|
|
| Regel 7: |
Regel 7: |
| | tekst tekst | | tekst tekst |
| | | | |
| − | =='''Jeugd van Jan Swertz'''==
| + | =='''Fotogalerij tekst'''== |
| − | Joannes Maria Antonius (Jan) Swertz werd geboren op 5 april 1897 in Utrecht, net zoals zijn enige en jongere broer [[Carel_Swertz|Carel]] (1899). Hun vader heette Frits, voluit [[Genealogie_Swertz#Johannes_Fredericus_Augustus_.28Frits.29_Swertz_.281862.29|Johannes Fredericus Augustus Swertz]] (1862). De studies van zowel Jan als zijn broer [[Carel_Swertz|Carel]] werden betaald door oom Frans (of Carel ? check bij Coen). Jan Swertz studeerde geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Utrecht (start 1915). Hij ging in 1922 in Den Haag wonen en kwam bij dr. Ekker werken in het Rooms Katholieke Ziekenhuis Johannes de Deo (‘Westeinde’) in Den Haag. Blijkbaar woonde hij 'intern'; in het bevolkingsregister is zijn adres het ziekenhuis (van december 1922 tot juli 1926).
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Kennismaking en trouwen met Jan Swertz'''==
| + | |
| − | [[file:1927 Trouwen Bob Ekker en Jan Swertz.jpg|thumb|Het bruidspaar komt uit het huis van haar ouders Ekker; Jan Pieterszn. Coenstraat 21, Den Haag (1927)]]
| + | |
| − | [[File:1920_Jan_Swertz_Chirurg.jpg|thumb|Annonce: Jan Swertz vestigt zich als chirurg (Vaderland, 1930)]]
| + | |
| − | In het Westeinde ziekenhuis leert Jan Swertz de dochter van zijn toekomstige schoonvader kennen. Zij hielp haar vader in zijn praktijk. Jan Swertz bekwaamt zich in chirurgie en houdt praktijk in het ziekenhuis, hoewel ‘voorname’ patiënten wel thuis worden ontvangen voor consult. Een slager aan de Schenkweg is zo tevreden met zijn operatie dat hij zijn twee kinderen Bob en Jan noemt, maar dan wel twee jongens.
| + | |
| − | | + | |
| − | Bob Ekker en Jan Swertz trouwen op 27 juli 1927 in Den Haag. Zij woont nog bij haar ouders en Jan sinds maart 1927 aan het Westeinde nr. 38, vlak bij het ziekenhuis (daarvoor 8 maanden op het Stadhoudersplein nr. 2). Haar ouders zijn aanwezig bij de bruiloft maar de ouders van Jan ontbreken (waarom?). Haar broer Coos en zijn oom [[Franciscus_Carolus_Henricus_Swertz|Frans]] zijn getuigen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Als Jan solliciteert naar de functie van chirurg in het Westeinde, eist de bisschop, bestuurslid van het ziekenhuis, dat Bob zich na een aantal godsdienstlessen tot het katholieke geloof zou bekeren. Zij heeft daar geen probleem mee. Bob krijgt godsdienstles van Toon Ramselaar, een priester die bekend is vanwege zijn werk voor de verkennerij in Den Haag. Hij doopt haar ook. Toon Ramselaar was door Jan geopereerd en met hem bevriend geraakt. De stap van Bob om van Christelijke huize te trouwen met een Rooms-Katholieke man, ging destijds tegen de heersende mores in. Bob is echter wars van conventies. Hoewel ze het nieuwe geloof moest omarmen blijft ze kritisch op zaken als aflaat en ‘al die heiligen’. Haar dochters zeiden gekscherend dat ze maar ‘half katholiek’ was geweest. Jan wordt uiteindelijk aangenomen als assistent chirurgie. In 1930 vestigt hij zich ook als chirurg met een praktijk aan huis.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Gezin Swertz voor de oorlog in Den Haag'''==
| + | |
| − | [[File:1931 Ouders Swertz met Katrien en Regina.jpg|thumb|Ouders Swertz met Katrien en Regina (Gien), de kleinste (1930)]]
| + | |
| − | Het gezin Swertz betrekt op 7 december 1929 een woning aan de [[Daendelsstraat_44|Daendelsstraat 44]] in de toen nieuwe wijk [[Bezuidenhout;_het_vergissingsbombardement#Het_Bezuidenhout_voor_de_oorlog|Bezuidenhout]]. Het deel waar zij wonen is rond 1890 gebouwd. Er staan statige herenhuizen. Bob brengt drie dochters ter wereld; [[Katrien_Swertz|Katrien]] (1928), [[De_Haan-Swertz|Gien]] (1930) en [[Feldhaus-Swertz|Liesbeth]] (1932).
| + | |
| − | | + | |
| − | Zoals zoveel families in die tijd hebben ze een kinderjuf, Riek Gijseman, die ze toepasselijk Juffie noemen; ze brengt en haalt de dochters van school, zorgt voor hen, en doet ook ander werk zoals kousen stoppen. Voor het huishouden hebben ze Gerda, een Hongaarse strenge dienstmeid; de dochters herinnerden zich dat ze Duits ging praten als ze boos werd; “Ich habe gesagd NEIN, und dan BLEIBT es NEIN!! Gerda woont in huis, Juffie niet.
| + | |
| − | | + | |
| − | De [[Daendelsstraat_44|Daendelsstraat]] kwam uit op de Bezuidenhoutseweg met aan de overkant het Haagse Bos met veel groen, een hertenkamp en vijvertjes met eendjes. Op weg naar school komen de dochters daar altijd langs, en passeren dan de Leidse straatweg. Ze zitten op de Paschalis lagere school en op de Paulinastraat, waar een kleuterschool aan verbonden is. Dochter Gien de Haan heeft haar kinderen nog wel eens meegenomen naar het hertenkamp in de jaren ’60, voordat het opgeheven is.
| + | |
| − | | + | |
| − | Aan het begin van de straat woont de familie van Waaij. Tante Corry is een Engelse en vriendin van Bob; als het slecht weer is en Juffie er niet is, lopen de dochters eerst daar naar toe en brengt zij hen vervolgens naar school. Ze heeft een grappig accent; “dat vindt ik zo verwwdomd rwwot. Als je de straat inloopt vanuit de Bezuidenhoutseweg en het Haagse Bos woont het gezien Swertz-Ekker aan de linkerkant; eerst heb je wat kleinere huizen, daarna worden ze statiger. Hun huis is het een-na-laatste huis voor de kruising met de Pieter Botstraat, die naar links toe dood loopt; een hek en daarna water. Dit is nu allemaal verdwenen als gevolg van [[Bezuidenhout;_het_vergissingsbombardement|het vergissingsbombardement]] aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Anekdotes uit de Haagse tijd'''==
| + | |
| − | [[File:Haagse Dierentuin voor de oorlog.jpg|thumb| De Haagse Dierentuin voor de Tweede Wereldoorlog]]
| + | |
| − | Dochter Gien is als klein kind van ca. zes jaar gefascineerd door Betsy, de olifant uit de voormalige ‘Zoo’ tegenover het Malieveld, waar nu het provinciehuis staat. Ze mag op haar rug. Dochter Katrien durft dat niet en herinnerde zich dat Gien een groen jurkje droeg. Gien vindt dat de olifant van háár is; haar levenslange voorliefde voor olifanten ontstaat. Ze heeft in de loop van haar leven een grote collectie olifanten-beeldjes opgebouwd, en heeft het geluk gehad veel olifanten te hebben gezien in Afrika (op bezoek bij zoon Hans) en Sri Lanka (op bezoek bij zakenrelaties van haar man).
| + | |
| − | | + | |
| − | Gien en haar moeder Bob delen een obstinaat en ondeugend karakter, ze passen goed bij elkaar. Ze gaan samen belletje trekken waarbij Bob zegt; ‘we moeten wel terug zijn voordat Katrien thuis komt want die vindt dat niet goed’. De dochters gaan, samen met al hun neven en nichten, tien in totaal, voor maar ook tijdens de oorlog ‘s zomers vaak naar Hengelo, waar opa en oma Ekker wonen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Ook herinnert dochter Gien zich een familiediner in Hotel Americain in Amsterdam, fantastisch aangekleed met een grote zwaan uit boter gesneden. Dochter Katrien vindt het vaak eng om alleen naar kinderfeestjes te gaan, dus gaat Gien mee. Katrien’s vriendinnetje Els Tholen van de lagere school neemt dan ook haar zusje Annemie mee, waardoor ze met zijn vieren heel wat kinderpartijtjes afstruinen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Alhoewel het een nette buurt is wonen er in een zijstraat een paar hoertjes. Katrien herinnert zich een ontmoeting toen haar vader en moeder naar de schouwburg gingen. De drie dochters willen Gerda wekken, die op de zolderetage slaapt. Ze blijven op afstand want ze durven geen van drieën helemaal naar boven, dat is eng. Als ze niets horen denken ze dat ze alleen zijn. Ze nemen hun jassen en lopen naar buiten. Een van de hoertjes ziet hen, zo laat nog, op straat lopen en vangt hen op. Als hun vader en moeder thuis komen, zit één van hen de dochters voor te lezen. Wat die ‘meisjes’ echt zijn hebben ze pas later gehoord. De ouders van Bob wonen vlakbij, in de eerste straat parallel aan de onze richting het Staatsspoor (nu Centraal Station); de Jan Pieterszn. Coenstraat.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Fotogalerij Haagse tijd voor de oorlog'''== | + | |
| | {| class="wikitable" | | {| class="wikitable" |
| − | | [[File:1901 Geboorte akte Elisabeth Ekker.jpg|thumb|Geboorteakte Bob Ekker (1901)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| − | | [[File:1929 Uitreksel bevolkingsregister Den Haag 1.jpg|thumb|Uittreksel bevolkingsregister Den Haag familie Swertz jaren '30 (deel 1)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| − | | [[File:1929 Uitreksel bevolkingsregister Den Haag 2.jpg|thumb|Uittreksel bevolkingsregister Den Haag familie Swertz jaren '30 (deel 2)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| | |- | | |- |
| − | | [[File:1922 Bob (grandma), great-grandma and sister Wil - Version 5-resized.jpg|thumb|van links naar rechts; Bob Ekker (21 jaar), haar moeder Regina Rijshouwer en haar zus Wil in Bad Nauheim, Duitsland, in de tuinen van de Trinkkuranlagen, een hip en mondain oord in die tijd (1922)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| − | | [[File:Album Swertz_Ekker890 - Version 2-resized.jpg|thumb|Bob Ekker (23) en haar moeder in het Haagsche Bosch, dat op tientallen meters van hun huis lag (1924)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| − | | [[File:bob swertz 1925.jpg|thumb|Bob Ekker op 24-jarige leeftijd. Foto genomen in Hoog Soeren (Kroondomeinen, Apeldoorn) (1925)]] | + | | [[File:foto|thumb|tekst foto (jaartal)]] |
| − | |-
| + | |
| − | | [[File:Album Swertz_Ekker895 1925-resized.jpg|thumb|Familiefoto; vlnr boven; Emma van Lidth de Jeude, Jan Swertz, Bob Ekker en Dirk Hoogendijk;vlnr onder Coos Ekker. Dora Malotaux, Henk Ekker en Wil Ekker. Het onderschrift luidt: 'Aanteekenen Henk en Dorie (augusrus 1925) ]]
| + | |
| − | | [[File:Album Swertz_Ekker896 - Version 2 1.jpg|thumb|Poseren in de polikliniek van het Westeinde ziekenhuis, twee maanden voor de bruiloft. Linksvoor: Jan en Bob. Achter midden haar ouders Derk Willem en Regina (21 mei 1927)]]
| + | |
| − | | [[file:1927 Juli Huwelijk Bob Ekker en Jan Swertz.jpg|thumb|Huwelijkakte Bob Ekker en Jan Swertz (27 juli 1927)]]
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Jan Swertz naar Dekkerswald'''==
| + | |
| − | [[File:img144 - Version 3.jpg|thumb|Vakantie in Hengelo. Staand van links naar rechts: [[De_Haan-Swertz|Gien]], [[Ekker-Hoogendijk#Gezin_Wil_en_Dirk|Liek]] en [[Katrien_Swertz|Katrien]]. Onder [[Feldhaus-Swertz|Liesbeth]], ? en ?. (1939)]]
| + | |
| − | [[File:img143 - Version 3.jpg|thumb|Vakantie in Hengelo. Van links naar rechts: [[De_Haan-Swertz|Gien]], [[Ekker-Hoogendijk#Gezin_Wil_en_Dirk|Liek]] en [[Katrien_Swertz|Katrien]]. (1939]]
| + | |
| − | In de jaren dertig moet Jan Swertz een man opereren die besmet blijkt te zijn met tuberculose, toen TB genoemd in de volksmond. Hij loopt de ziekte zelf ook op. Voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid bestaan nog niet en zijn vriend dr. A. J. Henneman, geneesheer-directeur van het R.K. Sanatorium Dekkerswald nodigt hem uit voor behandeling naar Groesbeek te komen. Hij wordt op 10 november 1938 opgenomen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Bob reist aanvankelijk op en neer tussen Den Haag naar Groesbeek om haar zieke man te bezoeken. Ze logeert dan op Sion’s Hof. Dit is al snel niet meer op te brengen. Jan wordt steeds zieker en in 1938 verhuizen Bob, haar dochters en hun Haagse kinderjuf Riek Gijseman naar Nijmegen, waar ze aan de Groesbeekseweg 182 een huis betrekken. Jan Swertz is er nooit geweest en de dochters mogen vanwege het besmettingsgevaar nooit naar Dekkerswald. Een enkele keer hebben ze hem op afstand mogen toezwaaien.
| + | |
| − | Met steun van dokter Henneman krijgt Bob een baan als secretaresse in het Oud-Burgeren-Gasthuis te Nijmegen aan de Molenstraat. Zo kan zij zichzelf en haar drie dochters redden. Ze is een kranige vrouw en had zich snel stenotypen eigen gemaakt.
| + | |
| − | | + | |
| − | De verhalen die dochter Katrien vertelt van Dekkerswald doen denken aan die van Max de Haan (later getrouwd met Gien Swertz) die er na de oorlog heeft gelegen; Net zoals Jan dat deed lokt Max in de jaren ’50 koolmeesjes met zangzaad de kamer binnen. Je had een tergend geduld nodig om de beestjes van de raamopening langzaam naar je bed te lokken, een kwestie van weken. Het was voor patiënten die stil moesten uitzieken een van de weinige uitlaatkleppen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Dochter Katrien loopt ook tbc op, twee keer zelfs. Dat ze daar bovenop komt roept bewondering op. Men vindt het beter dat haar vader geen weet krijgt van haar tbc. Hij krijgt foto’s te zien van Katrien hockeyend of op een springplank bij het zwembad, terwijl ze helemaal niet eens mag zwemmen vanwege haar tbc. Katrien vindt dat niet eerlijk en herinnert zich goed dat dokter Henneman in zijn deftig Nederlands antwoordt dat “dat niet opweegt tegen het verdriet dat je vader zou hebben als hij weet dat jij ziek bent”. Na zijn dood wordt Katrien wederom ziek en ligt ook een aantal maanden in Dekkerswald.
| + | |
| − | | + | |
| − | Door toedoen van dokter Henneman kunnen 28 joden onderduiken bij Dekkerswald. Dochter Katrien herinnert zich hoe ze de Duitsers te slim af zijn. Ze hebben een afspraak dat de klok op de toren geluid wordt als de Duitsers naderen voor inspectie. Als zuster Suzanne (“een prachtmens”) aan de touwen hangt en de klok op de toren laat luiden op een ander tijdstip dan twaalf uur ’s middags, wat normaal is, dan is het duidelijk: Duitsers! Alle Joden moesten dan het bed in en zich voordoen als tbc-patiënt, inclusief rochelen en het produceren van sputum. Heel effectief, de Duitsers komen nooit op de ziekenzalen want ze zijn als de dood voor tbc, een afschuwelijke ziekte waar je destijds aan overleed; antibiotica zijn nog niet ontdekt. Alle patiënten weten van de truc en het is opmerkelijk dat niemand deze truc ooit verraden heeft.
| + | |
| − | | + | |
| − | Ondanks de hectische periode herinneren de kinderen zich enkele mooie zomers. Ze brengen die door in de huizen van hun grootouders (Ekker en Stork) in Hengelo. Daar zien alle neefjes en nichtjes elkaar.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Overlijden Jan Swertz'''==
| + | |
| − | [[File:1941 September Overlijden Jan Swertz 1.jpg|thumb|bidprentje Jan Swertz achterzijde (1941)]]
| + | |
| − | De tbc van Jan Swertz is op een gegeven moment dermate vergevorderd dat zijn gezonde long door de andere zieke long wordt aangetast. Hij overlijdt op 24 september 1941, pas 44 jaar oud. Op een of andere manier is hij voldaan dat hij nog net een Duitser buiten door het raam heeft gezien voordat hij dood gaat, de bezetting is namelijk net op gang gekomen. Katrien herinnert zich dat ze op afstand mee heeft kunnen kijken toen hij stierf.
| + | |
| − | | + | |
| − | Bij de begrafenis van Jan komt tante Bee Zuidema (een vriendin van Bob) in het zwart uit de volgauto maar draagt wel een knalrood tasje. Ze is altijd heftig opgemaakt en rookt als een ketter. Aan de vele rimpels op haar doorgerookte gezicht dankte ze haar bijnaam ‘tante perkament’. Dochter Katrien ziet haar nog voor zich met een eeuwige sigaret met mondstuk in haar mond. Ze praatte er mee en ze reed er auto mee, heel knap!
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Bob en haar dochters in Groesbeek'''==
| + | |
| − | | + | |
| − | Katrien volgt de middelbare school op Marienbosch aan de Groesbeekseweg. Nadat deze school door de Duitsers gevorderd wordt, krijgt zij les in de dansschool van De Goeij en in een klas van de zustersschool aan de Oude Stadsgracht. Voor geschiedenis en aardrijkskunde wordt uitgeweken naar een groot prieel achter een huis aan de St. Annastraat,tegenover de Archipelstraat.
| + | |
| − | | + | |
| − | Gien herinnert zich dat de Duitsers huiszoeking kwamen doen en aanklopten. Haar moeder heeft een clandestiene radio en wil voorkomen dat Duitsers binnenkomen. Ze vertelt de Duitsers glashelder dat ze weduwe is, drie jonge meisjes in huis heeft, en géén vreemde mannen in haar huis dult!. De Duitsers druipen af. Volgens Gien luisterden de bezettende Duitsers alleen als ze net zo afgeblaft werden als zij dat deden bij anderen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Gien herinnert zich ook goed de geluiden uit die tijd; luidkeels zingende Duitsers bij het marcheren, het stampen met hun laarzen, en het fluiten van bommen als die laag voorbij kwamen. Gien brengt een nacht met een vriendin Wietje Heerders door in de cel. Ze hebben hondendrollen opgepakt en door de brievenbus van een NSB’ers geduwd. Ze wordt verklikt, misschien door een vriendinnetje van een NSB-familie tegenover, waarvoor moeder haar al een keer gewaarschuwd heeft. Katrien heeft minder herinneringen aan deze tijd omdat ze een groot deel wederom in Dekkerswald heeft gelegen.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Vlucht naar de Biesseltsebaan'''==
| + | |
| − | [[Bestand:Market-Garden - Nijmegen and the bridge.jpg|thumb|Het centrum van Nijmegen na zowel Duitse als geallieerde bombardementen (1944)]]
| + | |
| − | Na het mislukken van operatie Market Garden in 1944 ligt het gebied tussen Arnhem en Nijmegen in de frontlinie. In september 1944 komt het oorlogsgeweld van alle kanten daarnaartoe, waar het daarvoor relatief rustig is geweest. De geallieerde troepen eisen ruimte op, er heerst chaos, er zijn veel beschietingen, en veel vluchtelingen uit de omgeving zoeken onderkomen. Ook bij het tijdelijk onderkomen van het jonge gezin Swertz-Ekker wordt het op een gegeven moment te gevaarlijk. Er vallen steeds meer granaten en de bange weduwe Houwing-van der Venne, die naast hen op nummer 180 woont, zit bijna elke avond bij hen in de kelder.
| + | |
| − | | + | |
| − | Op 19 september valt er een granaat door het dak en er ontstaat brand op het bed van dienstmeid Lies Noy. Moeder Bob is niet bang; ze grijpt flessen wijwater die ze van de kerk heeft gekregen en probeert de brand te blussen. Moeder en dochters vluchten ‘s avonds in allerijl naar het huis van oom [[Gijs_van_Hardenbroek|Gijs van Hardenbroek]], lopend en te fiets. Liesbeth neemt zilveren theelepeltjes mee, Gien de hond en Katrien fotoboeken, waarvan Bob had gezegd; “wat je ook meeneemt; de fotoboeken moeten mee”. Het huis van Gijs van Hardenbroek ligt aan de Biesseltschebaan 8 (nu Biesseltsebaan 20) en de tuin grenst aan het bos van Dekkerswald. Gijs had zijn huissleutel eerder aan Bob gegeven toen hij zelf moest onderduiken.
| + | |
| − | | + | |
| − | Kees, de huisknecht van Gijs, vangt hen op. Toen Bob en de kinderen in Nijmegen kwamen wonen bracht hij soms taart of eten mee. Gijs dient net als zijn vader aan het hof, reden waardoor hij in de oorlog moet onderduiken. Hij bekleedde een aantal functies aan het hof (opperceremoniemeester, grootmeester, thesaurier van het Huis) en is lang particulier thesaurier van Wilhelmina geweest.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Overlijden Bob Ekker'''==
| + | |
| − | [[File:1944 Vlucht RAF piloot Ivan W Cain .jpg|thumb|Vluchtroute van de neerstortende Nieuw-Zeelandse RAF-piloot Ivan William Cain]]
| + | |
| − | [[File:1945 swertz ekker - Version 12.jpg|thumb|Rouwadvertentie van Bob Swertz, geboren Ekker zeven maanden na haar overlijden (mei 1945)]]
| + | |
| − | Elizabeth Frederika (Bob) Ekker overlijdt op 6 oktober 1944 tijdens [[De_Brakkenstein_Crash|de Brakkenstein Crash]]. Die dag doet zij, zoals de afgelopen dagen wel vaker, de was voor een groep Engelse soldaten. Een aalmoezenier van het Engelse leger bivakkeert tijdelijk met een groepje soldaten in de bossen van Dekkerswald en had Bob gevraagd om te helpen met de was. Bob bracht om de paar dagen de gewassen en gestreken spullen terug naar de tent van de Engelsen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Op die bewuste dag zouden de Engelse soldaten met de aalmoezenier weer vertrekken. Rond ? loost de piloot van een neerstortend geallieerd vliegtuig zijn laatste twee bommen af, ongeveer ter hoogte van de Nijmeegsebaan. Hij vermoedt niet dat er in het uitgestrekte bosachtige gebied dat hij voor zich ziet, toch nog een paar woonhuizen verscholen liggen. Met alle gevolgen van dien. Bob, die in het bosje achter het huis van Gijs Hardenbroek bij de tent van Engelse soldaten staat, krijgt een grote scherf tegen haar borst en is op slag dood.
| + | |
| − | | + | |
| − | Haar stoffelijke resten worden in een kist op een afgesloten kamertje op het logeeradres van de dochters gezet. Zij mogen er tijdelijk niet komen. Dokter Henneman regelt de begrafenis op het kerkhof van de Heilige Land Stichting, die op 10 oktober plaatsvindt. (bij graf Jan Swertz? is graf geruimd?). In het dagblad De Gelderlander van 10 en 11 oktober 1944 wordt een annonce geplaatst, ondertekend door de drie dochters (Elizabeth is per abuis met een S geschreven). Pas in de 21ste eeuw wordt duidelijk dat het om de Nieuw-Zeelandse piloot [[Ivan_William_Cain|Ivan William Cain]] ging. Hij en Bob (enige burgerslachtoffer) zijn precies 68 jaar na de ramp geëerd met een [[Monument Ivan Cain|monument]].
| + | |
| − | | + | |
| − | De familie van Bob in het Westen van het land krijgt pas in mei 1945 het ontstellende bericht dat hun zus cq dochter overleden is. Er is zeven maanden lang geen contact mogelijk tussen het bezette deel van Nederland en het bevrijde deel rond Nijmegen.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Getuigenissen uit eerste hand'''==
| + | |
| − | [[File:IM pater van driel.jpg|thumb|Pater Van Driel, die het tragische overlijden van Bob Ekker beschreef in zijn dagboek]]
| + | |
| − | Pater Van Driel, verblijvende in het landhuis van de heer Braam aan de Biesseltsebaan, schreef het volgende over deze tragische gebeurtenis in zijn dagboek (overgenomen uit [http://www.noviomagus.nl/Gastredactie/Kuiken/Brakkenstein/Brakkenstein.htm#11 De Brakkenstein-Crash/Arjen W. Kuiken]):
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''Vrijdag 6 October weder een angstige dag. Tegen 12 uur vielen er twee splinterbommen, één achter het huis van Mevr. v.d. Velden zonder schade aan te richten en de andere op de Biesseltsche baan op enkele meters van onzen tuin. Bij Vis, Daalderop en Hardenbroek waren veel pannen van het dak. Vier soldaten werden gewond en Mevr. de Wed. Swertz, die met haar drie kinderen 19 september uit de stad was weggevlucht en haar intrek genomen had in de villa van Baron van Hardenbroek tegenover ons, werd dodelijk getroffen. Zij kreeg een grote scherf tegen haar borst en was op slag dood. Zij stond in het bosje achter het huis bij de tent van den Anglicaansen Chaplain, wiens altaarlinnen zij gewassen had, dat zij nu kwam terugbrengen.
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''De Chaplain was achteruitgesprongen in de kuil onder zijn tent en had slechts enkele schrammen.Onmiddellijk rende hij de Biesseltsebaan op, zag de twee oudste kinderen – meisjes van ± 14 en 16 jaar - en stuurde ze naar ons. Toen zij bij ons in den kelder waren, kwam hij ons even later ontdaan vertellen, dat hun moeder gedood was. Hij vroeg of wij het ze wilden meedelen en voorlopig bij ons houden en of wij voor de berging van het lijk wilden zorgen. ''
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''Pater de Bot en Broeder Leonard gingen mee om het lijk naar het huis van den Baron over te brengen. De kinderen werden naar de spreekkamer gebracht, waar ik ze voorzichtig de droevige tijding meedeelde. Zij waren nu wezen van 16, 12 en 8 jaar zonder enige familie in de stad. Hun oom in Den Haag was niet bereikbaar. Toen wij van de kinderen vernamen dat moeder katholiek was, is Pater Versteege er onmiddellijk met de H. Olie naar toe gegaan, diende onder één zalving het H. Oliesel toe, gaf den Apostolische zegen en bad samen met Pater Willebrands de gebeden van het ritueel na de zalving. Ook de huisknecht van den Baron was hierbij tegenwoordig; daarna werd de kamer afgesloten.
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''Na den middag heeft de rouwondernemer Kramer het stoffelijk overschot naar zijn huis overgebracht, daar verzorgd en gekist. Het lijk was zo verminkt, dat de kinderen niet meer bij het stoffelijk overschot toegelaten konden worden. De kinderen zijn nu op Dekkerswald. De bommen waren waarschijnlijk afkomstig van een Americaansch vliegtuig, dat we terzelfder tijd brandend over ons huis zagen komen en dat in het open veld, links van het klooster der paters van Brakkenstein, is neergestort.''
| + | |
| − | | + | |
| − | Op dinsdag 10 oktober schreef Pater van Driel wederom in zijn dagboek:
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''Heilige Mis op het Heiligland onderbroken. Op de H. Landstichting hoorde men onder de H. Mis van 7 uur zoveel granaten inslaan, dat de Mis bij het Offertorium werd afgebroken en allen naar den schuilkelder gingen. Om 9 uur was de gezongen uitvaart en begrafenis van zal. Mevrouw Swertz; de paters Versteege en Willebrands waren er bij tegenwoordig.''
| + | |
| − | | + | |
| − | Ook dr. Henneman hield een dagboek bij in deze periode ([http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/EVDO01:NIOD08_244-429 Ego document A. J. Henneman]) en schrijft:
| + | |
| − | | + | |
| − | : ''Zondag 8 october. Granaatinslag in de onmiddellijke nabijheid van het huis van den boschwachter aan de Nijmeegschebaan, granaatinslag aan de grens van ons terrein bij de Biesselschebaan en de spoorwegovergang waarbij Mevr. Dr. Swerts helaas gedood werd, talrijke granaten in het Staatsbosch, op de grens van ons terrein, granaten op de H. Landstichting, enz. maar Dekkerswald is nog gespaard, Dekkerswald en zijn bewoners!''
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''De dochters na hun moeders dood'''==
| + | |
| − | De maanden daarna verhevigt de strijd; Nijmegen zit nu midden in de vuurlinie. Katrien herinnert zich dat chauffeur Anton van Dekkerswald dodelijk getroffen werd, ongeveer een maand na de dood van moeder. Een raket boorde zich dwars door de keukendeur naar binnen en raakte Anton.
| + | |
| − | | + | |
| − | Dagen na de begrafenis van Bob zijn er steeds meer geallieerde soldaten aanwezig; grote gespierde negers van over de oceaan lopen in het bos en rond het huis van Gijs van Hardenbroek. Lies Noy, het dienstmeisje die nu de zorg voor de drie wezen heeft, is doodsbang dat deze jonge kerels de meisjes, iets aandoen. Ze worden dagenlang opgesloten in de kelder. De deur wordt met touwen dichtgebonden en ze moeten zich voeden met de voorraad appelmoes van Kees, de knecht van Gijs van Hardenbroek.
| + | |
| − | | + | |
| − | Dokter Henneman vindt hen in die toestand en heeft al gauw in de gaten dat het niet zo goed gaat. Hij vraagt hen op de thee. Onderweg zegt Liesbeth nog dat ze zich moeten gedragen, maar als een schaal met koekjes op tafel wordt gezet, kunnen ze zich niet meer inhouden. Dokter Henneman vraagt of ze honger hebben en inderdaad; hij laat direct een schaal met brood aanrukken en vanaf dat moment worden ze in zijn huis opgenomen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Ze hebben er tot mei 1945 gezeten. Regelmatig gaan ze met Boy, de hond van dokter Henneman, in het bosrijke gebied wandelen. Begin mei 1945 worden ze vergezeld door Koos de boswachter. De hond rent ver voor hen uit en begint plotseling vreselijk te blaffen. Als ze dichterbij komen vinden ze drie oudere Duitse soldaten, die zich daar hadden ingegraven en niet weten dat de oorlog voorbij is.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Bombardement van het ouderlijk huis'''==
| + | |
| − | Na het overlijden van Bob Swertz voltrekt zich een andere ramp in Den Haag; [[Bezuidenhout;_het_vergissingsbombardement|het vergissingsbombardement op het Bezuidenhout]] op 3 maart 1945. Het ouderlijk huis aan de Daendelsstraat 44 loopt schade op maar blijft staan. Het wordt als herstelbaar aangemerkt en niet ontmanteld na de oorlog. De schokgolven hebben wel hun tol geëist en al het glas is gesprongen. Bij het openen van de servieskast (een mooi antiek kabinet in Hollandse Louis XV/XVI stijl van ca 1770) vallen alle kristallen glazen van hun voet. Dochter Katrien heeft nog één ongedeerd kristallen glas.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Opvang na de oorlog'''==
| + | |
| − | | + | |
| − | In de nadagen van de oorlog verblijven de drie zussen, inmiddels wees geworden en dakloos, bij dokter Henneman en kunnen niet terug naar familie in het nog bezette Den Haag. De pastoor van de St. Jozefkerk aan het Keizer Karelplein doet op de preekstoel een oproep onder de parochianen om kinderen tijdelijk onder te brengen. Het echtpaar Theo (oom Dorus) en Lien Schaeffer (Bisschop Hamerstraat 9, hoek Welderenstraat) heeft al twee meisjes onderdak gegeven die niet terug konden naar Culemborg. Ze nemen ook de drie zusjes op in hun gezin van ?? tot ??.. De Schaeffers hebben zelf twee kinderen; Ineke (getrouwd de Wit) en Hans. Hans is een autist waar Katrien haar hele leven contact mee heeft gehouden, tot kort voor haar dood. Zij nam hem vaak onder haar hoede.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Ieder hun eigen weg'''==
| + | |
| − | De meisjes maken de MMS (Middelbare Meisjes School allemaal af in Nijmegen. [[Katrien Swertz|Katrien]] en [[de Haan-Swertz#Gine Swertz|Gien]] kiezen voor de verpleging omdat ze daarmee snel op eigen benen kunen gaan staan en onafhankelijk worden. Studeren zit er niet in gegeven de barre omstandigheden. Katrien en Gien blijven lang solidair samen, eerst in Dekkerswald en daarna in Den Haag bij het Westeinde ziekenhuis. Zelfs in Eindhoven (Sint Joris ziekenhuis) hebben ze nog samen gewerkt. [[Feldhaus-Swertz#Liesbeth Swertz|Liesbeth]] volgde later.
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Stamboom met nazaten Bob Ekker en Jan Swertz'''==
| + | |
| − | De nazaten van Derk Willem Ekker en Regina Rijshouwer tot en met hun kleinkinderen. De details zijn het beste te zien door het plaatje aan te klikken en vervolgens op 'volledige resolutie' te klikken.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[File:swertz ekker descendants-resized.jpg|650px]]
| + | |
| − | | + | |
| − | =='''Fotogalerij tijdens en na de oorlog'''==
| + | |
| − | {| class="wikitable"
| + | |
| − | | [[File:1944 Overlijden Bob Ekker.jpg|thumb|Annoce van het overlijden van Bob Ekker (1944)]]
| + | |
| − | | [[File:195x Feest bij familie Haan met Swertz zusjes.jpg|thumb|Zusjes Swertz, vlnr Katrien, Gien, en Liesbeth bij feestje van de familie de Haan (ca. 1950)]]
| + | |
| − | | [[File:2004 Feest bij familie Haan met Swertz zusjes.jpg|thumb|Zusjes Swertz, vlnr Liesbeth, Gien en Katrien bij feestje van Gien. Gien heeft net iemand tijdelijk een stropdas afhandig gemaakt omdat er olifanten op staan (2004)]]
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | [[File:xxx|thumb|xxx]]
| + | |
| − | | [[File:xxx|thumb|xxx]]
| + | |
| − | | [[File:xxx|thumb|xxx]]
| + | |
| | |} | | |} |
