vroeger
De tweeling Max (links) en Cas de Haan op de motorkap van een T Ford met Addie de Haan voor het ouderlijk huis Kerkstraat 20 in Eindhoven. Boven de winkelruit rechts staat ” Kluitmans & “ te lezen (1924).
Max de Haan maakt op ca. 19-jarige leeftijd een dubbelfoto (ca. 1939)
Hockeyteam van Oranje Zwart in Eindhoven. Max de Haan (20) staat tweede links, zijn tweelingbroer Cas gehurkt rechts (1940)
Kinderen van Max en Gien
Max en Gien kregen samen vijf kinderen.
- Marc de Haan (1955, Stiphout/Helmond)
- Eric de Haan (1956, Stiphout/Helmond)
- Thomas Silvester Maria de Haan (1957, Stiphout/Helmond)
- Hans de Haan (1962, Stiphout/Helmond)
- Isabel Angelina de Haan (1965, Madrid)
Het jonge gezin in Helmond en Eindhoven
In de jaren dat Gien nog in het Westeinde werkt, komt zij regelmatig met de trein naar Eindhoven. De vader van Max haalt haar dan wel eens op bij het Station. Gien vindt het bijzonder dat vader Cas dan onderweg naar de Kerkstraat 7, waar het ouderlijk huis staat, nog allerlei zaken doet in de stad. Als Gien in het Sint Josef Ziekenhuis in Eindhoven gaat werken, woont ze in een verpleegstersflat aan de Aalsterweg.
Na een verloving van ?? jaren trouwen Max en Gien in 1954 in Eindhoven. Ze wonen eerst in Stiphout/Helmond, waar de eerste drie kinderen kort na elkaar worden geboren; Marc (1955), Eric (1956), Thomas (1957). Hans (1962) volgde 5 jaar later als ze in Eindhoven wonen.
Zeven jaar in Spanje
In 1963 verhuist het jonge gezin naar Madrid in Spanje, waar Max een fabriek opzet voor het Helmondse textielbedrijf Hatema. Daar wordt Suwide geproduceerd, een innovatief en nieuw soort behang op plasticbasis. Het onderhoud is veel minder dan bij papieren behang. De fabriek loopt als een lier als grote hotels het product gaan kopen.
In 1965 wordt in Madrid Isabel geboren; het vijfde kind en enige meisje. Ondanks Max’ angst dat Isabel op Hitler’s geboortedag zou worden geboren (20 april), geschiedt aldus. Zij wordt geboren in het British American Hospital. Gezien haar eerdere (ruime) ervaringen weet Gien dat het weer eens heel snel zal gaan met de bevalling. Bij aankomst in het ziekenhuis gaat ze dan ook meeduwen achter haar (eigen) lege brancard, tot grote verbazing van het personeel die dat door de drukte pas in de kraamruimte doorheeft. Max de Haan, die eindelijk zijn lang gekoesterde droom van een dochter ziet uitkomen verwoordt het zo:
- De geboorte van Isabel was aanleiding tot een onbeschrijfelijke en zelfs bandeloze vreugde in het gezin. Na vier jongens eindelijk een meisje! Om dat waar te kunnen maken was er van tevoren veel werk verricht.
- Niet alle theorieën om een meisje te verwekken bleken te kloppen. Zelfs de adviezen van de Saturday Evening Post onder de titel “How to choose the sex of your child” bleken, ook al eerder, niet tot het gewenste resultaat te leiden. Evenmin als de stand van Orion, de maan en de sterren, en de stelling dat de man bij de verwekking hevig vermoeid of bezopen moest zijn.
- Ik mocht maar één keer per dag eventjes op bezoek in het ziekenhuis, waar degelijke en strenge Amerikaanse matrones de dienst uitmaakten. Om de tijd te doden en mijn blijdschap te vieren ben ik met een vriend des huizes, Luis Montalvo zo nu en dan een borreltje gaan drinken, nou ja, zo ongeveer drie dagen en nachten aan één stuk.
Pastoor Jesus Maria Paton van de aangrenzende Katholieke kerk Santa Gema raakt goed bevriend met de familie. Hij doopt Isabel en Maria doet de communies van Thomas en ??. Paton treedt later uit de kerk en schrijft maatschappelijk geëngageerde schoolboeken over religie. Hij trouwt met Maria Jesus. Beiden komen in 198? op bezoek naar Eindhoven en Delft.
Het gezin blijft 7 jaar in Madrid wonen en kijkt met veel plezier terug naar de Spaanse tijd. Men beleefde een leuke jeugd en Max en Gien zagen het als een geslaagd avontuur, zeker als je bedenkt dat Spanje begin jaren 60 nog erg afgesloten was en niet te vergelijken met het huidige verwesterde en in de EU geïntegreerde Spanje.
Terug in Nederland
Gien en Max keren in 1970 terug naar Nederland, mede om de kinderen een goede middelbare-schoolopleiding te kunnen geven. De oudste zoon Marc is al eerder teruggegaan, en zit intern op kostschool Eikenburg. De familie betrekt een huis aan de Floralaan West 163 in Eindhoven, dat 43 jaar bewoond blijft.
Op 29 juni 1979 vieren Max en Gien hun 25-jarige bruiloft met de hele familie. Hun 50-jarig huwelijk wordt gevierd op DATUM in PLAATS. De kinderen voeren een komische act op in de geest van Farce Majeur. Na het overlijden van Max de Haan (2007) woont Gien er nog enige tijd totdat ze in 2012 opgenomen wordt in het verzorgingstehuis Passaat van de Archipel-keten in Woensel.
Passie voor cactussen en grotten
Achter het huis laat Max de Haan een broeikas bouwen. Daar kan hij zich uitleven in een van zijn hobbies; het kweken van cactussen. Daarnaast wordt hij een hartstochtelijk verzamelaar van fossielen, waarvoor hij vaak eropuit trekt met zijn kinderen. Het in 19?? ontdekte uitgebreide grottencomplex Ojo Guarena in Spanje wakkert een andere belangstelling aan; speleologie. Via een beveiliger van dit complex waarmee Max bevriend raakt (Pedro Macho) kunnen Max en zijn kinderen vele ondergrondse tochten uitvoeren. Gaandeweg verschuift het accent naar sportbeoefening. Met de verenging Speleo Holland worden veel weekenden In België doorgebracht in grotten als de Haquin en de lastige te beklimmen Trou Bernard. Max' kinderen Eric en Hans hebben nog lang daarna met hun vrienden en kinderen exploraties gehouden.
Reizen en Compostela
Na zijn pensionering krijgt Max de Haan meer tijd voor zichzelf. Het reizen zit hem nog in het bloed en dat klinkt niet vreemd voor wie het levensverhaal van zijn grootvader Waterreus kent. In 1982 maakt hij een voetreis vanuit Frankrijk over de Pyreneeën naar Santiago de Compostela, een pelgrimstocht van 850 kilometer. Drie jaar later zet hij zijn verhaal over die voettocht op schrift. Hij keert nog tweemaal terug naar Compostela maar voert, inmiddels wat ouder, niet het hele traject uit. In 19?? loopt hij te voet met zijn broer Jos het traject tussen xx en xx. in 19??, op ??-jarige leeftijd legt hij met de auto het traject ?? - ?? uit met buurman en goede vriend, de gynaecoloog Dirk van der Velden. Gien de Haan pikt hen weer op bij ??
Max' loopbaan
Voor het textielbedrijf Hatema, maar ook voor Jansen de Wit is Max internationaal actief en onderneemt reizen naar Perzië (1976), Amerika (1978), Bangkok, Hongkong, Manilla en India (1979). Tijdens een reis naar Spanje in 1974 wordt hij ernstig ziek en opgenomen, maar herstelt snel. In 1975 is max 25 jaar werkzaam bij Hatema, hetgeen gevierd wordt op 17 oktober 1975. In 1976 wordt hij door minister van Economische Zaken Ruud Lubbers benaderd om directeur te worden van de kousenfabriek Jansen de Wit in Schijndel. Het is een noodlijdend bedrijf van ongeveer 2000 man dat er weer bovenop moet worden geholpen. Zijn roem als ‘bedrijvendokter’ is hier waarschijnlijk debet aan uit zijn tijd dat hij bij Hatema buitenlandse dochterbedrijven onder zijn hoede heeft en saneert. Vijf jaar zet hij zich in voor Jansen de Wit tot hij in 1982 afscheid neemt. Bij die gelegenheid wordt hij onderscheiden tot officier in de orde van Oranje Nassau.
Stamboom en nazaten van Gien Swertz en Max de Haan
De details zijn het beste te zien door het plaatje aan te klikken en vervolgens op 'volledige resolutie' te klikken.
Fotogalerij de Haan Swertz vanaf 1954
Gien Swertz in de kapel voor het trouwen (1954)
Trouwen Gien Swertz en Max de Haan (1954)
Marc, Hans, Eric en Thomas de Haan in Helmond (1963)
Gien de Haan-Swertz (35) met Isabel de Haan (1) in Spanje (1966)
Gien de Haan-Swertz (ca. 36) en Max de Haan (ca. 46) in hun huis in Madrid (ca. 1967)
vlnr Thomas, Eric en Marc de Haan in het grottencomplex Ojo Guarena (ca 1972)
Max de Haan wordt Officier in de Orde van Oranje-Nassau (1982)
Katrien Swertz (75) en Gien de Haan-Swertz (73) bij het huwelijk van Isabel de Haan en Alessandro Luxardo, Waalre (2003)
Foto bidprentje Max de Haan (2007)
Tekst bidprentje Max de Haan. De tekst is van hemzelf uit zijn boek; Pelgrimstocht naar Compostela (2007)
