Althusius, Familie

Uit FamilieWiki
Versie door Thomas (Overleg | bijdragen) op 15 aug 2014 om 14:27
Ga naar: navigatie, zoeken
Johannes Althusius

Inhoud

Johannes Althusius (1557)

Johannes Althusius is 12de generatie voorvader van Bob Swertz. Hij werd geboren in 1557 in Diedenshausen in een boerenfamilie. Diedenshausen was onderdeel van het graafschap Sayn-Wittgenstein, het tegenwoordige Siegen Wittgenstein in Nordrhein-Westfalen. De naam Althusius is een gelatineerde versie van Althaus. Zijn vader Hans Althaus was opkoper van wol en eigenaar van een molen in Diedenshausen.

In Herborn huwt hij de jonge weduwe met Margaretha Naurath (1574) uit Siegen, Duitsland, met wie hij zes kinderen krijgt, waaronder Hermann Althusius (1608). Johannes Althusius overlijdt in 1638 op een leeftijd van 81 jaren; zijn vrouw Margaretha in 1624 op een leeftijd van 50 jaren, beiden in Emden (Ostfriesland, Duitsland).

Er zijn academische genootschappen, scholen en politieke groeperingen vernoemd naar deze vroege Duitse staatsgeleerde.

Calvinist en staatsrechtsgeleerde

Johannes Althusius is een Duitse calvinist en staatsrechtsgeleerde. Hij worden gezien als de grondlegger van de moderne politieke wetenschappen. Althusius ziet de politicologie als een zelfstandige, naast de theologie en de rechtsgeleerdheid bestaande wetenschap. Althusius houdt er een wetenschapsopvatting op na, die wars is van alle theoretische speculatie en die sterk op de praktijk is gericht. Althusius is naast federalist (staatsvorm) en democraat (regeringsvorm) ook theocraat (regeringsnorm).

Hij studeert onder andere in Bazel en Genève en wordt, op aandringen van Willem van Oranje in 1588 hoogleraar in het Duitse Herborn. Jan VI van Nassau-Dillenburg, jongere broer van Willem van Oranje, heeft in zijn graafschap Herborn in 1584 een opleidingsschool voor predikanten gesticht. In Herborn zal Althusius zijn hoofdwerken schrijven en uitgeven:

  • De arte Jurisprudentiae Romanae methodice digestae libri II, dat uit een groot aantal bijbelse voorbeelden een staatsvisie ontwikkelt, dat hij later een paar keer herziet en uitbreidt.
  • Politica methodice digesta, atque exemplis sacris et profanis illustrata schrijven en uitgeven. met andere woorden: "de politiek methodisch ontleed en verluchtigd met bijbelse en wereldse voorbeelden".

Hij verwerft faam als politiek-theoreticusmet zijn werken. Tot op heden wordt "Politica" uit 1603 beschouwd als het meest uitvoerige en stelselmatige verweerschrift van de Nederlandse Opstand en beschrijving van staatskunde dat calvinisten wereldwijd te berde hebben gebracht.

Ondanks dat Jan VI van Nassau-Dillenburg, jongere broer van Willem van Oranje, Althusius probeert te behouden voor Herborn, vertrekt Althusius naar Emden in Ostfriesland, Duitsland. Emden ligt aan de inham van de Eems, recht tegenover het Nederlandse Delfzijl, Groningen. De stad was met steun van de Nederlanders de facto een vrije rijksstad geworden onder protectie van de Nederlandse Republiek. Er werd Nederlands gesproken. Althusius wordt in 1604 syndicus van Emden, de hoogste ambtenaar die grote politieke invloed heeft. Emden wordt ook wel het Geneve van het Noorden genoemd en houdt nauwe banden met de Nederlanden en de gereformeerde kerk aldaar. Hier zal hij de rest van zijn leven pogen zijn politieke ideeën in de praktijk te brengen en Emden tot een calvinistische modelrepubliek om te vormen.

Tegen absolute vorsten en (een beetje) voor het volk

Althusius is een verklaard tegenstander van het absolutisme van de vorsten en voorstander van beperkte volkssoevereiniteit en van het recht van verzet tegen een tiran. De door hem voorgestane staatsvorm is de confederatie (een verbond van zelfstandige gewesten). Met zijn politieke theorie biedt hij een rechtvaardiging van de Nederlandse opstand tegen Spanje en voor de staatsvorm van de Unie van Utrecht. Zijn redeneringen zouden diepgaand hun invloed laten gelden onder calvinisten in de Nederlanden, Schotland en het Heilige Duitse Rijk en later bij de "founding fathers" van de Verenigde Staten van Amerika. Ook het principe van de soevereiniteit in eigen kring van de negentiende-eeuwse Nederlandse gereformeerde staatsman Abraham Kuyper kan als een nazaat van Althusius' gedachtegoed gezien worden.

Althusius maakte zich in zijn Politica sterk voor een confederale staat en week af van zijn tijd door voorstander te zijn van volkssoevereiniteit en het verzetsrecht van burgers. De uitsluitende bewaker en uitoefenaar van deze rechten dienden zijns inziens de lagere overheden te zijn. Ieder politiek lichaam c.q. ieder politiek niveau kende zijns inziens twee machten, namelijk telkens één besturende magistraat en één controlerende raad. Pas als de magistraat faalde in de uitoefening van zijn bestuurstaken, kon de raad ingrijpen. Net als Calvijn en de schrijver van de Vindiciæ contra tyrannos, noemde Althusius de raadslieden en volksvertegenwoordigers van een koninkrijk ephores naar een antiek-Spartaans voorbeeld. Absoluut koningschap stond een dergelijke constitutionalistische zienswijze niet toe. Althusius was zich bewust dat hij hiermee ernstig van mening verschilde met Jean Bodin die vond dat soevereiniteit de opperste staatkundige rechtsmacht was, die zelfs boven en buiten de wet kon opereren en nooit vacant kon zijn. Maar een goede prins past een goede wet niet alleen op zijn onderdanen maar ook op zichzelf toe, aldus Althusius.

Naast de Wikipediapagina over Althusius geeft het artikel Johannes Althusius: theocratisch politicoloog van drs. Joh. Weggeman en A. de Gans een betere beschrijving van Althusius.

Hermann Althusius (1608)

Hermann Althusius werd geboren in 1608 in Emden, Duitsland. Hij overleed in 1657 in Franeker, Franekeradeel op een leeftijd van 49 jaren. Hij was gehuwd met Margareta Felicitas Rumph, geboren in 1614 in Heidelberg. Zij overleed in 1668 in Franeker, Franekeradeel op een leeftijd van 53 jaren. Zij kregen X kinderen , waaronder Agneta Althusius.

Agneta Althusius (1641)

Agneta Althusius werd geboren in 1641 in Den Haag. Zij huwde met Ulrik Huber in 1659. Zij overleed vier maanden na de geboorte van haar eerste zoon Hermanus (1663) in Franeker op een leeftijd van 22 jaren.

Fotogalerij Althusius

Persoonlijke instellingen
Naamruimten
Varianten
Handelingen
Navigatie
Hulpmiddelen