Armee, Familie
Over de familie Armee, sinds lang in Utrecht woonachtig, met wellicht een Gelderse Pruisische kleermaker als stamvader. Van onfortuinlijke vrouwen die in het kraambed sterven met hun kind. | Over een uitdraagster en een schoolmeester, en de vermogende timmerman Franciscus die zijn broer rijk bedeelt na zijn dood |
Afstamming: hoe de families in elkaar oplossen naar boven toe | |
De Haan-Swertz | |
Swertz-Ekker | |
Swertz-Armee | |
Armee | |
Cohu |
Deze pagina beschrijft de voorouders van Catharina Paulina (Cato) Armee (1864), moeder van Joannes Maria Antonius (Jan) Swertz (1897). Zij is de dochter van Johannes Armee (1830).
Door haar huwelijk met Johannes Fredericus Augustus (Frits) Swertz. verdwijnt de achternaam Armee bij haar verdere nakomelingen.
Inhoud |
Oorsprong in nevelen gehuld
De familie Armee en de familie Cohu van moederskant van Catharina Paulina (Cato) Armee, zijn al geruime tijd in Utrecht woonachtig. Volgens familieoverlevering hebben de Armees Belgische wortels. Dat geldt sowieso voor de familie Cohu.
Het woord Armee, Frans voor leger, suggereert ook een niet-Nederlandse oorsprong maar dit kan niet bevestigd worden. Het kan ook zijn dat de naam afgeleid is van of gerelateerd aan een Nederlandse naam, namelijk Ermee, Aimee, Ormee of Armijn.
Paulus Armee (1765)
De tak van de Armees is niet verder te achterhalen dan tot Cato's overgrootvader Paulus Armee, geboren in 1765. Hij huwt Catharina Otto in 1790.
Van de vier kinderen halen twee kinderen de volwassenheid.
|
Uit een Utrechts naauwkeurige naamlyst van alle de geenen welke zich in den huwelyken ... als meede der overleedenen ... blijkt de treurige gebeurtenis van de dood van zowel kind Hendrik als moeder Catharina een dag later, vermoedelijk in het kraambed :
|
In de wees- en momboirkamer werden de nalatenschappen in afwachting van het opkomen der daarop rechthebbenden beheerd.
Met de Waardpoort wordt de verloren gegane Weerdpoort bedoeld, een van de vier stadspoorten van de stad Utrecht, aan de noordzijde van de huidige binnenstad. De Buurkerk is een van de oudste kerken van Utrecht, en biedt nu onderdak voor het Museum Speelklok.
Van Paulus Armee is verder weinig bekend. Een mogelijke clou levert de Alphabetische lijst der nieuwe burgers van Utrecht van het jaar 1786, waar gemeld wordt:
|
Voornaam en achternaam komen overeen, en als dit de bedoelde Armee is, dan is zijn leeftijd (ca 21 jaar) niet gek voor een jonge burger die zijn geluk komt beproeven in een nieuwe stad. Bij enkele latere Utrechtse Armees, waarvan de relatie met Paulus niet is bevestigd komt het beroep kleermaker en pettenmaker ook voor.
Het stadje Straalen of Straelen ligt in Duitsland tegen de Nederlandse grens vlak bij Venlo.
Johannes Armee (1790)
Johannes Armee, ook Johannus geheten, zoon van Paulus Armee, is geboren in 1790 en overlijdt op een leeftijd van 50 jaar in 1840 aan de Springweg, een van de oudste straten van Utrecht. Hij of zijn kinderen hebben er vermoedelijk gewoond.
Hij is gehuwd met Catharina Meessen, ook Meesen genoemd. Zij krijgen 8 kinderen waarvan 6 overleven en volwassen worden. Helena (1822) overlijdt op 4-jarige leeftijd, Paulus (1832) na vijf weken. Alle geboorten en overlijden spelen zich af in Utrecht.
|
Catharina de uitdraagster
Catharina Meessen is uitdraagster, hetgeen destijds het volgende inhield;
Opkoopster en verkoopster van tweedehandsgoederen, met name kleren en gebruikt huisraad. De goederen werden opgekocht bij particulieren thuis, op boedelveilingen, openbare verkopingen of in erfhuizen. De verkoop geschiedde op de markt (straatventen) of in de uitdragerswinkel of uitdragerij. Uitdraagsters domineerden de handel in tweedehands goederen en konden goed verdienen. Met vaste winkels onderscheidden ze zich van de oudkleerkopers, die tweedehands kleding van mindere kwaliteit huis aan huis of op markten verkochten. Deze oudkleerkopers, bijna altijd mannen, hadden een slechtere reputatie dan de uitdraagsters, die daarom erg hechtten aan het onderscheid. |
Johannes Armee (1830)
Johannes Armee, zoon van de gelijknamige Johannes Armee (1790) is geboren in 1830. Hij huwt Anna Catharina Sophia Cohu in 1864, geboren in 1839 en dochter van Stephanus Cohu en Catharina Sophia de Brieder.
Zij krijgen twee kinderen.
|
Johannes Armee overlijdt in 1914 op een leeftijd van 84 jaar, zijn vrouw Anna Catharina Sophia Cohu in 1921 op een leeftijd van 81 jaar.
Alle gebeurtenissen binnen deze familie, van geboorte tot overlijden, spelen zich af in Utrecht.
Johannes is schoolmeester als hij opkomt voor de militaire keuring. In een later gedateerd adresboek van Utrecht voor de jaren 1863-1864 staat hij als onderwijzer te boek en woont aan de Oudegracht bij de Drieharingsteeg (C 1). Hij is dan ca. 33/34 jaar oud.
Broederdienst
Johannes Armee heeft volgens het militierapport een lengte van 1,72 m, voor die tijd 3 cm. boven het gemiddelde. Hij heeft een ovaal aangezigt, rond voorhoofd, blaauwe oogen, een brede neus, ... mond, ronde kin, blond haar en wenkbraauwen. Bij merkbare teekenen staat pokdalig.
Johannes Armee woont als 18 tot 20-jarige nog in bij zijn moeder in Utrecht. Zijn vader Johannes Armee is dan al overleden aan de Springstraat in 1840.
In zijn dossier staat de aantekening Br. geremplaceerd hetgeen zoveel betekent als door broer vervangen. Johannes is de tweede zoon en zijn oudere broer Franciscus heeft al gediend. De militiewet bepaalde in die tijd dat minstens de helft van alle zonen in dienst moest. De eerstgeborene Franciscus bij de Armees was dus de pineut, terwijl Johannes vrijgesteld wordt.
Genereuze broer Franciscus
Franciscus Armee, de zes jaar oudere broer van Johannes Armee, is van beroep timmerman. Hij huwt in 1853 op zijn 28e Elisabeth Maria Vorst, zonder beroep, weduwe van Theodorus Maal.
Elisabeth Maria Vorst overlijdt in 1891 op een leeftijd van 66 jaar, haar man 17 jaar later (1908) als hij 84 jaar oud is. Het echtpaar is vermoedelijk kinderloos, anders waren deze wel in het Utrechts Archief vermeld.
Volgens zijn militierapport vervult Franciscus Armee zijn dienstplicht in 1843. Hij meet 1,75 meter, 3 cm. langer dan zijn jongere broer en ca. 6 cm langer dan gemiddeld voor die tijd. Alle andere trekken zijn grofweg dezelfde als van zijn broer, hij heeft alleen bruin haar i.p.v blond.
Bij zijn overlijden in 1907 is alleen nog maar zijn broer Johannes in leven. Zijn testament bepaalt dat er een bedrag beschikbaar komt van 16.000 gulden (tegenwoordig ca. 200.000 euro) voor de bouw van het Sint Antonius Ziekenhuis in Utrecht. Het (inmiddels voormalige) katholieke Sint Antonius Ziekenhuis aan de Prins Hendriklaan 40 in Utrecht werd in 1910 gebouwd.
Het testament bevat ook het beding dat aan zijn broer Johannes Armee, onderwijzer, een bedrag wordt uitgekeerd van fl 320,- per half jaar, bij zijn overlijden aan zijn vrouw, en bij haar overlijden aan zijn dochters. Omgerekend naar tegenwoordige koopkracht betekende de toelage voor het gezin van Johannes Armee ca. circa € 7.300 per jaar.
Hoe Franciscus over zo'n groot fortuin kon beschikken is onbekend. Het vak van timmerman stond destijds hoger aangeschreven dan nu en hij had wellicht een groot atelier met meerdere werklieden. Mogelijk had hij of zijn vrouw als weduwe e.e.a. geërfd.
Hij is mogelijk de Franciscus Armee die in 1873 van Franciscus Meessen (mogelijk broer van zijn moeder) het huis Lange Elisabethstraat 26 in Utrecht erft (D 301, later D 238, waar De Prins Eugenius heeft uitgehangen).