Hardenbroek van, Gijs
(→Synopsis) |
|||
Regel 17: | Regel 17: | ||
En dat 'het wel iets zou kunnen worden' tussen die twee voordat Bernard verscheen. Over zijn late kinderloze huwelijk met weduwe Loudon die haar man verloor in de oorlog. En hoe hij Gien Swertz na de oorlog door zijn chauffeur laat ophalen en haar pardoes een compleet Meissen-servies schenkt. | En dat 'het wel iets zou kunnen worden' tussen die twee voordat Bernard verscheen. Over zijn late kinderloze huwelijk met weduwe Loudon die haar man verloor in de oorlog. En hoe hij Gien Swertz na de oorlog door zijn chauffeur laat ophalen en haar pardoes een compleet Meissen-servies schenkt. | ||
− | == | + | ==Onderdak tijdens de oorlog== |
Elizabeth Frederika (Bob) Ekker en haar dochters krijgen [[Swertz-Ekker#Vlucht_naar_de_Biesseltsebaan|onderdak in het huis van Gijs van Hardenbroek]] tijdens de Tweede Wereldoorlog, als er op 19 september 1944 een granaat door het dak van hun huis valt. Hij woont aan de Biesseltschebaan 8 (nu Biesseltsebaan 20) in Nijmegen. | Elizabeth Frederika (Bob) Ekker en haar dochters krijgen [[Swertz-Ekker#Vlucht_naar_de_Biesseltsebaan|onderdak in het huis van Gijs van Hardenbroek]] tijdens de Tweede Wereldoorlog, als er op 19 september 1944 een granaat door het dak van hun huis valt. Hij woont aan de Biesseltschebaan 8 (nu Biesseltsebaan 20) in Nijmegen. | ||
Regel 23: | Regel 23: | ||
Zijn tuin grenst aan het bos van Dekkerswald. Gijs heeft zijn huissleutel eerder aan Elizabeth (Bob) gegeven toen hij zelf moest onderduiken. Volgens [[Swertz,_Katrien|Katrien]], dochter van Elizabeth (Bob) Ekker, stond Wilhelmina niet toe dat hij meeging naar Engeland. Bij zijn afwezigheid vangt Kees,de huisknecht, Elizabeth (Bob) en de kinderen op. | Zijn tuin grenst aan het bos van Dekkerswald. Gijs heeft zijn huissleutel eerder aan Elizabeth (Bob) gegeven toen hij zelf moest onderduiken. Volgens [[Swertz,_Katrien|Katrien]], dochter van Elizabeth (Bob) Ekker, stond Wilhelmina niet toe dat hij meeging naar Engeland. Bij zijn afwezigheid vangt Kees,de huisknecht, Elizabeth (Bob) en de kinderen op. | ||
− | == | + | ==Oom Gijs== |
Baron Gijsbert Carel Duco van Hardenbroek (1902-1960) is een klasgenoot van [[Swertz-Ekker|Elizabeth Frederika (Bob) Ekker]] aan het Gymnasium in Den Haag. Ze blijven bevriend en hij wordt oom Gijs voor Bobs kinderen. | Baron Gijsbert Carel Duco van Hardenbroek (1902-1960) is een klasgenoot van [[Swertz-Ekker|Elizabeth Frederika (Bob) Ekker]] aan het Gymnasium in Den Haag. Ze blijven bevriend en hij wordt oom Gijs voor Bobs kinderen. | ||
Regel 33: | Regel 33: | ||
[[Swertz,_Katrien|Katrien Swertz]] herinnert zich een royaal gebaar van oom Gijs. Hij laat haar zus [[Haan_de-Swertz|Gien Swertz]] in de jaren '50 na de Tweede Wereleoorlog ontbieden. Ze werkt dan in de verpleging in het Westeinde ziekenhuis. Ze wordt opgehaald door een chauffeur en eenmaal aangekomen bij oom Gijs krijgt ze een Meissen twaalfpersoons ‘Zwiebelmüster patroon’ servies cadeau, met de toelichting dat ze dat verdient heeft omdat haar ouderlijk huis is gebombardeerd en al het servies en zilverwerk verloren is gegaan. Mogelijk ziet hij het als uitzet voor de jonge Gien Swertz. Een andere versie is dat het servies gered was uit het ouderlijk huis, maar dat strookt minder met het feit dat het huis was gehavend na het [[Swertz-Ekker#Bombardement_van_het_ouderlijk_huis|bombardement van het Bezuidenhout in 1944]]. | [[Swertz,_Katrien|Katrien Swertz]] herinnert zich een royaal gebaar van oom Gijs. Hij laat haar zus [[Haan_de-Swertz|Gien Swertz]] in de jaren '50 na de Tweede Wereleoorlog ontbieden. Ze werkt dan in de verpleging in het Westeinde ziekenhuis. Ze wordt opgehaald door een chauffeur en eenmaal aangekomen bij oom Gijs krijgt ze een Meissen twaalfpersoons ‘Zwiebelmüster patroon’ servies cadeau, met de toelichting dat ze dat verdient heeft omdat haar ouderlijk huis is gebombardeerd en al het servies en zilverwerk verloren is gegaan. Mogelijk ziet hij het als uitzet voor de jonge Gien Swertz. Een andere versie is dat het servies gered was uit het ouderlijk huis, maar dat strookt minder met het feit dat het huis was gehavend na het [[Swertz-Ekker#Bombardement_van_het_ouderlijk_huis|bombardement van het Bezuidenhout in 1944]]. | ||
− | == | + | ==Een leven lang in dienst van het Hof== |
[[File:juliana1.jpg|thumb|400px|Wintersportvakantie met Juliana in Oberstdorf. Gijs van Hardenbroek geeft een verjaardagsfeestje in hotel Wittelsbacher Hof (1930)]] | [[File:juliana1.jpg|thumb|400px|Wintersportvakantie met Juliana in Oberstdorf. Gijs van Hardenbroek geeft een verjaardagsfeestje in hotel Wittelsbacher Hof (1930)]] | ||
Regel 60: | Regel 60: | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==Twee eeuwen thesauriers van het Huis Oranje-Nassau== |
[[File:geschiedenis van de Thesaurie.jpg|thumb|300px|Geschiedenis van de thesaurie, auteur Bernard Woelderink]] | [[File:geschiedenis van de Thesaurie.jpg|thumb|300px|Geschiedenis van de thesaurie, auteur Bernard Woelderink]] |
Versie van 4 jul 2016 om 21:47
Verdieping van een persoon die hier ook besproken wordt: |
Inhoud |
Synopsis
Over een deftige huisvriend die zijn landhuis openstelt voor de vluchtende moeder Bob Swertz en haar dochters in de oorlog. Zijn geliefde huisknecht Kees vangt hen op omdat hijzelf moest onderduiken. Hoe 'Gijs Paleis' door zijn innige persoonlijke en financiële band met Juliana een centraal figuur aan het hof werd.
En dat 'het wel iets zou kunnen worden' tussen die twee voordat Bernard verscheen. Over zijn late kinderloze huwelijk met weduwe Loudon die haar man verloor in de oorlog. En hoe hij Gien Swertz na de oorlog door zijn chauffeur laat ophalen en haar pardoes een compleet Meissen-servies schenkt.
Onderdak tijdens de oorlog
Elizabeth Frederika (Bob) Ekker en haar dochters krijgen onderdak in het huis van Gijs van Hardenbroek tijdens de Tweede Wereldoorlog, als er op 19 september 1944 een granaat door het dak van hun huis valt. Hij woont aan de Biesseltschebaan 8 (nu Biesseltsebaan 20) in Nijmegen.
Zijn tuin grenst aan het bos van Dekkerswald. Gijs heeft zijn huissleutel eerder aan Elizabeth (Bob) gegeven toen hij zelf moest onderduiken. Volgens Katrien, dochter van Elizabeth (Bob) Ekker, stond Wilhelmina niet toe dat hij meeging naar Engeland. Bij zijn afwezigheid vangt Kees,de huisknecht, Elizabeth (Bob) en de kinderen op.
Oom Gijs
Baron Gijsbert Carel Duco van Hardenbroek (1902-1960) is een klasgenoot van Elizabeth Frederika (Bob) Ekker aan het Gymnasium in Den Haag. Ze blijven bevriend en hij wordt oom Gijs voor Bobs kinderen.
De dochters van Elizabeth Frederika (Bob) krijgen pas later het vermoeden dat Kees ‘meer was dan een huisknecht’. Gijs is op latere leeftijd getrouwd maar bleef kinderloos. Hij trouwt met de weduwe Loudon (jkvr. Henriëtte Arnoldine Snouck Hurgronje), die haar man heeft verloren in de oorlog. Volgens Katrien, moest hij wel trouwen, want aan hof werd niets anders geaccepteerd. Uit haar eerdere huwelijk heeft zij een zoon, Aarnout Alexander Loudon, ('s-Gravenhage, 10 december 1936) een zakenman en politicus die bekend wordt in de jaren '80 en '90 van de vorige eeuw.
De eerste echtgenoot van weduwe Loudon, jonkheer Hugo Alexander Loudon, dient in de koloniën en komt om aan boord van een Japans krijgsgevangenenschip, dat wordt getorpedeerd voor de westkust van Java in 1944. Hij slaat te water en probeert weer aan boord te klimmen. De Japanners houden dit tegen waarna hij verdrinkt. Volgens Katrien hakten de Japanners zijn handen af bij zijn poging aan boord te komen.
Katrien Swertz herinnert zich een royaal gebaar van oom Gijs. Hij laat haar zus Gien Swertz in de jaren '50 na de Tweede Wereleoorlog ontbieden. Ze werkt dan in de verpleging in het Westeinde ziekenhuis. Ze wordt opgehaald door een chauffeur en eenmaal aangekomen bij oom Gijs krijgt ze een Meissen twaalfpersoons ‘Zwiebelmüster patroon’ servies cadeau, met de toelichting dat ze dat verdient heeft omdat haar ouderlijk huis is gebombardeerd en al het servies en zilverwerk verloren is gegaan. Mogelijk ziet hij het als uitzet voor de jonge Gien Swertz. Een andere versie is dat het servies gered was uit het ouderlijk huis, maar dat strookt minder met het feit dat het huis was gehavend na het bombardement van het Bezuidenhout in 1944.
Een leven lang in dienst van het Hof
Gijs van Hardenbroek is na de oorlog particulier thesaurier van Juliana geweest. Hij was ook opperceremoniemeester. De vader van Gijs diende ook al aan het hof en was ‘geheim kamerheer’ (kamerheer-ceremoniemeester) van Wilhelmina, en zag er volgens Katrien Swertz heel wat anders uit dan zijn knappe en lange zoon.
De innige verbintenis met het hof blijkt wel uit zijn bijnaam ‘Gijs Paleis’ volgens het boek van Cees Fasseur over het huwelijk van Juliana en Bernhard. Deze bijnaam verdiende hij omdat hij niet minder dan drie functies in zijn persoon verenigde; grootmeester, dus hoofd van het civiele huis van de koningin, opperceremoniemeester en thesaurier. Cees Fasseur vraagt zich kritisch af of deze cumulatie van functies wel verstandig was. organisatiedeskundigen kwamen er toen nog niet aan te pas en zeker niet in een bij uitstek conservatief milieu als de hofhouding.
De van Hardenbroeks en de van Oranjes kennen elkaar al lang. Een van de vroege vriendinnen van Juliana, Clara Brauw, vertelt over Juliana als die 10 jaar wordt in 1919. Ze blijkt een vrolijk meisje met af en toe stoute streken.
|
Gijs heeft ook gestudeerd met prinses Juliana, en men dacht ooit dat het wel iets zou worden. De geruchten van een romance tussen hem en de prinses ontstaan na een wintersportvakantie in 1930 in Oberstdorf. Juliana, haar moeder en enige vrienden en vriendinnen, waaronder Gijs van Hardenbroek behoren tot het vorstelijk gezelschap. Gijs is daar samen met zijn zus, een innige vriendin van de prinses. Gijs viert zijn achtentwintigste verjaardag met een 'huiselijk feestje' in hotel Wittelsbacher Hof.
Historicus P.H.D. Leupen schrijft over deze geruchten het volgende in 1934:
|
Twee eeuwen thesauriers van het Huis Oranje-Nassau
Bernard Woelderink beschrijft Gijsbert Carel Duco van Hardenbroek in zijn boek Geschiedenis van de thesaurie: twee eeuwen thesaurie en thesauriers van het Huis Oranje-Nassau, 1775-1975:
|