Althusius, Familie

(Verschil tussen bewerkingen)
Ga naar: navigatie, zoeken
(Calvinist en staatsrechtsgeleerde)
Regel 9: Regel 9:
 
In [http://nl.wikipedia.org/wiki/Herborn_(Hessen) Herborn] huwt hij de jonge weduwe met Margaretha Naurath (1574) uit Siegen, Duitsland, met wie hij zes kinderen krijgt, waaronder [[Althusius,_Familie#Hermann_Althusius_.281608.29|'''Hermann Althusius''']] (1608). Johannes Althusius overlijdt in 1638 op een leeftijd van 81 jaren; zijn vrouw Margaretha in 1624 op een leeftijd van 50 jaren, beiden in Emden (Ostfriesland, Duitsland).
 
In [http://nl.wikipedia.org/wiki/Herborn_(Hessen) Herborn] huwt hij de jonge weduwe met Margaretha Naurath (1574) uit Siegen, Duitsland, met wie hij zes kinderen krijgt, waaronder [[Althusius,_Familie#Hermann_Althusius_.281608.29|'''Hermann Althusius''']] (1608). Johannes Althusius overlijdt in 1638 op een leeftijd van 81 jaren; zijn vrouw Margaretha in 1624 op een leeftijd van 50 jaren, beiden in Emden (Ostfriesland, Duitsland).
  
Naar deze Duitse staatsgeleerde zijn er [http://www.althusius.de/althusiuse.htm academische genootschappen], [http://www.jag-bad-berleburg.de/ scholen], [http://www.meinestadt.de/bad-berleburg/stadtplan/strasse/johannes-althusius-str. straten] en [http://nl.wikipedia.org/wiki/Stichting_Johannes_Althusius politieke groeperingen] vernoemd.
+
Naar deze bekende Duitse geleerde zijn [http://www.althusius.de/althusiuse.htm academische genootschappen], [http://www.jag-bad-berleburg.de/ scholen], [http://www.meinestadt.de/bad-berleburg/stadtplan/strasse/johannes-althusius-str. straten] en [http://nl.wikipedia.org/wiki/Stichting_Johannes_Althusius politieke groeperingen] vernoemd.
  
 
=== '''Calvinist en staatsrechtsgeleerde''' ===
 
=== '''Calvinist en staatsrechtsgeleerde''' ===

Versie van 15 aug 2014 om 17:29

Johannes Althusius, belangrijkste telg uit zijn familie

Inhoud

Johannes Althusius (1557)

Heimatshaus van Diendenshausen, geboorteplaats van Johannes Althusius. Binnen Gedenkstätte en parafernalia van de “vrijdenker” Althusius.

Johannes Althusius is 12de generatie voorvader van Bob Swertz. Hij werd geboren in 1557 in Diedenshausen in het graafschap Sayn-Wittgenstein, het tegenwoordige Siegen Wittgenstein in Nordrhein-Westfalen. Hij kwam uit een vermogende boerenfamilie. Zijn vader Hans Althaus was opkoper van wol en eigenaar van een molen in Diedenshausen. De naam Althusius is een gelatineerde versie van Althaus.

In Herborn huwt hij de jonge weduwe met Margaretha Naurath (1574) uit Siegen, Duitsland, met wie hij zes kinderen krijgt, waaronder Hermann Althusius (1608). Johannes Althusius overlijdt in 1638 op een leeftijd van 81 jaren; zijn vrouw Margaretha in 1624 op een leeftijd van 50 jaren, beiden in Emden (Ostfriesland, Duitsland).

Naar deze bekende Duitse geleerde zijn academische genootschappen, scholen, straten en politieke groeperingen vernoemd.

Calvinist en staatsrechtsgeleerde

Portret en handtekening van Johannes Althusius

Johannes Althusius is een Duitse calvinist en staatsrechtsgeleerde. Hij wordt gezien als de grondlegger van de moderne politieke wetenschappen. Althusius ziet de politicologie als een zelfstandige, naast de theologie en de rechtsgeleerdheid bestaande wetenschap. Althusius houdt er een wetenschapsopvatting op na, die wars is van alle theoretische speculatie en die sterk op de praktijk is gericht. Althusius is naast federalist (staatsvorm) en democraat (regeringsvorm) ook theocraat (regeringsnorm).

Hij studeert onder andere in Bazel en Genève en wordt, op aandringen van Willem van Oranje in 1588 hoogleraar in het Duitse Herborn. Jan VI van Nassau-Dillenburg, jongere broer van Willem van Oranje, heeft in zijn graafschap Herborn in 1584 een opleidingsschool voor predikanten gesticht. In Herborn zal Althusius zijn hoofdwerken schrijven en uitgeven:

  • De arte Jurisprudentiae Romanae methodice digestae libri II, dat uit een groot aantal bijbelse voorbeelden een staatsvisie ontwikkelt. Hij herziet en breidt dit werk later een paar keer.
  • Politica methodice digesta, atque exemplis sacris et profanis illustrata schrijven en uitgeven, met andere woorden: "de politiek methodisch ontleed en verluchtigd met bijbelse en wereldse voorbeelden".

Hij verwerft faam als politiek-theoreticus met deze werken. "Politica" uit 1603 wordt nog steeds beschouwd als het meest uitvoerige en stelselmatige verweerschrift van de Nederlandse Opstand, en een beschrijving van staatskunde volgens de Calvinisten leer.

Er zijn veel publicaties van en over Althusius bekend. Vergeleken met de Wikipediapagina over Althusius geeft het artikel Johannes Althusius: theocratisch politicoloog van drs. Joh. Weggeman en A. de Gans een betere en leesbaardere beschrijving van Althusius.

Tegen absolute vorsten, een (beetje) voor het volk

Ex-libris van Mr. H. Bos op basis van een kopergravure van Johannes Althusius (Koninklijke Bibliotheek)

Althusius is een verklaard tegenstander van het absolutisme van de vorsten en voorstander van beperkte volkssoevereiniteit en van het recht van verzet tegen een tiran. De door hem voorgestane staatsvorm is de confederatie;en verbond van zelfstandige gewesten. Daarnee is hij een van de eerste federalisten.Met zijn politieke theorie biedt hij een rechtvaardiging van de Nederlandse opstand tegen Spanje en voor de staatsvorm van de Unie van Utrecht.

Zijn redeneringen zullen hun invloed laten gelden onder calvinisten in de Nederlanden, Schotland en het Heilige Duitse Rijk en later bij de "founding fathers" van de Verenigde Staten van Amerika. Ook het principe van de soevereiniteit in eigen kring van de negentiende-eeuwse Nederlandse gereformeerde staatsman Abraham Kuyper is beïnvloed door, sommigen vinden ontsproten uit, Althusius' gedachtegoed.

Althusius maakte zich in zijn Politica sterk voor een confederale staat en week af van zijn tijd door voorstander te zijn van volkssoevereiniteit en het verzetsrecht van burgers. De uitsluitende bewaker en uitoefenaar van deze rechten dienden zijns inziens de lagere overheden te zijn. Ieder politiek lichaam c.q. ieder politiek niveau kende zijns inziens twee machten, namelijk telkens één besturende magistraat en één controlerende raad. Pas als de magistraat faalde in de uitoefening van zijn bestuurstaken, kon de raad ingrijpen.

How Althusius correlates to Dutch folk life

In zijn blog The Normal Body beschrijft Henning Eichberg de denkwereld van Althusius. Een citaat daaruit:

De kermis van Pier den Drol van Pieter Bruegel de Oude (ca. 1559)
(...) The top-down discipline of state sovereignty was, however, not without alternatives. With the background of the Dutch revolution against the Spanish crown, Johannes Althusius, a German Calvinist jurist and political philosopher, developed a contrasting concept (Hueglin 1999). In his Politica (1603), society was described as a multitude of consociations, of families, guilds, corporations, university colleges, towns, and provinces. Human beings joined together in these associational units acting by reciprocity, mutuality and solidarity, and building sociality as federation (foedus). Sovereignty was located in all these federations and consociations of the people, and it could only temporally be administrated by a monarch. Sovereignty was and always remained bottom-up. The sovereign was the people, and its sovereignty could fundamentally not be delegated.
This concept, which was both traditionalist and revolutionary, had a bodily correlate, too. It may be seen in the pictures of Dutch folk life. Pieter Bruegel gave an imagination of popular dance, play and games in his copper-stick of the Fair at Hoboken, 1559.

Van Herborn naar Emden

Emden, de Duitse stad in Ostfreisland, waar Althusius vanaf 1604 de laatste 34 jaar van zijn leven verblijft (prent 1575)

Ondanks dat Jan VI van Nassau-Dillenburg, jongere broer van Willem van Oranje, Althusius probeert te behouden voor Herborn, vertrekt Althusius naar Emden in Ostfriesland, Duitsland. Emden ligt aan de inham van de Eems, recht tegenover het Nederlandse Delfzijl, Groningen. De stad was met steun van de Nederlanders de facto een vrije rijksstad geworden onder protectie van de Nederlandse Republiek.

Er werd Nederlands gesproken volgens de geschiedschrijving van Emden. Althusius wordt in 1604 syndicus van Emden, de hoogste ambtenaar die grote politieke invloed heeft. Emden wordt ook wel het Geneve van het Noorden genoemd en houdt nauwe banden met de Nederlanden en de gereformeerde kerk aldaar. Hier zal hij de rest van zijn leven pogen zijn politieke ideeën in de praktijk te brengen en Emden tot een calvinistische modelrepubliek om te vormen.

Hermann Althusius (1608)

Franeker, waar Hermann Althusius en Margaretha Felicitas Rumph als laatste woonden (Historische kaart van Blaeu, 1649)

Hermann Althusius, zoon van Johannes Althusius werd geboren in 1608 in Emden, Duitsland. Hij huwde Margaretha Felicitas Rumph, geboren in 1614 in Heidelberg. Hermann Althusius overleed in 1657 op een leeftijd van 49 jaren, zijn vrouw in 1668, beiden in Franeker, Franekeradeel. Bekend zijn drie kinderen, waaronder Agneta Althusius.

Van Hermann Althusius is weinig meer bekend dan dat hij kapitein van een compagnie voetvolk te Embden (Emden) was en diende in het leger van Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz, neef van Willem van Oranje. Dit kan verklaren dat hij van Emden (Duitsland) verhuist naar Franeker (Friesland), en dat zijn dochter Agneta in Den Haag is geboren, wellicht toen hii daar gestationeerd was.

Agneta Althusius (1641)

Agneta Althusius, dochter van Hermann Althusius werd geboren in 1641 in Den Haag. Zij huwde met Ulrik Huber in 1659. Zij overleed vier maanden na de geboorte van haar eerste zoon Hermanus Huber (1663) in Franeker op een leeftijd van 22 jaren.

Fotogalerij Althusius


Albuminscriptie voor Jacobus Alting (1618-1679), jurist uit Emden, van Johannes Althusius op 81-jarige leeftijd, vlak voor zijn dood (1638)

Persoonlijke instellingen
Naamruimten
Varianten
Handelingen
Navigatie
Hulpmiddelen